Τα νέα παιδιά στην Ελλάδα αρχίζουν να συνειδητοποιούν την επικινδυνότητα της χρήσης ουσιών και της κατανάλωσης αλκοόλ, όμως μπαίνουν στα “μονοπάτια” του τζόγου.
Αυτό δείχνει έρευνα στον σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών (Έρευνα ESPAD) που πραγματοποιήθηκε από το ΕΠΙΨΥ.
Τα ευρήματα είναι λίγο ενθαρρυντικά, καθώς σύμφωνα με τους ερευνητές υπάρχει σαφής τάση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, τόσο για το κάπνισμα όσο και για την κατανάλωση αλκοόλ ενώ, δείχνει να ανακόπτεται η διάδοση της χρήσης «ναρκωτικών». Παρόλα αυτά, παραμένει σε υψηλά επίπεδα η χρήση ουσιών, νομίμων ή παράνομων, από μια μερίδα εφήβων.
Ωστόσο, οι επιστήμονες του ΕΠΙΨΥ κατέγραψαν επιπρόσθετες απειλές τα τελευταία έτη, λόγω της εκτεταμένης χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών, έτσι τα νέα παιδιά έχουν αρχίσει να αποκτούν άλλες εξαρτήσεις, όπως η προσκόλληση στο διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα στοιχήματα.
Ακολουθούν τα ευρήματα της πρόσφατης μελέτης: Κάπνισμα – Σύνολο μαθητών 13-19 ετών
Ένας στους 5 (20%) έχει καπνίσει μέσα στον τελευταίο μήνα και ένας στους 7 (14%) είναι συστηματικός καπνιστής (καπνίζει καθημερινά). Καπνίζουν περισσότερα αγόρια από κορίτσια και οι διαφορές αυξάνονται με τη βαρύτητα του καπνίσματος.
Δύο στους 5 δεκαεξάχρονους έχουν καπνίσει έστω και μία φορά, ενώ όπως διαπίστωσαν οι ειδικοί τα παιδιά αυτά κάπνισαν το πρώτο του τσιγάρο σε ηλικία 13 ετών η και νωρίτερα.
Επίσης 1 στους 5 δεκαεξάχρονους έχει χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικό τσιγάρο έστω και μία φορά.
Αναφορικά με το συστηματικό κάπνισμα σε σχέση με την ηλικία, διαπιστώθηκε ότι τα 13-14 έτη αποτελούν την ηλικία έναρξης καπνίσματος για την μειονότητα (<2%) ενώ, ακολουθεί αλματώδης αύξηση έως την ηλικία των 17-18 ετών όπου καπνίζει ένας στους 4 (24,5%) και στην ηλικία των 19 πάνω από τους μισούς (51%).
Επίσης, οι συνήθειες του καπνίσματος δεν διαφέρουν σημαντικά ανά γεωγραφική περιοχή, με εξαίρεση το ηλεκτρονικό τσιγάρο όπου εκεί φαίνεται να έχουν πειραματιστεί περισσότεροι έφηβοι από το Νομό Θεσσαλονίκης.
Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια οι ειδικοί παρατήρησαν ότι η μεγάλη αύξηση των καπνιστών ήταν μεταξύ του 1984 και 1998 ενώ, ακολουθήθηκε από προοδευτική καθοδική πορεία από το 2003 έως το 2011. Το 2015 η μείωση αυτή φαίνεται να συνεχίζεται ενώ μειώνεται και το ποσοστό όσων κάπνιζαν πάνω από 10 τσιγάρα ημερησίως.
Αλκοόλ – Σύνολο μαθητών 13-19 ετών
Έξι στους 10 μαθητές (61%) ήπιαν μέσα στον τελευταίο μήνα και ένας στους 10 (11%) ήπιε με συχνότητα πάνω από 2 φορές την εβδομάδα, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Επίσης, ένας στους 3 (34%) έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του ενώ, το 13% έχει μεθύσει πάνω από 2 φορές στη ζωή του. Το κρασί, η μπύρα, τα ισχυρά ποτά, και τα αλκοολούχα αναψυκτικά είναι τα ποτά με την ευρύτερη κατανάλωση και όπως διαπίστωσαν οι ειδικοί, πίνουν περισσότεροι μαθητές σε Θεσσαλονίκη και άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα σε σύγκριση με την Αθήνα.
Αναφορικά με την κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με την ηλικία, διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση αλκοόλ και η μέθη αυξάνονται πολύ με την ηλικία. Για παράδειγμα, πάνω από δυο φορές την εβδομάδα πίνει σχεδόν ένας στους 5 εφήβους 17-18 ετών (18%), ένας στους 4 ηλικίας 19 ετών (26,8%) και έχει μεθύσει πάνω από δύο φορές ένας στους 4 μαθητές 17-18 ετών (22,7%) και ένας στους 3 μαθητές 19 ετών (32,8%).
Επιπλέον, το 9,7% των εφήβων απάντησε ότι οδήγησε μηχανή ή αυτοκίνητο υπό την επήρεια αλκοόλ και ένα ποσοστό 0,9% ενεπλάκη σε ατύχημα. Το 7,3% των εφήβων απάντησε ότι λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ είχε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη.
