Οι σημερινοί 18ρηδες, αυτούς που αποκαλούμε μέλλον της χώρας, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν το μέλλον της Μ. Βρετανίας και της Γερμανίας, έχουν δικαιολογημένη αδυναμία να κατανοήσουν τη λέξη κανονικότητα που είναι η νέα καραμέλα των πολιτικών.
Πρώτον γιατί δεν την γνώρισαν. Μεγάλωσαν σε οικογένειες που είτε οι γονείς ήταν άνεργοι είτε δεν είχαν να πληρώσουν το δάνειο για το σπίτι είτε χρειάστηκε να κάνουν επώδυνες αλλαγές στη ζωή τους για να τα βγάλουν πέρα τα χρόνια της κρίσης.
Δεύτερον διότι η «κανονικότητα» που ξέραμε, πολύ απλά έχει πάψει να υπάρχει! Κι έχει πάψει να υπάρχει διότι εξέλειπαν οι μοναδικές εκείνες συνθήκες που επικρατούσαν στο παρελθόν. Ανατράπηκαν όχι μόνο από την χρεοκοπία της χώρας, που ανέδειξε τα ελαττώματα εκείνης της κανονικότητας. Αλλά γιατί είχε κλείσει εκείνος ο κύκλος της ξιπασιας και του καταναλωτισμού με το φθηνό χρήμα.
Παραδόξως, οι διάφορες «ελίτ», όπως θα έλεγε και ο Σόιμπλε, αλλά και οι κανονικοί άνθρωποι στην Ευρώπη και στην Ελλάδα βεβαίως, μέχρι στιγμής, επιδιώκουν την επιστροφή σε μια κάπως βελτιωμένη εκδοχή του παρελθόντος, και δεν αντιλαμβάνονται ότι η επιστροφή στο παρελθόν είναι κατά κανόνα μια μάταιη επιθυμία.
Η πρόσφατη κρίση, που ξεκίνησε το 2008, δεν πρόκειται να ξεπεραστεί με δειλές προσπάθειες «βελτίωσης» των παλαιών μοντέλων. Αυτό που χρειάζεται είναι μια εντελώς νέα προσέγγιση, που να λύνει, διαπιστωμένα πλέον προβλήματα, όχι απλώς να τα… μπαλώνει. Κι αυτό αφορά τόσο την οικονομία και τις επιχειρηματικές πρακτικές, που στην Ελλάδα εν πολλοίς ήταν βαλκανικού τύπου. Στην Ελλάδα έπασχε πρωτίστως το δημόσιο, αλλά και ο ιδιωτικός τομέας δεν ήταν για να καμαρώνουμε με τις επιδόσεις και την λειτουργία του.
Τώρα μιλάμε για ανάπτυξη και συμφωνούμε ότι είναι η μόνη λύση. Σωστά. Πρέπει να καταλάβουμε όμως, ότι αυτή δεν γίνεται από θαύμα. Το παραμύθι που λέει ότι τώρα που βγήκαμε από τα μνημόνια οι επενδυτές θα κάνουν ουρές, για να φέρουν χρηματα στον φθηνό παράδεισο Ελλάδα, είναι απλώς ένα ακόμη παραμύθι…Για να υπάρξει ανάπτυξη ένας είναι ο τρόπος: πρέπει να γίνουν άμεσες ξένες επενδύσεις. Άμεσες σημαίνει ίδρυση επιχειρήσεων εδώ και όχι αγορά ομολόγων και μετοχών. Ξένες σημαίνει με χρήματα που προέρχονται από το εξωτερικό είτε ανήκουν σε Έλληνες είτε σε ξένους.
Ο βαθμός επενδυσιμότητας της Ελλάδας όμως είναι πέντε μονάδες χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό. Αυτό σημαίνει ότι οι σοβαροί επενδυτές απαγορεύεται εκ του καταστατικού τους να επενδύσουν στη χώρα μας. Επιτρέπεται να επενδύσουν μόνο οι τζογαδόροι, αυτοί που αγοράζουν και πουλάνε πολύ γρήγορα ομόλογα και μετοχές, παίρνουν το κέρδος και φεύγουν. Τα κοράκια δηλαδή.
