Με νέες προκλήσεις και αλλαγές μπήκε το 2023 για την Εκπαίδευση στη χώρα μας. Η επαναφορά των Συμβουλίων Διοίκησης και η εφαρμογή της αξιολόγησης εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων είναι τα μεγαλύτερα στοιχήματα για το υπουργείο Παιδείας ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται νέο περιβάλλον στα πανεπιστήμια και τα σχολεία.
Μέσα στο 2022 πραγματοποιήθηκαν σε τουλάχιστον 10 ΑΕΙ εκλογές για την ανάδειξη πρύτανη και συμβουλίων ιδρυμάτων, ενώ στα μεγάλα κεντρικά ιδρύματα θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές μέσα στη χρονιά που μόλις ξεκίνησε, ώστε πλέον όλες οι νέες διοικήσεις στα δημόσια πανεπιστήμια να συμφωνούν με τις επιταγές του νέου νόμου για τα ΑΕΙ.
Σύμφωνα με το νόμο, που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στις τάξεις της ακαδημαϊκής κοινότητας αλλάζουν τις ισορροπίες μέσα στα πανεπιστήμια, καθώς τα συμβούλια ιδρυμάτων συγκεντρώνουν πλέον το μεγαλύτερο μέρος των εξουσιών και ο πρύτανης εκλέγεται πλέον από ψηφοφορία μεταξύ των μελών του συμβουλίου και όχι μεταξύ του συνόλου των μελών ΔΕΠ. Η φιλοσοφία του νόμου είναι ο πρύτανης να ασχολείται με τα ακαδημαϊκά ζητήματα και το συμβούλιο διοίκησης με θέματα στρατηγικής, εξωστρέφειας και αναζήτησης πηγών χρηματοδότησης.
Η αξιολόγηση εξακολουθεί να αποτελεί πεδίο σκληρής αντιπαράθεσης του υπουργείου Παιδείας με τους συνδικαλιστές εκπαιδευτικούς αλλά στόχος της κυβέρνησης είναι να φτάσει την υπόθεση μέχρι τέλους, παρά τη διάθεση δασκάλων και καθηγητών να οδηγούν την κόντρα στα δικαστήρια, κάνοντας λόγο για τιμωρητική διάθεση και απορρίπτοντας το επιχείρημα του υπουργείου Παιδείας ότι ο νόμος το μόνο που ορίζει για όσους αξιολογηθούν αρνητικά είναι στοχευμένες επιμορφώσεις.
Το νέο σύστημα αξιολόγησης είναι σύνθετο, πολυεπίπεδο και χρονοβόρο. Ο νόμος προβλέπει ότι οι εκπαιδευτικοί αξιολογούνται για το διδακτικό και το παιδαγωγικό τους έργο, και για την υπηρεσιακή τους συνέπεια και επάρκεια, με τον διευθυντή του σχολείου να είναι αξιολογητής και στις δύο φάσεις αξιολόγησης, ανά τέσσερα χρόνια. Το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο χωρίζεται σε δύο σκέλη: «Γενική και ειδική διδακτική», με αξιολογητή τον σύμβουλο Ειδικότητας και «παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης», με αξιολογητή τον διευθυντή του σχολείου. Η υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού αξιολογείται από τον διευθυντή του σχολείου και τον σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης, ανά δύο χρόνια.
Όπως προβλέπεται στο νομοσχέδιο, η τελική κρίση θα είναι περιγραφική και δεν προβλέπει κυρώσεις ή ποινές, με τα πρώτα αποτελέσματα να αναμένονται εντός του 2025. Όσοι αξιολογηθούν ως «μη ικανοποιητικοί» θα οδηγούνται σε υποχρεωτική επιμόρφωση και όσοι λάβουν θετική αξιολόγηση θα μοριοδοτούνται επιπλέον για τη διεκδίκηση θέσης στελέχους Εκπαίδευσης. Αντίθετα τα στελέχη Εκπαίδευσης αξιολογούνται με βαθμολογική και όχι περιγραφική κλίμακα. Η θετική αξιολόγηση λειτουργεί ως μοριοδοτούμενο κριτήριο για την επιλογή σε θέση ευθύνης, ενώ η αρνητική συνοδεύεται με αντικατάσταση του στελέχους που κρίνεται ανεπαρκές (μέσος όρος <50) και μη συμμετοχή σε διαδικασία επιλογής για ίση ή ανώτερη θέση για 4 έτη.
Πολλές και σημαντικές είναι οι αλλαγές στις σχολικές μονάδες με το πολλαπλό βιβλίο να κυριαρχεί. Το πολλαπλό βιβλίο στην ουσία είναι η χρήση διαφορετικών σχολικών εγχειριδίων για το ίδιο αντικείμενο διδασκαλίας. Οι εκπαιδευτικοί θα επιλέγουν το εγχειρίδιο της επιλογής τους βάσει των αναγκών της τάξης τους. Τα νέα εγχειρίδια θα ανταποκρίνονται στα νέα προγράμματα σπουδών, τα οποία αφορούν από το νηπιαγωγείο μέχρι και την Α’ Λυκείου. Το 2023 επίσης μπαίνει σε εφαρμογή ο ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης με νέα εργαλεία, όπως διαδραστικοί πίνακες, σετ ρομποτικής και ψηφιακές βιβλιοθήκες και πολυμέσα.
Η συνεργασία των ελληνικών ΑΕΙ με ξένα πανεπιστήμια βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας για το υπουργείο Παιδείας. Ύστερα από μία διετία επαφών κυρίως με τα αμερικανικά και τα βρετανικά πανεπιστήμια, τα ελληνικά ιδρύματα θα έχουν τη δυνατότητα μέσα στο 2023 είτε να ξεκινήσουν είτε να συνεχίσουν τις συνεργασίες σε επίπεδο από σεμινάρια και θερινά σχολεία μέχρι και μεταπτυχιακά με πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Έχουν ήδη γίνει επαφές με πανεπιστήμια της Αγγλίας, ενώ συνεχίζονται οι ζυμώσεις με τα αμερικανικά ιδρύματα. Εντός του 2023 αναμένεται να προχωρήσουν κοινά προγράμματα που έχουν συμφωνηθεί, αλλά και να επιτευχθούν τυχόν συνεργασίες σε ερευνητικό επίπεδο, καθώς τα αμερικανικά ιδρύματα έχουν εκφράσει μεγάλο ενδιαφέρον για το έργο των Ελλήνων ερευνητών.