Οι "παίκτες" και η "σκακιέρα" του Βερολίνου. Τα ζητούμενα, τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων, τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα και ο φόβος της Αθήνας

Μετά το διπλωματικό «φιάσκο» στη Μόσχα με πρωτοβουλία της Ρωσίας και της Τουρκίας, τα στοιχήματα τα οποία καλείται να κερδίσει η διεθνής κοινότητα είναι πολλά. Αρχής γενομένης από το πώς Σάρατζ και Χαφτάρ θα μπορέσουν να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου, όταν πριν από λίγες ημέρες το αρνήθηκαν κατηγορηματικά.

Προσκεκλημένοι του Βερολίνου είναι η Τουρκία, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κονγκό, τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αφρικανική Ένωση, ο Αραβικός Σύνδεσμος, η Αλγερία και η Αίγυπτος. Δηλαδή, κράτη και οργανισμοί που σύμφωνα με τη Γερμανία και τα Ηνωμένα Έθνη ασκούν άμεση επιρροή στις εξελίξεις στη Λιβύη.

Οι «μεγάλοι παίκτες» προσέρχονται στο τραπέζι της Διάσκεψης, έχοντας τη δική τους οπτική που απορρέει από τα δικά τους συμφέροντα.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έχει στενή συνεργασία με το Ταγίπ Ερντογάν, αναφορικά με τη Συρία και την ανατολική Μεσόγειο αλλά και με τη Γερμανία, όπου εκτός από τις οικονομικές σχέσεις, μοιράζονται κοινά ενεργειακά συμφέροντα, επιδιώκει να αποκτήσει η Ρωσία ρόλο ρυθμιστή και στη Βόρεια Αφρική.

Σημειωτέον ότι ο Ρώσος πρόεδρος, υποστηρίζει το στρατάρχη Χαφτάρ αλλά ταυτοχρόνως επηρεάζει και τον Ερντογάν, εκ των βασικών συμμάχων του Λίβυου πρωθυπουργού αλ Σαράζ.

Και ο Εμμανουέλ Μακρόν, όμως, επιδιώκει να αφήσει το δικό του αποτύπωμα στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν. Η Γαλλία έχει οικονομικά αλλά και ενεργειακά συμφέροντα στη Λιβύη τα οποία διασφαλίζονται από το στρατάρχη Χαφτάρ. Και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, η στήριξή του εντάσσεται στους ευρύτερους στρατηγικούς στόχους που έχει το Παρίσι στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους, στηρίζουν την εκεχειρία και την δρομολόγηση πολιτικής λύσης αλλά δεν επιθυμούν στρατιωτική εμπλοκή και στην Βόρειο Αφρική.

Εφόσον η διεθνής κοινότητα καταφέρει να επιβάλει τους όρους της για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη, η ΕΕ αναμένεται τη Δευτέρα κιόλας να παρουσιάσει στους υπουργούς Εξωτερικών τις επιλογές για την πολιτική και στρατιωτική αποστολή.

Οι επιλογές που εξετάζονται είναι δύο:

• Ανάπτυξη μη στρατιωτικής αποστολής στη Λιβύη μέσα σε λίγες εβδομάδες. Στην περίπτωση αυτή, το ευρωπαϊκό προσωπικό θα παρεμβληθεί μεταξύ των εμπολέμων και θα επιβάλει κατάπαυση πυρός.
• Στρατιωτική αποστολή. To σενάριο αυτό είναι πιο χρονοβόρο, καθώς θα πρέπει να προηγηθούν ψηφίσματα από τον ΟΗΕ και τα κοινοβούλια των εμπλεκομένων χωρών.

Η συμφωνία Ερντογάν – Σάρατζ και η ανησυχία της Αθήνας

Αυτό που απασχολεί, ωστόσο, την ελληνική πλευρά από τη Διάσκεψη του Βερολίνου είναι η συμφωνία που υπέγραψε προ μηνών για τον καθορισμό θαλάσσιων συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Φαγέζ Αλ Σάρατζ.

Παρ’ ότι, τόσο το Βερολίνο όσο και η ΕΕ διαβεβαιώνουν ότι το ζήτημα δεν πρόκειται να τεθεί επί τάπητος – έτσι, άλλωστε, δικαιολόγησε η Γερμανία τη μη πρόσκληση της Ελλάδας στη Διάσκεψη- πολλοί στην Αθήνα φοβούνται ότι εφόσον στο Βερολίνο δεν τεθεί ζήτημα ακυρότητας των δυο μνημονίων, τότε ακόμη κι αν εμπράκτως το μνημόνιο για τη στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία αδρανοποιηθεί, το άλλο μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες θα διατηρηθεί με το επιχείρημα ότι υπάρχει «συνέχεια» του κράτους και το μνημόνιο υπογράφτηκε από de jure και διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας.

Ο διπλωματικός μαραθώνιος της Αθήνας ως το παρά  πέντε της Διάσκεψης, με αποκορύφωμα την επίσκεψη του Χαλίφα Χαφτάρ, είναι απολύτως ενδεικτικά της στάσης που αναμένεται να κρατήσει η ελληνική κυβέρνηση το επόμενο διάστημα.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε,  ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός έσπευσε να στείλει το μήνυμα – και στη συνομιλία του με την Αγγελα Μέρκελ – ότι η χώρα μας θα θέσει βέτο στην Ευρωπαϊκή Ένωση για οποιαδήποτε συμφωνία επί του λιβυκού ζητήματος, που δεν θα λάβει υπ’ όψιν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος και δεν θα ακυρώσει τη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης περί κοινών θαλάσσιων συνόρων τους στην Ανατολική Μεσόγειο.