Ενόψει των κρίσιμων εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Ιουνίου το ερώτημα που τίθεται ακολούθως είναι το ποιος θα είναι ο επόμενος επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την απερχόμενη πρόεδρο να έχει ανακοινώσει την υποψηφιότητά της για μια δεύτερη θητεία στο τιμόνι της Κομισιόν χωρίς ωστόσο να θεωρείται σίγουρη η επανεκλογή της.
Όπως σημειώνει σε άρθρο του το Politico, αυτό σημαίνει ότι παίζεται ένα συναρπαστικό νέο παιχνίδι στην πόλη, κυρίως από πολιτικούς, διπλωμάτες και αξιωματούχους που έχουν ασκήσει κριτική στην επικεφαλής της Επιτροπής.
Το δημοσίευμα αναφέρεται στα ονόματα που έχουν πέσει στο τραπέζι ως εναλλακτικές επιλογές απέναντι στην υποψηφιότητας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά ακόμη και ως μοχλός πίεσης για να της αποσπάσουν παραχωρήσεις.
Παράλληλα, το Politico αναφέρει ότι στην παρακάτω λίστα δεν παρατίθενται οι κύριοι υποψήφιοι των πολιτικών κομμάτων που ανταγωνίζονται τη φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας ωστόσο ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα είναι απίθανο να παραιτηθεί από την προεδρία της Επιτροπής εάν παραμείνει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στις Βρυξέλλες.
Μάριο Ντράγκι
Γιατί; Ο 76χρονος ηγήθηκε ενός ιταλικού συνασπισμού έως ότου διαλύθηκε το 2022, και το όνομά του εμφανίζεται συχνά όταν μένουν κενοί διεθνείς ηγετικοί ρόλοι. Μέχρι στιγμής, ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει συνδεθεί κυρίως με τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (όταν αποχωρήσει ο Charles Michel).
Ο Ντράγκι έχει ήδη επιστρέψει στην πολιτική σκηνή της ΕΕ, δουλεύοντας σε ένα επίσημο σχέδιο των Βρυξελλών προκειμένου να καταστήσει το μπλοκ πιο ανταγωνιστικό, το οποίο θα υλοποιήσει αμέσως μετά τις εκλογές στην ΕΕ. Επιπλέον, είναι κοντά στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Γιατί όχι; Ο Ιταλός δεν έχει ξεκάθαρες πολιτικές πεποιθήσεις και είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί το ΕΛΚ θα παρέδιδε την ισχυρή θέση του προέδρου της Επιτροπής σε κάποιον χωρίς σαφείς πολιτικές δεσμεύσεις .
Ρομπέρτα Μέτσολα
Γιατί; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το ΕΛΚ είναι απίθανο να παραιτηθεί από την ηγεσία της Επιτροπής στην επόμενη θητεία. Ωστόσο, εάν η φον ντερ Λάιεν δεν λάβει την υποστήριξη που χρειάζεται, η άλλη κορυφαία γυναίκα υποψήφια του ΕΛΚ θα μπορούσε να αναδειχθεί.
Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μετσόλα κατάφερε να μείνει πάνω από την πολιτική διαμάχη, μια τακτική που την βοήθησε στο παρελθόν να εξασφαλίσει την τρέχουσα θέση της. Ταυτόχρονα, έχει επιδείξει ηγετική θέση στην εξωτερική πολιτική και ήταν η πρώτη ηγέτης της ΕΕ που επισκέφθηκε το Κίεβο μετά την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022. Με καταγωγή από τη Μάλτα, η Μέτσολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία νίκη για τη νότια Ευρώπη. Σε μια ανάρτηση στο Instagram την περασμένη εβδομάδα, η Μέτσολα εθεάθη με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ – ένας υπαινιγμός ότι όποια κι αν είναι η θέση, έχει υποστήριξη.
Γιατί όχι; Η Μάλτα είναι η μικρότερη χώρα της ΕΕ, τόσο σε μέγεθος όσο και σε πληθυσμό. Ούτε η Μέτσολα έχει εκτελεστική εμπειρία, ακόμη και στην πατρίδα της. Το συντηρητικό ιστορικό της σχετικά με τις αμβλώσεις χρησιμοποιήθηκε εναντίον της κατά την έναρξη της προεδρίας της στο νομοθετικό σώμα της ΕΕ.
