Είναι προφανές πώς η οικονομική αστάθεια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις – λιγότερα χρήματα σημαίνει μεγαλύτερος συμβιβασμός. Αλλά μια οικονομική άνοδος μπορεί επίσης να δημιουργήσει προκλήσεις στους γάμους και τις μακροχρόνιες συνεργασίες.
Η μετάβαση σε ένα χρηματικό ποσό που «αλλάζει τη ζωή» μπορεί να είναι αποπροσανατολιστική, λέει στο CNBC η Susan Bradley, πιστοποιημένη χρηματοοικονομική προγραμματίστρια και ιδρύτρια του Sudden Money Institute.
«Δημιουργεί πεποιθήσεις και συστήματα αξιών, τα οποία, ίσως υπήρχαν από τότε, αλλά δεν είχατε την ευκαιρία να μιλήσετε για αυτά», λέει.
Στους γάμους, το ποιος σύντροφος βγάζει περισσότερα χρήματα μπορεί επίσης να είναι πηγή άγχους, ειδικά αν είναι η γυναίκα.
Σχεδόν στο ήμισυ των γάμων στις ΗΠΑ, οι γυναίκες κερδίζουν τα ίδια κέρδη με τους συζύγους τους ή υπερβαίνουν κατά μέσο όρο 53.000 δολάρια, σύμφωνα με έρευνα του Ερευνητικού Κέντρου Pew.
«Δεν ανήκεις πλέον στον ίδιο κοινωνικό περίγυρο»
Για πολλούς Αμερικανούς, το να μεταπηδήσουν από «δεν έχω» σε «έχω» σημαίνει να εγκαταλείψουν το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον τους, λέει ο Brad Klontz, καθηγητής οικονομικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Creighton.
«Συνήθως λέω στους ανθρώπους: ‘Είτε πρέπει να απαλλαγείτε από όλα τα χρήματά σας ή να απαλλαγείτε από όλους τους φίλους σας’. Αυτή είναι μια ακραία δήλωση, αλλά φαίνεται να ισχύει πολλές φορές».
Και αυτό επειδή για πολλούς, μια σημαντική αύξηση του μισθού ή η κληρονομιά ενός μεγάλου χρηματικού ποσού συχνά σημαίνει ότι μπορούν τώρα να επιδοθούν σε ορισμένες δραστηριότητες που οι φίλοι τους δεν μπορούν.
Το ζευγάρι με το οποίο κάνετε πάντα διακοπές ενδέχεται να μην μπορεί να αντέξει οικονομικά το πολυτελές ξενοδοχείο στο οποίο θέλετε να μείνετε ή τα νέα εστιατόρια που θέλετε να δοκιμάσετε.
«Ακόμη και τα μέλη της οικογένειας αρχίζουν να σας βλέπουν με διαφορετικό πρίσμα», αναφέρει ο Klontz.
Όλα αυτά μπορεί να είναι αρκετά απομονωτικά, επειδή είμαστε εξελικτικά προγραμματισμένοι να πιστεύουμε ότι η απώλεια ενός κοινωνικού δικτύου μειώνει τις πιθανότητες επιβίωσής μας.
«Έχουμε μια ζώνη οικονομικής άνεσης και υπάρχουν τόσες πολλές ψυχολογικές μεταβλητές που μας κρατούν σε αυτή τη ζώνη οικονομικής άνεσης», λέει ο Klontz. «Όσο πιο μακριά φτάνουμε από αυτή τη ζώνη οικονομικής άνεσης, τόσο περισσότερο άγχος και στρες βιώνουμε».
«Αυτός είναι ο λόγος που βλέπετε τους νικητές του λαχείου να πετούν όλα τα λεφτά τους, είναι αυτή η ψυχολογική επιθυμία να επιστρέψουμε εκεί που ανήκουμε», εξηγεί.
«Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι πλούσιοι δεν είναι καλοί»
Η πρόσβαση σε ένα νέο επίπεδο ζωής προσφέρει επιλογές που θέτουν υπό αμφισβήτηση το ήθος σας και το πώς βλέπετε τον εαυτό σας.
«Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι πλούσιοι δεν είναι καλοί και τώρα είμαι ένας από αυτούς», αναφέρει.
Στο πλαίσιο μιας σχέσης, το πιο κοινό πρόβλημα που βλέπει η Bradley είναι ότι ο ένας σύντροφος θέλει να μετακομίσει σε μια νέα, συνήθως πιο ακριβή, περιοχή και ο άλλος όχι.
«Μπορεί να είναι άβολο όταν υπάρχουν δύο διαφορετικές πεποιθήσεις για αυτό», λέει. Αποφάσεις όπως αυτή μπορεί να προκαλέσουν άγχος – άγχος που δεν θα είχατε αν αυτό το σπίτι δεν ήταν ποτέ μια επιλογή εξαρχής.
«Οι περισσότερες αλλαγές χρειάζονται πέντε έως έξι χρόνια»
Αλλά μόνο και μόνο επειδή η αλλαγή είναι δύσκολη δεν σημαίνει ότι είναι μη διαχειρίσιμη, λέει η Bradley. Απλώς πρέπει να αφήσετε στον εαυτό σας χρόνο για να συνηθίσει την αλλαγή, κάτι για το οποίο πολλοί άνθρωποι θέλουν να βιαστούν.
«Οι περισσότερες αλλαγές χρειάζονται πέντε ή έξι χρόνια», λέει.
Για να αμβλύνετε μερικές από τις αυξανόμενες εντάσεις, ίσως πρέπει να μιλήσετε με τον σύντροφό σας για τον ρόλο που θέλετε αυτά τα χρήματα να παίξουν στο μακροπρόθεσμο μέλλον σας. Μερικές στρατηγικές που προτείνει ο Bradley περιλαμβάνουν:
– Εστιάστε στο κομμάτι του εαυτού σας και της ζωής σας που δεν θέλετε να αλλάξετε. «Όλοι πρέπει να έχουν αυτό το κέντρο βάρους», λέει. «Αν και μπορεί να είστε σε θέση να κάνετε πολλά περισσότερα πράγματα όσον αφορά τις δαπάνες, τις επενδύσεις, το να δίνετε, να μοιράζεστε, αυτό το κέντρο βάρους δεν αλλάζει».
– Σκεφτείτε ποιες αλλαγές θέλετε να δείτε. Ρωτήστε τον εαυτό σας και τον σύντροφό σας «Αν τα καταφέρουμε όλα αυτά σωστά, τι διαφορά θέλετε να έχει; Τι διαφορά πιστεύεις ότι θα είχε αν δεν το κάναμε σωστά;» Σκεφτείτε τα αποτελέσματα ή τις συνέπειες των πράξεών σας πέντε και δέκα χρόνια αργότερα. Είναι κάτι που θα μπορούσατε να χειριστείτε εύκολα;
– Γράψτε μια λίστα με αυτά που θέλετε να προστατέψετε. Αυτή η άσκηση έχει σκοπό να απαντήσει στην ερώτηση, «Τι είναι ιερό στη ζωή σου», λέει ο Bradley. Εάν εσείς και ο σύντροφός σας εκτιμάτε πραγματικά τον περίγυρο που παρέχει η γειτονιά σας, είναι η μετακόμιση σε ένα νέο σπίτι το σωστό βήμα;
«Δεν θέλουν όλοι να κάνουν όλη αυτή την εσωτερική δουλειά ταυτόχρονα», λέει ο Bradley. «Αυτά τα γεγονότα μπορεί να είναι αναβλητικά. Μπορεί να είσαι κουρασμένος αλλά και να νοιώθεις ότι δεν μπορείς να κάνεις κάποιο βήμα».