Ότι είναι για τη ζωγραφική Το Φιλί του Κλιμτ, είναι για την τέχνη της φωτογραφίας, (αλλά και για τη… χαρά της νίκης, της ελευθερίας και της ειρήνης), η στιγμή που απαθανάτισε ο φακός του Άλφρεντ Άιζενστεντ.
Μια αυθόρμητη μαγική στιγμή, ακριβώς όταν ένας Αμερικανός ναύτης αρπάζει και φιλά παθιασμένα στο στόμα μία γυναίκα ντυμένη ως νοσοκόμα στα λευκά, καταμεσής της Times Square της Νέας Υόρκης.
Το φιλί του ναύτη είναι ίσως μία από τις πλέον εμβληματικές φωτογραφίες στην σύγχρονη ιστορία. Το ημερολόγιο δείχνει 4 Αυγούστου 1945 – ημέρα της παράδοσης της Ιαπωνίας στις ΗΠΑ και της λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μία εβδομάδα αργότερα η φωτογραφία φιγουράρει στο περιοδικό Life, ανάμεσα σε δεκάδες άλλες φωτογραφίες από τους εορτασμούς της νίκης.
Πρωταγωνιστές ο ναύτης της Τζόρτζ Μεντόvζα από το Ρόουντ Άϊλαντ και η νοσοκόμα Γκρέτα Ζίμερ Φρίντμαν, η γυναίκα που φίλησε μέσα στον ενθουσιασμό του ο Μεντόσα και που πέθανε το 2016 σε ηλικία εκείνη 92 ετών.
Πλήρης ημερών, στα 95 του χρόνια και ο «Ναύτης της Times Square», άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή στο σπίτι του, έχοντας στο πλευρό του την οικογένειά του.
Όπως ανέφερε η κόρη του στην τοπική εφημερίδα Providence Journal, πέθανε μετά από μια πτώση που είχε τη νύχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή στο σπίτι του στο Μίντλεταουν, όπου ζούσε με τη σύζυγό του, Ρίτα.
Ο Τζορτζ Μεντόvζα εκείνη την ημέρα είχε βγει το πρώτο του ραντεβού με την μελλοντική του σύζυγο, Ρίτα, στο Radio City Music Hall, όταν οι πόρτες άνοιξαν και το πλήθος άρχισε να ουρλιάζει ότι ο πόλεμος τελείωσε.
Ο Τζορτζ και η Ρίτα βγήκαν στο δρόμο πανηγυρίζοντας, όμως όταν δεν κατάφεραν να μπουν στα ασφυκτικά γεμάτα μπαρ, αποφάσισα να περπατήσουν. Εκείνη τη στιγμή, ο Τζορτζ βλέπει μία γυναίκα, ντυμένη στα λευκά να περνά από δίπλα του, την αρπάζει και της δίνει ένα φιλί στο στόμα.
Είχε πει ότι ένιωσε τέτοια χαρά που αποφάσισε να φιλήσει την πρώτη νοσοκόμα που θα έβρισκε μπροστά του, σε μια ένδειξη ευγνωμοσύνης για όσα οι νοσοκόμες προσέφεραν στους στρατιώτες στην πρώτη γραμμή του πολέμου.
«Είχα πιει και μερικά ποτά εκείνη την ημέρα και θεώρησα ότι ήταν από τα στρατεύματα, ότι ήταν νοσοκόμα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Μάλιστα, σε ένα από τα τέσσερα ενσταντανέ του Άιζενστεντ, ο Μεντόvζα είχε αναφέρει ότι στο βάθος διακρίνεται η Ρίτα, που έχει μείνει με το στόμα ανοιχτό.
Η Φρίντμαν τότε ήταν 21 ετών και εργαζόταν ως βοηθός οδοντιάτρου.
Το 1987, ο Μεντόvζα είχε κάνει μήνυση τόσο στο Time, όσο και στο Life, τονίζοντας ότι ήταν ο ναύτης της φωτογραφίας και ότι τα δύο περιοδικά την είχαν χρησιμοποιήσει χωρίς να έχει δώσει την άδειά του. Καθότι, όμως, ήταν φτωχός δεν μπόρεσε να στηρίξει τη μήνυση και την απέσυρε έναν χρόνο αργότερα.