Κριστίν Λαγκάρντ
Γιατί; Γιατί είναι Γαλλίδα. Η απροθυμία του Μακρόν να υποστηρίξει τη φον ντερ Λάιεν για την ανώτατη θέση θέτει ένα προφανές ερώτημα: Μετά από πέντε χρόνια γερμανικής κυριαρχίας και ακόμη μεγαλύτερη περίοδο Γερμανών ή Αυστριακών που κατέχουν τη βασική θέση του επικεφαλής της Επιτροπής, θέλει ο Μακρόν έναν Γάλλο στην προεδρία της Επιτροπής; Ως πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Λαγκάρντ θα πρόβαλλε την εμπειρία της ενώ έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι είναι γυναίκα.
Γιατί όχι; Γιατί είναι Γαλλίδα. (Επίσης: Είναι αντιδημοφιλής στο προσωπικό της.)
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Λαγκάρντ θα ήταν πρόθυμη να αποχωρήσει από την ΕΚΤ πριν από το τέλος της οκταετούς θητείας της, ή ακόμη ότι η Γαλλία εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να προωθήσουν το όνομά της. Από τότε που έφυγε από το ΔΝΤ, το όνομα της Λαγκάρντ εμφανίστηκε σχεδόν σε κάθε ανασχηματισμό της γαλλικής κυβέρνησης ως πιθανής υπουργού.
Κλάους Γιοχάνις
Γιατί; Ο πρόεδρος της Ρουμανίας θεωρείται σταθερό χαρτί και είναι ο αγαπημένος των Ευρωπαίων ηγετών, ιδίως των συντηρητικών. Τόσο ο Μακρόν όσο και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς τον έχουν επαινέσει επειδή κράτησε τη χώρα του στο φιλοδυτικό και φιλοευρωπαϊκό στρατόπεδο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – κάτι που δεν μπορεί να ειπωθεί για την Ουγγαρία, τη Σλοβακία ή τη Βουλγαρία. Σε αντίθεση με την Πολωνία, η Ρουμανία τήρησε επίσης αυστηρά τους κανόνες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και δεν επέβαλε μονομερώς περιορισμούς στα ουκρανικά σιτηρά, ενισχύοντας τη φήμη του Γιοχάνις ως φιλοευρωπαίου ομαδικού παίκτη.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι η ώρα για έναν Ανατολικοευρωπαίο να ηγηθεί της ΕΕ. Ο γερμανόφωνος Γιοχάνις βρίσκεται σε καλή θέση, καθώς προέρχεται από την ίδια πολιτική οικογένεια του ΕΛΚ με τη φον ντερ Λάιεν. Η απόφαση του ΕΛΚ να πραγματοποιήσει το εκλογικό του συνέδριο στο Βουκουρέστι καταδεικνύει επίσης τη θέση του μεταξύ των συντηρητικών ηγετών της ομάδας.
Με τη δεύτερη θητεία του να λήγει τον Δεκέμβριο, ο Γιοχάνις αναζητά μια κορυφαία διεθνή θέση. Τον περασμένο μήνα συμφώνησε να θέσει υποψηφιότητα ως ο επόμενος ηγέτης του ΝΑΤΟ, αλλά αυτό θα είναι μια δύσκολη μάχη, δεδομένης της ευρείας υποστήριξης του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε.
Γιατί όχι; Η προσπάθεια του Γιοχάνις την τελευταία στιγμή να κλέψει τον ηγετικό ρόλο του ΝΑΤΟ από τον Ρούτε έχει ενοχλήσει ορισμένες δυτικοευρωπαϊκές χώρες.
Αντρέι Πλένκοβιτς
Γιατί; Ο πρωθυπουργός της Κροατίας Αντρέι Πλένκοβιτς προέρχεται επίσης από το ΕΛΚ, και όπως και με τον Γιοχάνις, ο διορισμός του θα ικανοποιούσε τις αυξανόμενες εκκλήσεις να τεθεί επικεφαλής σε μια κορυφαία θέση ηγέτης που προέρχεται από την Ανατολική Ευρώπη. Η επιλογή ενός Κροάτη για πρόεδρο της Επιτροπής θα έστελνε επίσης ένα θετικό μήνυμα στα επίδοξα μέλη της ΕΕ (η Κροατία είναι τελευταία χώρα που εντάχθηκε στην ΕΕ). Η αιφνιδιαστική ανακοίνωση του Πλένκοβιτς ότι θα ηγηθεί της λίστας υποψηφίων ευρωβουλευτών του κυβερνώντος κόμματος HDZ της Κροατίας έχει κάνει ορισμένους να υποπτεύονται ότι θέλει να εγκαταλείψει την εσωτερική πολιτική. Η εμπειρία του ως πρωθυπουργός από το 2016 του έχει σίγουρα προσφέρει κύρος και ευκαιρίες δικτύωσης με τους συναδέλφους του Ευρωπαίους ηγέτες.
