Η παγκόσμια οικονομία κινείται πλέον στον αστερισμό του κορωνοϊού - Διορθώνεται "στα χαμηλά" η ανάπτυξη

του Κώστα Μποτόπουλου*

Διορθώσεις. Ο κορωνοϊός δεν είναι απλή γρίπη, δεν ξέρουμε πώς και πότε θα καμφθεί, οι επιπτώσεις του στην οικονομία θα περάσουν αλλά θα αφήσουν μόνιμο ίχνος, τον πρώτο λόγο –μετά τους γιατρούς- έχουν πλέον οι πολιτικές ηγεσίες.

Οι χρηματαγορές –τρίτη μεγάλη πληγείσα οικονομική περιοχή, μετά τις αερομεταφορές και τον τουρισμό, και πριν το εμπόριο και τη βιομηχανία- προσπάθησαν να διορθώσουν κάπως αυτή τη βδομάδα, αλλά όσο γρήγορα μπήκαν στο πράσινο, τόσο γρήγορα βγήκαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, του οποίου η «βελτίωση», με βάση τις εξαγγελίες της Fed, την ανάσταση του Biden και τα κακά, για όλους τους υπόλοιπους πλην των πανίσχυρων ασφαλιστικών εταιριών, νέα για την τύχη του Medicare/Obamacare, κράτησε … δεκατρία ολόκληρα λεπτά. Βαθιά ανάσα και μετά ξεπούλημα (sell-off) είχαμε σε όλες τις διεθνείς αγορές.

Πρόσκαιρη άνοδο και μετά πτώση (+6, 38% την Τρίτη, +0,55 την Τετάρτη, -5,5% την Πέμπτη, απώλειες που προσεγγίζουν το 20% τις τελευταίες δύο εβδομάδες), με μαζικές ρευστοποιήσεις, κυρίως τραπεζικών μετοχών, παρουσίασε το ελληνικό χρηματιστήριο. Η βέβαια διόρθωση, προς τα κάτω, είναι στην πρόβλεψη της ανάπτυξης για τη χρονιά που διανύουμε, με την παγκόσμια οικονομία να φαίνεται να χάνει το στόχο του 3%, των ΗΠΑ του 2%, της ευρωζώνης του 1% και της Ελλάδας του 2,8%.

***

Επεμβάσεις. Αργοπορημένα, θα έλεγαν οι οικονομολόγοι, καλά που υπάρχουμε κι εμείς, είπαν με τον τρόπο τους οι ταγοί της οικονομίας, ήρθαν –μαζεμένες αλλά όχι όσο θα έπρεπε συντονισμένες- οι κινήσεις σε πολιτικό, με την ευρεία έννοια, επίπεδο. Στην Κίνα, κάτω από το ραντάρ και σε διαβούλευση μόνο με τον εαυτό της, η εξουσία έριξε το βάρος, και σε κάποιο βαθμό κατάφερε, να στηρίξει, μέσω διαφόρων ειδών κρατικών ενισχύσεων, τη ροή της παραγωγής. Στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία, σε συνέχεια τηλεδιάσκεψης σε επίπεδο G-7, οι κεντρικές τράπεζες μείωσαν τα επιτόκια –χωρίς σπουδαία αποτελέσματα:

Είδαμε πόσο κράτησε η «ευφορία» στην αμερικανική αγορά, την οποία ασφαλώς δεν βοηθάει η επιμονή του Προέδρου Τραμπ στην άρνηση του αυτονόητου (πρώτα δεν θα επηρεαζόταν η αμερικανική οικονομία, μετά υπέγραψε διάταγμα για επείγουσα «ένεση» 7,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ παγίως θεωρεί φέικ νιουζ τα νούμερα θυμάτων που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), στην κομματική διαχείριση ακόμα και αυτού του ζητήματος («οι Δημοκρατικοί εύχονται να εξαπλωθεί ο ιός») και στη διαρκή απώθηση της διεθνούς συνεργασίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανήγγειλαν «πιθανά μέτρα», που θα συζητηθούν στο Eurogroup της 16^ης Μαρτίου, αλλά που, προς θεού, δεν θα ονομαστούν «ελαφρύνσεις» ούτε «χαλάρωση», για να μην εξαφθεί ο –πιο μόνιμος- ιός της Γερμανίας. Στη χώρα μας, έγινε σύσκεψη Πρωθυπουργού και Υπουργών, συζητήθηκαν κάποια εναλλακτικά σενάρια, θα ζητηθεί από την Ευρώπη και δημοσιονομική «αλληλεγγύη» για το μεταναστατευτικό, αλλά, χωρίς να εξαγγέλλεται δημοσίως, ως βασικότεροι σύμμαχοι λογίζονται ο καιρός και η Παναγία.  

***

Τάσεις. Εύθραυστες, μεγάλες, δύσκολα διαχειρίσιμες οικονομίες (Ινδονησία, Ιράν, Βραζιλία) απειλούνται άμεσα. Σε εταιρίες, ιδίως εντός των κρίσιμων τομέων, που παρουσίαζαν ήδη προβλήματα, οι επιπτώσεις του ιού μπορεί να δώσουν το τελειωτικό χτύπημα, όπως έγινε με τη Flybe, τη μεγαλύτερη περιφερειακή αεροπορική εταιρία της Ευρώπης. Οι εμπορικές ανταλλαγές θα πρέπει να βρουν άλλους τρόπους από τις εκθέσεις και τις προσωπικές επαφές για να (ξανα)χτίσουν εμπιστοσύνη.

Ορισμένα παγκόσμια ή γεωστρατηγικού χαρακτήρα σχέδια –το κινεζικό «Ζώνη και Δρόμοι» (“Belt and road Plan”), η ευρωπαϊκή «Ένωση Αγορών Κεφαλαίου (“Capital Markets Union”)- παίρνουν αναβολή ή αλλάζουν φιλοσοφία. Η ανάγκη για μετάβαση σε τομείς πέρα από αυτούς που δέχονται πίεση γίνεται επιτακτική –από αυτή την άποψη, ο Ευρωπαίος Επίτροπος Timmermans έχει δίκιο ότι το «Πράσινο Σχέδιο» πρέπει να έρθει πιο μπροστά (άλλο αν κι η Γκρέτα έχει δίκιο ότι χρειαζόταν ένα ακόμα πιο φιλόδοξο σχέδιο).

Τι θα κάνουν όμως άραγε οι χώρες, στις οποίες οι τομείς που πλήττονται είναι οι πιο βασικοί –οι εξαγωγές στην Ιταλία, ο τουρισμός στην Ελλάδα; Πάντως όλοι κάτι πρέπει να κάνουμε, χωρίς να πανικοβληθούμε, αυτές είναι οι μόνες βεβαιότητες.

————————–

• Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρ. Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Σύμβουλος Διοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας και εταίρος στη δικηγορική εταιρία «Λαμπαδάριος και Συνεργάτες». Τα σχόλιά του στο economico.gr δημοσιεύονται κάθε Σάββατο