Η ταυτοποίησή του έγινε από μία ομάδα εθελοντών από το Naval War College, τον Αύγουστο του 2005 ως «ο άντρας που φιλά». Ο ισχυρισμός του ότι ήταν ο άνδρας της φωτογραφίας επιβεβαιώθηκε από τις ουλές και τα τατουάζ του. Η ταυτοποίηση έγινε έπειτα από μελέτες συμπεριλαμβανομένης και ανάλυσης από τα Mitsubishi Electric Research Laboratories (MERL) στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, που ταυτοποίησαν τις ουλές και τα τατουάζ που εντόπισαν οι ειδικοί.
Η ταυτότητα του Μεντόvζα αμφισβητήθηκε από δυο Αμερικανούς φυσικούς, οι οποίοι βασίστηκαν στην ώρα λήψης της φωτογραφίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, το περιστατικό είχε λάβει χώρα, περίπου στις 2 το μεσημέρι. Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι από τις σκιές η ώρα λήψης υπολογίζεται μετά τις 5 το απόγευμα.
Παρόλα αυτά, η μέθοδος της ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου τελικά επιβεβαίωσε τον Μεντόvζα.
Ως πρωταγωνιστές της θρυλικής φωτογραφίας έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς διάφοροι που υποστήριξαν ότι ήταν εκείνη στο στιγμιότυπο. Μερκοί εξ αυτών ήταν οι Ντόναλντ Μπόνσα, Τζον Έντμονσον, αλλά και ο Γκλεν ΜακΝτάφι, ο οποίος πέθανε το 2014.
Στα τέλη του 1970 η νοσοκόμα Έντιθ Σέιν έστειλε γράμμα στο περιοδικό υποστηρίζοντας ότι εκείνη ήταν το πρόσωπο της φωτογραφίας, αλλά, επειδή ακριβώς δεν μπορούσε να το αποδείξει αφού το πρόσωπο της γυναίκας δεν διακρίνεται ξεκάθαρα, ο εκδότης ζήτησε το 1980 από όσους βετεράνους του πολέμου φίλησαν μια γυναίκα εκείνη την ημέρα, πάνω στον ενθουσιασμό τους, να στείλουν μια παλιά φωτογραφία τους. Ωστόσο, δεν βρέθηκε ποτέ η άκρη του νήματος.
Όταν οι δύο πρωταγωνιστές, συναντήθηκαν ξανά…
Μεντόvζα και Φρίντμαν συναντήθηκαν ξανά, το 2012 για χάρη ενός αφιερώματος του CBS για την 67η επέτειο της ημέρας παράδοσης της Ιαπωνίας στις ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Μεντόνζα αποκάλυψε ότι στο άκουσμα της είδησης ενθουσιάστηκε τόσο που άφησε στην άκρη την κοπέλα του Ρίτα, είδε μία γυναίκα ντυμένη νοσοκόμα, την άρπαξε και τη φίλησε.
Η Φρίντμαν απάντησε: Δεν τον είχα δει να πλησιάζει. Πριν προλάβω να κάνω οτιδήποτε με έσφιξε». Είπε ότι αναγνώρισε τον εαυτό της στη φωτογραφία του Life, προσθέτοντας: «Δεν ξεχνάς αυτόν τον τύπο που σε αρπάζει».
Ο Μεντόνζα δεν γνώριζε για τη φωτογραφία, παρά μόνον 30 χρόνια και πλέον αργότερα, όταν το Life αναζητούσε το ζευγάρι τη δεκαετία του 1980 και το εντόπισε ένας από τους φίλους του.
«Του είπα ότι είναι τρελός, όταν μου ανέφερε για τη φωτογραφία. Ήταν το 1980, 35 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου. Μου έφερε το περιοδικό στο σπίτι και για ένα λεπτό το κοίταξα και είπα: Διάολε, αυτός είμαι εγώ!»
Όπως είπε η έκφραση στο πρόσωπο της κοπέλας του, που φαίνεται με μισάνοιχτο το στόμα πίσω από τον αριστερό του ώμο, είναι η απόδειξη ότι ήταν ο ναύτης της φωτογραφίας.
Πάντως, η Ρίτα είχε δηλώσει ότι ποτέ δεν ζήλεψε για αυτό το φιλί, που μάλιστα το έδωσε σε μία άγνωστη και στο πρώτο ραντεβού τους, ωστόσο παραδέχθηκε ότι… «ποτέ δεν την φίλησε έτσι, όλα αυτά τα χρόνια που ήταν μαζί».