Γιατί όχι; Ο Πλένκοβιτς έχει απορρίψει τις φήμες ότι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη φον ντερ Λάιεν, κάτι που φυσικά θα μπορούσε να θεωρηθεί ως καλή ένδειξη ότι ενδιαφέρεται για τη θέση.
Τιερί Μπρετόν
Γιατί; Είναι Γάλλος. Ο Μπρετόν δήλωσε στο POLITICO πέρυσι ότι ήταν το “Plan B” για την εκλογή του Ευρωπαίου Επιτρόπου το 2019 (πήρε τη θέση μόνο αφού η πρώτη επιλογή, η Σιλβί Γκουλάρτ, αποκλείστηκε). Έχει αφήσει έντονα να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτός στο να γίνει και πάλι το Plan B, σε περίπτωση που η υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν δεν ευοδωθεί. Ως πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, ο Μπρετόν έχει εμπειρία σε ανώτερα στελέχη, και παρόλο που δεν προέρχεται από το ΕΛΚ, κλίνει προς το συντηρητικό κόμμα. Το ιστορικό του ως πρώην διευθύνων σύμβουλος που επανέφερε τη βιομηχανική πολιτική στην ατζέντα της Επιτροπής γεγονός που του επιτρέπει να υποστηρίξει ότι θα πρέπει να ηγηθεί ενός εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ που θα εστιάζει πολύ περισσότερο στην ανταγωνιστικότητα.
Ο Μπρετόν έχει επίσης αναδειχθεί ως ο πιο σκληρός επικριτής της φον ντερ Λάιεν Σε ένα περιβόητο τουίτ μετά την ανάδειξή της ως επικεφαλής υποψήφιας του ΕΛΚ, ο Μπρετόν σημείωσε ότι η επικεφαλής της Επιτροπής δεν είχε ακριβώς ομόφωνη υποστήριξη εντός του ΕΛΚ για μια δεύτερη θητεία. Ήταν επίσης μέλος της ομάδας των επιτρόπων που επέκρινε την επιλογή της για τον Μάρκους Πίπερ ως απεσταλμένο της Επιτροπής για τις ΜΜΕ. Και ενώ ένας ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος δήλωσε στο POLITICO ότι ο Μακρόν ήταν “έξαλλος” για το τουίτ κατά της φον ντερ Λάιεν, άλλοι Γάλλοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο «ο πρόεδρος» δεν ήταν τελικά τόσο ενοχλημένος.
Γιατί όχι; Ο Μπρετόν έχει ίσως περισσότερους εχθρούς παρά φίλους στους κορυφαίους κύκλους της ΕΕ, μεταξύ άλλων στην Επιτροπή και σε πολλές χώρες της ΕΕ, με πολλούς να αμφισβητούν το ιστορικό του. Η αυτοπροβολή του και η φήμη του ότι μιλούσε προτού δώσει αποτελέσματα έχει ενοχλήσει τους συναδέλφους του Επιτρόπους – με κυριότερη την επικεφαλής της επιτροπής ανταγωνισμού Μαργκρέτε Βεστάγκερ, αλλά και πολλούς από το προσωπικό και τους δημόσιους υπαλλήλους με τους οποίους υποτίθεται ότι θα συνεργαζόταν.
Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο γαλλικό περιοδικό Atlantico περιέγραψε τον Μπρετόν ως “τον χειρότερο Γάλλο επίτροπο των τελευταίων 30 ετών”, υποδηλώνοντας ότι έχει αντιπάλους. Επιπλέον, δεν είναι μέλος του ΕΛΚ, και η διαμάχη γύρω από το πέρασμά του ως επικεφαλής της γαλλικής εταιρείας τεχνολογίας Atos θεωρείται σημαντικό βαρίδι.
Μια έκπληξη
Γιατί; Τα παρατεταμένα παζάρια μεταξύ των πολιτικών ομάδων για τις κορυφαίες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές είναι πάντα γεμάτα εκπλήξεις. Πίσω στο 2019, κανείς δεν θα στοιχημάτιζε ότι η φον ντερ Λάιεν θα γινόταν πρόεδρος της Επιτροπής- η έκπληξη θα μπορούσε, λοιπόν, να έρθει από έναν υποψήφιο που Βρυξέλλες δεν έχουν ακούσει ή συναντήσει ποτέ πριν.
Γιατί όχι; Δεν έχουμε ιδέα ποιος μπορεί να είναι (αλλιώς δεν θα ήταν έκπληξη).