Ένα νέο εννιαδύναμο εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχει κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ. Το εμβόλιο αυτό προσφέρει κάλυψη 93% και προστατεύει από τους τύπους 6, 11, 16,18, 31, 33, 45, 52 και 58 του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ωστόσο το εννιαδύναμο εμβόλιο θα αργήσει να κυκλοφορήσει στην Ευρώπη και στην Ελλάδα , όπου κυκλοφορεί το τετραδύναμο το οποίο προστατεύει από τους τύπους 6, 11,16 και 18 του ιού HPV και προσφέρει κάλυψη περίπου 70%. Στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία καταγράφηκε μία αργή αυξητική τάση στην εμβολιαστική κάλυψη των κοριτσιών και γυναικών κατά του HPV, η οποία το 2015 έφτασε το 43%. Το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από ότι στις άλλες χώρες της Ευρώπης όπου η εμβολιαστική κάλυψη φτάνει το 50-85%.
Όπως αναφέρουν δημοσιογραφικές πηγές, τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου με αφορμή την 7η Σύνοδο της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων που θα πραγματοποιηθεί 26-28 Φεβρουαρίου στη Θεσσαλονίκη.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού HPV καθηγητής Μαιευτικής -Γυναικολογίας Θεόδωρος Αγοραστός, ανέφερε ότι από τις 160.000.00 δόσεις των εμβολίων κατά του HPV που πραγματοποιήθηκαν παγκοσμίως τα δύο πρώτα εμβόλια που κυκλοφόρησαν αποδείχθηκαν ασφαλή χωρίς αιτιολογικά συσχετιζόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες, πέραν των τοπικών αντιδράσεων, ζάλης, λιποθυμιών και ορισμένων αλλεργικών αντιδράσεων.
Η ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συστήνει πλέον την έναρξη του HPV-εμβολιασμού από την ηλικία των 11 ετών, με 2 δόσεις μέχρι την ηλικία των 15 ετών, και με 3 δόσεις μέχρι την ηλικία των 26 ετών μέχρι το τέλος του 2016. Από 01.01.2017 ο εμβολιασμός θα χορηγείται δωρεάν σε κορίτσια μόνο μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
Ο τύπος 16 του HPV ένοχος για καρκίνο κεφαλής και τραχήλου
Ο ιός HPV προσβάλλει παιδιά, εφήβους, άνδρες και γυναίκες και προκαλεί καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις όχι μόνο στα γεννητικά όργανα, αλλά και στην περιπρωκτική περιοχή, στο δέρμα, στην στοματοφαρυγγική κοιλότητα, στον λάρυγγα και πιθανόν και σε άλλα όργανα.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης (JAMA Oncology, 2016) η λοίμωξη από τον τύπο 16 του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων ταυτοποιήθηκε ως επιπλέον παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου στην κεφαλή και τον τράχηλο. Η μελέτη έγινε σε 100.000 άτομα και των δυο φύλων και διαπιστώθηκε ότι τα άτομα στων οποίων το διάλυμα έκπλυσης της στοματοφαρυγγικής ανιχνεύτηκε ο τύπος 16 του ιού HPV έχουν 22 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο στην περιοχή αυτή, σε σύγκριση με τα άτομα που ήταν HPV-αρνητικά.
“ Αυτά τα αποτελέσματα πιθανόν να ανοίξουν δρόμο σε νέες μεθόδους πληθυσμιακού ελέγχου για την πρόληψη των καρκίνων της κεφαλής και του τραχήλου που σχετίζονται με τον HPV», δήλωσε ο κ. Αγοραστός.
