Ο πρωθυπουργός συνεχίζει να επιμένει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Και επιμένω στην εκτίμησή μου ότι βαθιά μέσα του αυτό θα ήθελε. Ωστόσο, στο τοξικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί γύρω του, σύμφωνα με την έκφραση που του αρέσει να χρησιμοποιεί, όλοι τους στοιχηματίζουν ότι τέλη Σεπτεμβρίου, το αργότερο αρχές Οκτωβρίου θα στηθούν κάλπες. Το Μέγαρο Μαξίμου πάντως προετοιμάζεται γι’ αυτό. Ετοιμάζει πλήρως το οπλοστάσιό του, ακόμη κι αν δεν το χρησιμοποιήσει. Αμέσως μετά τον Δεκαπενταύγουστο όλα θα είναι έτοιμα. Θα έχουν κλείσει όλες οι εκκρεμότητες και θα μένει μόνο να αποφασίσει ο πρωθυπουργός να «πατήσει το κουμπί».
Του Γιάννη Πολίτη
Τα αφηγήματα για την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών έχουν ετοιμαστεί. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες τα προβάρουν μάλιστα στις τηλεοπτικές εμφανίσεις.
Το «πακέτο» του αφηγήματος
Ο ένας λόγος που πιθανότατα θα επικαλεστεί η κυβέρνηση είναι η κατάσταση με την Τουρκία γιατί -χωρίς καμία αμφιβολία- το ξεσάλωμα του Ερντογάν θα κλιμακωθεί μέσα στο καλοκαίρι. Ο Tούρκος πρόεδρος έχει βρει τον δρόμο που θα τον οδηγήσει στις δικές του εκλογές και αυτόν θα διανύσει μέχρι τέλους. Τα όνειρά του για την «Γαλάζια Πατρίδα» και την προσάρτηση της κατεχόμενης Κύπρου πουλάνε πολύ στο εκλογικό του σώμα και αυτό δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στην Αθήνα να επικαλεστεί αυτό το επικίνδυνα βαρύ κλίμα με την γείτονα και να ζητήσει ανανέωση της λαϊκής εντολής.
Ο δεύτερος λόγος είναι η λεγόμενη «επενδυτική βαθμίδα» της χώρας. Τι σημαίνει αυτό; Έχουν αρχίσει οι κουβέντες στις Βρυξέλλες που λένε ότι ναι μεν η Ελλάδα βγαίνει από την ενισχυμένη εποπτεία, αλλά δεν μπορεί να ανέβει στην επόμενη βαθμίδα γιατί υπάρχει αστάθεια λόγω των επερχόμενων εκλογών με την απλή αναλογική. Και αυτό το επιχείρημα είναι «βούτυρο στο ψωμί» του πρωθυπουργού, εάν θέλει να κάνει εκλογές μετά το καλοκαίρι.
Το τρίτο επιχείρημα είναι το προφανές. Το αποκάλυψε ο στενός συνεργάτης του, υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος είπε ότι δεν μπορεί η χώρα να βρίσκεται ένα χρόνο σε προεκλογική περίοδο. Άρα, θα φορτώσει την προσφυγή στις κάλπες στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ζητάει εκλογές εδώ και έξι μήνες. Ασθενές επιχείρημα θα πείτε κι έχετε δίκιο. Εάν, όμως, αυτό αθροιστεί στα δύο προηγούμενα, γίνονται όλα μαζί «πακέτο».
