Μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους, τίποτα δεν θα θυμίζει το σημερινό τοπίο για όσους έχουν ενυπόθηκα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια, καθώς οι τράπεζες, μετά από μία περίοδο έντονων επικρίσεων για τους χειρισμούς τους σχετικά με τα “κόκκινα δάνεια”, αποσύρονται οριστικά, μεταφέροντας το “βαρύ φορτίο” στις εταιρείες διαχείρισης ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των εταιρειών διαχείρισης μπαίνουν τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης, συνολικού ύψους περίπου 23 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, δάνεια περίπου 15 δισ. ευρώ ανάγονται σε ζήτημα υψηλής προτεραιότητας, καθώς συνδέονται με επιχειρηματικά δάνεια, για τα οποία κρίνεται ότι πρέπει να δοθεί σκληρή μάχη για τη διάσωσή τους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι πλειστηριασμοί κατοικιών είτε πρόκειται για πρώτη κατοικία είτε όχι – των φυσικών προσώπων, αλλά και δεκάδων χιλιάδων επαγγελματιών ή επιχειρηματιών που έχουν δανειστεί προσημειώνοντας την κύρια κατοικία τους – δεν θα επιστρατεύονται πλέον ως φόβητρο για όσους δεν συναινούν στη ρύθμιση του δανείου τους. Αποτελούν βασικό εργαλείο στα χέρια των funds, αλλάζοντας ριζικά τους κανόνες της συζήτησης για την προστασία της πρώτης κατοικίας
Τα funds εδραιώνουν την παρουσία τους στην αγορά των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Μέσα στο 2020 θα έχει περάσει στον πλήρη έλεγχό τους μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 70 δισ. ευρώ.
Οι πλειστηριασμοί ακινήτων επανέρχονται σταδιακά σε υψηλά επίπεδα (το 2019 ανήλθαν σε 29.000) και η καθοριστική ημερομηνία για την πλήρη απελευθέρωσή τους θα είναι η 31η Απριλίου, η ημερομηνία δηλαδή που εκπνέει η προθεσμία για την υποβολή αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι δανειολήπτες
Στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται και βάζει στο «παιχνίδι» τα funds και τις εταιρίες διαχείρισης, οι δανειολήπτες θα πρέπει να γνωρίζουν :
- Σε περίπτωση που ένα δάνειο πουληθεί, μεταβιβαστεί προς διαχείριση ή τιτλοποιηθεί, το fund ή η εταιρεία διαχείρισης δεν μπορούν να χειροτερεύσουν τους όρους της σύμβασης που είχε ο δανειολήπτης με την τράπεζα.
- Η ουσιαστική και δικονομική θέση του οφειλέτη και του εγγυητή δεν χειροτερεύει σε καμία περίπτωση και δεν επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση όρου σύμβασης καθώς και του επιτοκίου.
- Σε περίπτωση που μεταβιβάζεται απαίτηση από εξυπηρετούμενο δάνειο ή πίστωση, για την εξυπηρέτηση του οποίου έχει συμφωνηθεί κυμαινόμενο επιτόκιο, ο εκδοχέας (εταιρεία διαχείρισης, fund) δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να προσδιορίσει περιθώριο, επιπλέον του επιτοκίου αναφοράς, υψηλότερο εκείνου που είχε προσδιορίσει το πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα κατά το χρόνο καταχώρισης της μεταβίβασης, ακόμα και αν τέτοιο δικαίωμα υφίστατο συμβατικά για τον εκχωρητή (τράπεζα).
- Το ότι η τράπεζα μεταβιβάζει το δάνειο και λύνει τη σχέση με τον δανειολήπτη, δεν σημαίνει ότι ο τελευταίος ξεμπερδεύει με την οφειλή του.
- Στη θέση της τράπεζας θα έχει πλέον ως αντισυμβαλλόμενο το fund, με το οποίο θα κληθεί να συμφωνήσει τον τρόπο αποπληρωμής του δανείου του.
- Ο δανειολήπτης θα πρέπει να αναμένει τηλεφώνημα/μήνυμα από το fund ή την εταιρεία διαχείρισης που θα τον ενημερώνουν ότι αυτοί πλέον κατέχουν το δάνειό του, είναι οι πιστωτές του και είναι ο οφειλέτης τους, άρα μαζί τους θα πρέπει να τακτοποιήσει την οφειλή.
Δεν προχωράει ο εξωδικαστικός συμβιβασμός
Την ίδια στιγμή, η εξέλιξη του αριθμού των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την προστασία πρώτης κατοικίας, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, αφού παρά τις πρωτοβουλίες απλοποίησης της διαδικασίας που έχουν ληφθεί από το υπουργείο Οικονομικών, τα αιτήματα δεν ξεπερνούν τις 2.000. Και αυτό, γιατί τα κριτήρια αλλα και η διαδικασία είναι πολύ αυστηρά, με σημαντικότερο το γεγονός ότι μέσω της πλατφόρας μπορεί κάποιος να διευθετήσει μόνο την ενυπόθηκη οφειλή επί της πρώτης κατοικίας.
Ακόμα και με βάση τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, αυτές που τελικώς θα υποβληθούν δεν θα ξεπεράσουν τις 10.000 έναντι αρχικών εκτιμήσεων για 100.000.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τους 63.500 υποψήφιους ενδιαφερόμενους που εγγράφηκαν στην πλατφόρμα, πάνω από 20.000 δεν δέχθηκαν την άρση του τραπεζικού και φορολογικού τους απορρήτου και μοιραία θα βρεθούν την επομένη στο στόχαστρο του ελέγχου.
Αυτοί που ξεκίνησαν τη διαδικασία προετοιμασίας της αίτησής τους φθάνουν τις 42.100, αλλά ακόμα και αν τελικώς ολοκληρώσουν τη συμπλήρωσή της, οι μισοί περίπου εικάζεται ότι θα βρεθούν εκτός την κρίσιμη ώρα, δηλαδή τη στιγμή υποβολής της αίτησης.
Οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη προσεγγίζουν τις 80.000, αλλά παρά την ασυλία που δίνει ο νόμος σε όσους έχουν κάνει αίτηση μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής τους, η προστασία της πρώτης κατοικίας δεν είναι δεδομένη.
Αξιοποιώντας τη δεκαετή εμπειρία από την εφαρμογή του νόμου που ανέδειξε και τις αδυναμίες του ως καταφύγιου και στρατηγικών κακοπληρωτών, τα αρμόδια Ειρηνοδικεία έχουν αυστηροποιήσει τη στάση τους, απορρίπτοντας πλέον πάνω από τις μισές υποθέσεις. Οπως, μάλιστα, διαμηνύουν οι τράπεζες, στις περιπτώσεις αυτές θα εξαντλήσουν την αυστηρότητά τους την επόμενη μέρα, προκρίνοντας τον πλειστηριασμό της ακίνητης περιουσίας τους χωρίς δεύτερη ευκαιρία για ρύθμιση.