Ο ωτορινολαρυγγολόγος αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ, Χρήστος Θεμελής, αναφερόμενος στην ίδια μελέτη είπε: «Ενώ μέχρι πρότινος γνωρίζαμε ότι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης τέτοιου είδους καρκίνου είναι η αυξανόμενη ηλικία, το άρρεν φύλο, το κάπνισμα και το αλκοόλ, πρόσφατα, η λοίμωξη με τον τύπο 16 του ιού HPV ταυτοποιήθηκε ως ένας επιπλέον παράγοντας κινδύνου. Αυτή είναι η πρώτη προοπτική μελέτη που ερευνά τη χρονική συσχέτιση από τη στιγμή της ανίχνευσης του ιού HPV στη στοματική κοιλότητα μέχρι τη στιγμή ανάπτυξης καρκινώματος στην κεφαλή και τον τράχηλο. Επίσης, η ανίχνευση του β1-HPV-5,του γ11-HPV και του γ12-HPV, που παλαιότερα συσχετίζονταν με τον καρκίνο του δέρματος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κεφαλής και τραχήλου μέχρι 5,5 φορές”
Ο κ Θεμελής επισήμανε ακόμη ότι το 2015, στις ΗΠΑ, διαγνώστηκαν 60.000 άτομα με καρκίνο κεφαλής τραχήλου και από αυτούς οι 12.000 κατέληξαν. “Αυτοί οι καρκίνοι είναι σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% καρκίνοι πλακώδους επιθηλίου με διάφορες εντοπίσεις στη στοματική κοιλότητα, στο ρινοφάρυγγα, στοματοφάρυγγα, υποφάρυγγα και λάρυγγα» πρόσθεσε ο κ Θεμελής.
Ο HPV προσβάλει την πρωκτική περιοχή και των ετεροφυλόφιλων
Μία από τις ανατομικές περιοχές, που προσβάλλεται συχνά από τον ιό HPV, είναι ο πρωκτός και η περιπρωκτική δερματική ζώνη. «Εκτιμάται πως σε ετεροφυλόφιλους άνδρες η συχνότητα προσβολής από τον ιό είναι 10-20%, ενώ σε ετεροφυλόφιλες γυναίκες 25%. Σε άτομα που είναι φορείς του ιού ΗΙV, η συχνότητα προσβολής από τον ΗΡV εκτιμάται πως είναι 50-90%” ανέφερε ο επίκουρος καθηγητής χειρουργικής στο ΑΠΘ Κωνσταντίνος Σπανός,
Στους περισσότερους ανθρώπους που φέρουν τον ιό HPV, δεν υπάρχει κλινική εκδήλωση. Η πιο συχνή κλινική εκδήλωση είναι τα κονδυλώματα. Άλλη κλινική εκδήλωση είναι η ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού, που διαβαθμίζεται σε χαμηλού και υψηλού βαθμού. Τα στελέχη του ιού που είναι υπεύθυνα για τις δύο τελευταίες παθήσεις είναι εκείνα που προκαλούν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Στις πιο επιθετικές παθήσεις του ιού HPV, υπάρχουν ομάδες και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου: οι οροθετικοί στον HIV, οι μεταμοσχευθέντες, άνδρες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες, το κάπνισμα και η «παθητική» πρωκτική σεξουαλική επαφή.
“Η ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία διαγιγνώσκεται με την πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας. Όταν ανευρίσκονται τέτοιου είδους βλάβες, καταστρέφονται χειρουργικά. Το πλακώδες καρκίνωμα του πρωκτού αντιμετωπίζεται με συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. Οκτώ στους 10 ασθενείς ανταποκρίνονται σε αυτήν τη θεραπεία. Οι υπόλοιποι χρειάζονται ριζική χειρουργική θεραπεία.Το εμβόλιο για τον ιό HPV παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των παθήσεων αυτών. Έχει αποδειχθεί ότι το τετραδύναμο εμβόλιο ελαττώνει τη συχνότητα εκδήλωσης κονδυλωμάτων και ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας, άρα και του πρωκτικού καρκίνου σε άνδρες που έχουν σεξουαλική επαφή με άνδρες»,πρόσθεσε ο κύριος Σπανός.