Η διαχρονικά σύγκριση μεταξύ 1984-2011 έδειξε ότι υπάρχει τάση μείωσης της ευκαιριακής κατανάλωσης αλκοόλ, εντονότερη στην Αθήνα και αυξητική τάση στη τετραετία 2007-2011 σε Θεσσαλονίκη και άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα. Οι ειδικοί είπαν ότι διαφαίνεται αύξηση κατανάλωσης στα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια μέσα στα 4 τελευταία χρόνια ενώ, υπάρχει αυξητική τάση στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Ναρκωτικά – Σύνολο μαθητών 15-19 ετών
Σύμφωνα με την έρευνα, 1 στους 7 μαθητές (15,2%) έχει κάνει χρήση (έστω και μία φορά) κάποιας παράνομης ουσίας, κυρίως κάνναβης, ενώ , η πλειονότητά τους έχει επαναλάβει τη χρήση. Επίσης, έχουν κάνει χρήση περισσότερα αγόρια από κορίτσια (με αναλογία ~ 2,5 προς 1) και υπερτερούν στη χρήση η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη σε σύγκριση με τις άλλες περιοχές.
Για τη χρήση κάνναβης σε σχέση με την ηλικία διαπιστώθηκε ότι όσο αυξάνεται η ηλικία αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός όσων έχουν κάνει χρήση, Για παράδειγμα, στην ηλικία των 17-18 ετών χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο έχει κάνει ένας στους 7 (13,6%) και τον τελευταίο μήνα το 8% . Χρήση κάνναβης έστω και μία φορά έχει κάνει στην ηλικία των 13-14 ετών το 2,6% των αγοριών και το 0,9% των κοριτσιών.
Ένας στους 8 μαθητές (12,5%) ανέφερε ότι έκανε χρήση εισπνεόμενης ουσίας, όπως κόλα, βενζίνη κ.λπ., και ένα ποσοστό 4,2% ότι έκανε χρήση ηρεμιστικών ή υπνωτικών. Τέλος , ένα 2,5% έκανε χρήση νέων ψυχοδραστικών ουσιών όπως συνθετική κάνναβη.
Σε σχέση με την περίοδο 1984-2011 οι ειδικοί παρατήρησαν ότι σχεδόν τριπλασιάζεται η χρήση ναρκωτικών μέσα στην εικοσιπενταετία (από 6% το 1984 σε 15,3% το 2011). Επίσης, αυξάνεται περισσότερο από τη δοκιμή η συστηματικότερη χρήση (χρήση 3+ φορές).
Internet και ηλεκτρονικά παιχνίδια
Η έρευνα έδειξε ότι πάνω από 2 στους 3 μαθητές σε ποσοστό 68% είναι στο διαδίκτυο κάθε μέρα όλη την εβδομάδα ενώ 1 στους 4 (23,9%) ανέφερε ότι χρησιμοποιεί το διαδίκτυο τουλάχιστον 4 ώρες καθημερινά από Δευτέρα – Πέμπτη ενώ από Παρασκευή – Κυριακή 1 στους 6 χρησιμοποιεί το διαδίκτυο (17,6%) για τουλάχιστον 6 ώρες. Τα κορίτσια είναι σε υψηλότερα ποσοστά χρήστριες από ότι τα αγόρια ενώ, όταν οι έφηβο ρωτήθηκαν τι βλέπουν στο διαδίκτυο απάντησαν σε συντριπτικό ποσοστό ότι είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε μικρότερα ποσοστά, ότι κατεβάζουν μουσική και προγράμματα, βλέπουν ταινίες ή αναζητούν πληροφορίες για τη μελέτη τους ή ότι κάνουν απλά σερφάρισμα.
Τα αγόρια όπως διαπιστώθηκε ασχολούνται κυρίως με πολεμικά παιχνίδια και παιχνίδια στρατηγικής αντίθετα τα κορίτσια προτιμούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε κλίμακα πάντως ειδικής εκτίμησης που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές διαπιστώθηκε ότι 1 στους 3 μαθητές έχει υψηλή βαθμολογία προσκόλλησης με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα παιχνίδια.
Τζόγος
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας ένας στους επτά 16χρονους (14,6%) παίζει ή στοιχηματίζει χρήματα τουλάχιστον 2 φορές το μήνα. Το ποσοστό των αγοριών είναι δεκαπλάσιο από ότι των κοριτσιών καθώς, ανέρχεται στο 26,9% όταν τα κορίτσια είναι στο 2,6%. Από την αξιολόγηση των απαντήσεων, με την ειδική κλίμακα που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές, διαπιστώθηκε ότι, 1 στους 12 κινδυνεύει να πάθει παθολογική εξάρτηση με τον τζόγο ενώ, το 2,9% θα μπορούσε ήδη να θεωρηθεί «παθολογικά εξαρτώμενος» από τον τζόγο.
Να σημειωθεί ,ότι στόχος της έρευνας ESPAD είναι να μελετήσει την επικράτηση και τα χαρακτηριστικά της χρήσης νόμιμων και παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών και να διερευνήσει ευρύτερα θέματα της συμπεριφοράς των μαθητών όπως τις φιλικές σχέσεις, τη βίαιη συμπεριφορά, τη σχολική απόδοση, τα κοινωνικο-οικονομικά και ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά των μαθητών, κτλ.