Παρότι η χρήση μάσκας προσώπου, σαφώς επιβραδύνει την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού, δεν παρέχει πλήρη ασφάλεια, ιδίως όταν βήχει συχνά αυτός που τη φοράει.
Μία νέα μελέτη, με επικεφαλής έναν Έλληνα επιστήμονα στην Κύπρο, εκτιμά ότι μικρά μεμονωμένα σταγονίδια σάλιου μπορούν να πεταχτούν από τις άκρες της μάσκας και να φθάσουν σε απόσταση ακόμη και έως ενός μέτρου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτρη Δρικάκη του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό φυσικής “Physics of Fluids”, χρησιμοποίησαν υπολογιστικά μοντέλα για να «χαρτογραφήσουν» με ακρίβεια την αναμενόμενη εκτίναξη σταγονιδίων από έναν άνθρωπο με μάσκα, ο οποίος βήχει κατ’ επανάληψη.
Προηγούμενη μελέτη του ίδιου επιστήμονα και της ερευνητικής ομάδας του είχε δείξει ότι, όταν βήχει κάποιος χωρίς μάσκα, σταγονίδια σάλιου μπορούν να ταξιδέψουν σε απόσταση έως έξι μέτρων μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα.
Η νέα μελέτη, που κάνει νέες εκτιμήσεις στην περίπτωση της χρήσης μάσκας, διαπίστωσε ότι, αν ο βήχας είναι επαναλαμβανόμενος, η αποτελεσματικότητα της μάσκας είναι μειωμένη, καθώς αφήνει από το πλάι της περισσότερα σταγονίδια να εκτοξευθούν στον αέρα. Το υπολογιστικό μοντέλο βασίζεται σε πολύπλοκες μαθηματικές εξισώσεις και οι ερευνητές χαρακτήρισαν «ανησυχητικά» τα ευρήματα τους.
Οι ερευνητές βρήκαν ότι όταν κανείς δεν φοράει μάσκα, τα περισσότερα σταγονίδια του βήχα ταξιδεύουν έως 70 εκατοστά, ενώ με τη μάσκα στη μισή περίπου απόσταση. Όμως και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν ορισμένα μεμονωμένα σταγονίδια που ταξιδεύουν πέρα από τα 70 εκατοστά.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της μάσκας μειώνεται όσο συνεχίζεται ο βήχας. Μετά από δέκα «κύκλους» βήχα, η αποτελεσματικότητα μπορεί να μειωθεί κατά 8%, ποσοστό που αυξάνεται με βήχα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν πάντως, πως η αναγκαία δοσολογία και η χρονική διάρκεια έκθεσης στον ιό για να μολυνθεί κανείς, δεν είναι γνωστά και πιθανότατα διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Όσον αφορά στο μέγεθος των εκτοξευόμενων σωματιδίων με το βήχα, η διάμετρος τους είναι μεγαλύτερη, όταν κανείς δεν φοράει μάσκα. Επίσης η συγκέντρωση των σταγονιδίων στον αέρα αυξάνεται σταδιακά, όταν δεν γίνεται χρήση μάσκας.
Σύμφωνα με τη μελέτη, είναι σημαντικό να γίνεται καλή προσαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο, καθώς ακόμη και όταν είναι σφιχτή, υπάρχουν πάντα μικρά ανοίγματα γύρω-γύρω, που μπορούν να οδηγήσουν σε διαφυγή σταγονιδίων μολυσμένων με τον ιό.
Σε κάθε περίπτωση, «η χρήση μάσκας δεν παρέχει πλήρη προστασία. Συνεπώς η τήρηση αποστάσεων παραμένει ουσιώδης», τόνισε ο Δρικάκης, ο οποίος είναι απόφοιτος της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ (1987), από όπου πήρε και το διδακτορικό του (1991). Ο έγκριτος επιστήμονας, αφού δίδαξε σε βρετανικά πανεπιστήμια (Queen Mary Λονδίνου, Cranfield και Strathclyde), είναι από το 2018 καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στην Κύπρο.