«Ή ο Τσίπρας ή εγώ»
Έχουμε πει ξανά ότι η απίστευτη ακρίβεια και οι πυρκαγιές το καλοκαίρι θα είναι δύο βασικοί λόγοι που θα γείρουν την ζυγαριά προς τη μία ή την άλλη πλευρά. Εάν φέτος γλιτώσουμε τις καταστροφές και ταυτόχρονα αρχίσει να διαφαίνεται η λήξη του πολέμου με μία υποχώρηση στην τιμή του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, τότε ο δρόμος είναι ανοιχτός. Παραμένει, ωστόσο, αναπάντητο πώς θα κυβερνηθεί η χώρα, αφού από καμία δημοσκόπηση δεν προκύπτει ότι η Νέα Δημοκρατία πλησιάζει το 38,5% που χρειάζεται μια αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ένα καλύτερο σενάριο είναι αυτοδυναμία με 37%, αλλά αυτό έχει μία βασική προϋπόθεση που είναι δύσκολο να υπηρετηθεί. Κι αυτή λέει ότι θα πρέπει τα «μικρά» κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής αθροιστικά να ξεπερνούν το 11%. Ούτε αυτό βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις. Όσο για τις ενδεχόμενες συνεργασίες, αυτές έχουν αποκλειστεί από τις απόλυτες τοποθετήσεις των αρχηγών των κομμάτων.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μιλάει για συνεργασίες στον πρώτο γύρο με την απλή αναλογική και με άλλο πρωθυπουργό και όχι με τον αρχηγό του πρώτου κόμματος. Ο Αλέξης Τσίπρας, στην περίπτωση που ήταν πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, θα ήθελε να είναι εκείνος πρωθυπουργός, αλλά αποφεύγει να το επικαλείται γιατί γνωρίζει καλά ότι δεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με αυτό το δίλημμα. Το κόμμα του θα είναι δεύτερο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν συζητάει καν για τρίτο πρόσωπο. «Δεν θα επιλέξει ο Νίκος Ανδρουλάκης ποιος θα είναι πρωθυπουργός, αυτό θα το επιλέξει ο λαός με την ψήφο του και πρωθυπουργός θα είναι ή ο Τσίπρας ή εγώ», είπε επί λέξει ο κύριος Μητσοτάκης στην ΕΡΤ. Αυτό άλλωστε θα είναι και το βασικό προεκλογικό του σύνθημα. Θα καλεί τους πολίτες να επιλέξουν αν θέλουν πρωθυπουργό τον ίδιο ή τον Αλέξη Τσίπρα.
Η επιλογή της ψήφου ανοχής
Όλο αυτό που συμβαίνει μοιάζει να οδηγεί σε αδιέξοδο. Επειδή, όμως, στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, είτε οι πολίτες θα δώσουν αυτοδυναμία στον Μητσοτάκη στις δεύτερες εκλογές ή και σε ενδεχόμενες τρίτες, είτε το ΠΑΣΟΚ. Για να αποδείξει εντός και εκτός Ελλάδας ότι είναι μία υπεύθυνη δύναμη θα οδηγηθεί στην εξής επιλογή: θα δώσει ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Μητσοτάκη με την διευκρίνιση ότι δεν θα μπει ούτε ένα στέλεχος σε αυτή, ούτε θα συγκυβερνήσουν.
Αν ήμασταν στην Πορτογαλία, τα πράγματα θα ήταν πιο απλά, γιατί εκεί το Σύνταγμα προβλέπει ότι αυτός που δίνει ψήφο ανοχής μπορεί απλά να σιωπήσει. Και έτσι το πρώτο κόμμα κυβερνά με την ανοχή του κόμματος που δεν μίλησε. Εδώ είναι πιο σύνθετο: πρέπει το ΠΑΣΟΚ από το βήμα της Βουλής να πει ότι δίνει ψήφο ανοχής με ό,τι αυτή συνεπάγεται, αλλά για κάθε νομοσχέδιο θα πρέπει να συμφωνεί για να το ψηφίσει. Έτσι, θα έχουμε μία κυβέρνηση μειοψηφίας του Κυριάκου Μητσοτάκη υπό την διαρκή ομηρία του τρίτου κόμματος, καθώς δεν θα μπορεί να λάβει καμία νομοθετική πρωτοβουλία. Σίγουρα αυτό δεν είναι μια ιδανική εξέλιξη, αλλά όπως έλεγε και ο ποιητής, είναι μία κάποια λύση για να αποφευχθεί η αστάθεια.