Για να ανέβει αυτός ο βαθμός από τους οίκους αξιολόγησης πρέπει το κράτος να έχει αλλάξει πλήρως. Να έρθουν τα πάνω κάτω. Η χώρα να διαθέτει ένα μικρό ευέλικτο δημόσιο με μορφωμένους ανθρώπους, που θα υποβοηθούν και θα συντομεύουν τις διαδικασίες. Το ακριβώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει σήμερα. Το δημόσιο έχει χτιστεί έτσι ώστε να καθυστερεί του βιαστικούς, να τιμωρεί και να παιδεύει όσους συναλλάσσονται μαζί του. Πρέπει να γίνουν δηλαδή αυτά που δεν θέλει ή δεν τολμά το πολιτικό σύστημα να κάνει.
Όσο για την διαβοόητη προσφυγή μας στις αγορές, αν ξεκινήσει και αν πετύχει, δεν είναι προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων. Με την προσφυγή στις αγορές θα καταφέρουμε να πληρώνουμε το σύνολο των δόσεων και έτσι θα μεταφέρεται το χρέος μας από τα κράτη που το έχουν τώρα στις διεθνείς τράπεζες και τα funds. Με αλλά λόγια απαλλάσσουμε τους Ευρωπαίους φορολογουμένους, που μας δάνειζαν μέχρι τώρα σχεδόν άτοκα, και μεταφέρουμε το «άγχος» τους στους ξένους τραπεζίτες, οι οποίοι όμως θα μας δανείζουν πολύ ακριβότερα και θα βγάζουν και κέρδος.
Και για να μην ξεχνιόμαστε, έχουμε δεσμευτεί για πρωτογενή πλεονάσματα. Για να πετύχουμε πλεονάσματα και ταυτόχρονα να μειώσουμε τους φόρους θα πρέπει να μειώσουμε τις δαπάνες ή να αυξήσουμε πολύ το ΑΕΠ, δηλαδή να πετύχουμε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης. Το δεύτερο, όπως βλέπουμε, δεν γίνεται. Μένει η μείωση των δαπανών. Πως θα γίνουν αυτές; Η κυβέρνηση υπόσχεται ελαφρύνσεις, αυξήσεις μισθών, προσλήψεις στο Δημόσιο.
Και μια που όλοι ρωτάνε αυτόν τον καιρό, τι θα γίνει τους επόμενους μήνες; Η απάντηση ειναι πανεύκολη. Τίποτα απολύτως. Οπως-όπως θα περάσει ο καιρός μέχρι τις εκλογές, με παροχές με ψέματα, με υποσχέσεις, με λάσπη, με διώξεις για εντυπωσιασμό και εθνικιστικές κραυγές.
Η ανάπτυξη, η μείωση φόρων, η αύξηση των εισοδημάτων, όλα αυτά είναι ευχολόγια και προεκλογικές εξαγγελίες χωρίς υπόβαθρο. Το μόνο που πετύχαμε τα τελευταία χρόνια είναι η μείωση της ανεργίας. Πώς το πετύχαμε; Φύγανε 500.000 νέοι στο εξωτερικό, άρα δεν μετριούνται στους ανέργους. Και όσοι έμειναν εδώ εμφανίζονται ως απασχολούμενοι με χαρτζιλίκια απο 200 έως 400 ευρώ.
Παρ´ όλα αυτά θα συνεχίζουμε να βαυκαλιζόμαστε για τη σταδιακή επιστροφή της χώρας στην «κανονικότητα», μετά το τέλος του τελευταίου μνημονίου. Δυστυχώς, όμως, τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις υπόλοιπες χώρες που πέρασαν είτε δια πυρός και σιδήρου είτε πιο μαλακά την κρίση των τελευταίων ετών, η επιστροφή στο 2009 δεν είναι εφικτή για πολλές δεκαετίες. Και το πιθανότερο είναι να μην έρθει ποτέ με την μορφή που την ξέραμε.