Μας βγήκε το όνειρο κι έγινε θαύμα. Η «έκρηξη» του τουρισμού στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας ξεπέρασε τις προβλέψεις και των πιο αισιόδοξων για το καλοκαίρι που πέρασε. Πλησιάζουμε στα τέλη Οκτωβρίου και ακόμη Βρετανοί, Γάλλοι, Γερμανοί, Ολλανδοί και Δανοί καταφθάνουν στη χώρα μας. Οι τουριστικοί πράκτορες παρέτειναν μέχρι το τέλος του μήνα τις πτήσεις των ενοικιαζόμενων αεροσκαφών, τις οποίες άλλα χρόνια διέκοπταν στις 10 Οκτωβρίου.
Του Γιάννη Πολίτη
Δεν μιλάω για το 2020, που ήταν μια δραματική χρονιά, αλλά για τα προηγούμενα χρόνια που αν ρωτούσες εστιάτορα ή ξενοδόχο πώς πήγε το καλοκαίρι, σού απαντούσε «καλούτσικα». Ποτέ στην επαρχία οι επαγγελματίες δεν δείχνουν ενθουσιασμένοι, γιατί το θεωρούν γρουσουζιά. Δεν αστειεύομαι, έτσι είναι. Αντιγράφουν τους παλιούς ψαράδες και κυνηγούς που ποτέ δεν διαφήμιζαν την επιτυχία τους για να μην τους πιάνει το μάτι. Φέτος, με όσους και αν μιλήσεις, η χαρά τους δεν κρύβεται. «Δεν είχαμε πού να βάλουμε τον κόσμο τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο», έλεγαν όλοι, ενώ παραδοσιακές ταβέρνες, που μέχρι σήμερα δεν είχαν καμία σχέση με την τεχνολογία, ετοιμάζουν για του χρόνου διαδικτυακές πλατφόρμες για να διαχειρίζονται τις κρατήσεις των τραπεζιών, αφού τηλεφωνικά δεν μπορούσαν να βρουν άκρη.
Είναι πολλά τα χρήματα που διακινήθηκαν από ξένους αυτούς κυρίως τους δύο μήνες. Στην καρδιά του καλοκαιριού έγινε «επιδρομή» σε όλα τα θέρετρα. Οι τιμές στα καταλύματα εκτινάχθηκαν, ενώ στην εστίαση ήταν τυχερός όποιος έβρισκε καρέκλα να καθίσει. Είδα με τα μάτια μου να περιμένουν ουρές πελατών μέσα στον ήλιο και τα τραπέζια να αλλάζουν επισκέπτες με ταχύτητα αστραπής. Ακόμα δεν έχει αποτιμηθεί ποιος ήταν ο τελικός τζίρος της χρονιάς.
Με βάση τα φετινά δεδομένα, η πρόβλεψη για το 2023 είναι εύκολη. Οι κρατήσεις για το επόμενο καλοκαίρι έχουν ξεκινήσει. Οι Έλληνες, που αποφασίζουν την τελευταία στιγμή, είναι βέβαιο ότι από τις 20 Ιουλίου και μετά δεν πρόκειται να βρουν κατάλυμα σε κανένα δημοφιλή προορισμό. Μέχρι τον Μάρτιο θα ξέρουμε ποιος θα είναι ο όγκος των επισκεπτών. Εάν το καλοκαίρι που πέρασε οι μεταφορές αυξήθηκαν κατακόρυφα, φανταστείτε τι θα γίνει του χρόνου. Το έχουμε ξαναπεί. Ο Αύγουστος δεν ήταν απλώς καλύτερος από το 2019. Ήταν καλύτερος από ποτέ. Ακόμη και σε μικρά νησιά και προορισμούς σχεδόν άγνωστους την περασμένη δεκαετία.
Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα
Τώρα, όμως, αρχίζουν τα δύσκολα. Η κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, αφού τελειώσουν με τις χαρές και τα πανηγύρια για τη φετινή επιτυχία, πρέπει να στρωθούν στη δουλειά και να δρομολογήσουν άμεσα τη βελτίωση των υποδομών. Μην πει κανείς στο κεντρικό κράτος ή στις έδρες των περιφερειών πως δεν γνωρίζει ότι το καλοκαίρι ξεχείλισαν βιολογικοί καθαρισμοί και βόθροι. Κι αυτό την ώρα που η έλλειψη νερού και οι διακοπές ρεύματος σε πολλές περιοχές ήταν καθημερινές. Τα περιφερειακά οδικά δίκτυα έχουν τεράστια προβλήματα, ενώ στα περισσότερα νησιά για να βρεις θέση πάρκινγκ πρέπει… να είσαι πολύ τυχερός. Όσο για την κακογουστιά στις νέες κατασκευές που ξεφυτρώνουν παντού, είναι απελπιστική. Οι αρχιτεκτονικές επιτροπές είναι για κλάματα. Παλιά που έχτιζαν οι ντόπιοι μάστορες χωρίς κατευθύνσεις, έφτιαχναν θαύματα. Τώρα με τη βούλα των ειδικών γίνεται διαγωνισμός ασχήμιας σε όλη τη χώρα. Ελάχιστοι σέβονται πια την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Και δίπλα στις κακόγουστες πολυτελείς βίλες, οι τουρίστες μαζεύουν μόνοι τους τα σκουπίδια από τις βρόμικες παραλίες, σε μια χώρα που πουλάει ήλιο, θάλασσα και αμμουδιά. Με αυτό πρέπει να ξεμπερδέψουμε μια και καλή. Δεν μπορεί να μείνει άλλο στα χέρια των δημάρχων το ζήτημα της αποκομιδής. Και κάτι ακόμη. Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα και τα νησιά μας ακόμη μικρότερα. Οι καμπάνιες του υπουργείου Τουρισμού δεν πρέπει να στοχεύσουν στην προσέλκυση πάρα πολλών επισκεπτών, αλλά επισκεπτών με πολύ υψηλά εισοδήματα. Πάνω από 30 εκατομμύρια τουρίστες δεν χωρούν.
Απαραίτητη η εξειδίκευση
Για τον λόγο αυτό, μέσα στα πολλά που έχει να σχεδιάσει η κυβέρνηση για την τουριστική βιομηχανία είναι και η δημιουργία κινήτρων για αναβάθμιση ξενοδοχείων και ξενώνων, όπως έχει συμβεί εδώ και πολλά χρόνια στην Τοσκάνη της βόρειας Ιταλίας, που ενώ υπολείπεται σε φυσική ομορφιά από την Ελλάδα, διαθέτει μοναδικά καταλύματα προσελκύοντας εύπορους επισκέπτες. Δύο χρόνια το ακούω αυτό, αλλά δεν το βλέπω. Ο αναπτυξιακός νόμος πάει με τον αραμπά, ενώ το ΕΣΠΑ χρειάζεται φαντασία για δράσεις στον τουριστικό κλάδο. Ακούω τελευταία την άποψη «όχι άλλες επιδοτήσεις στον τουρισμό. Πάμε σε άλλους τομείς». Ναι, αλλά σε ποιους και από ποιους. Μέχρι να υλοποιηθούν οι άλλες μορφές ανάπτυξης που σχεδιάζει η κυβέρνηση, ας ρίξουμε το βάρος στην ενίσχυση και στη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος που είμαστε σίγουροι ότι φέρνει πλούτο και δίνει δουλειές σε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Και μια που ο λόγος για τους εργαζομένους: για δεύτερη χρονιά φέτος οι επιχειρήσεις υπολειτούργησαν. Δεν υπάρχουν εργαζόμενοι στην Ελλάδα να λειτουργήσουν την βιομηχανία, ούτε εργατοτεχνίτες να συντηρούν τα κτίρια. Χρειαζόμαστε ομάδες εξειδικευμένου προσωπικού από το εξωτερικό, με σύστημα και διαδικασίες. Είναι μια δουλειά που έπρεπε να είχε ξεκινήσει… χθες! Και πρέπει να τρέξουμε. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.