Η συμβουλή που έδιναν πριν από 40 χρόνια οι γιατροί στους ασθενείς ήταν απλή: ξεκουραστείτε και μην πίνετε αλκοόλ. Αυτό ήταν το μόνο που μπορούσαν εκείνη την εποχή να κάνουν για τους πάσχοντες από μία μυστηριώδη νόσο, η οποίαπροκαλούσε βλάβες στο ήπαρ και δεν οφειλόταν σε κανέναν από τους γνωστούς ιούς.
Χρειάστηκε να φτάσει το 1989 για να αποκαλυφθεί πως η νόσος που αρχικά ονομαζόταν μη-Α, μη-Β ηπατίτιδα ήταν στην πραγματικότητα η ηπατίτιδα C, η οποία προκαλείται από τον ομώνυμο ιό (συμβολίζεται HCV) και μεταδίδεται με το μολυσμένο αίμα.
Αν και η εξάπλωση του ιού έχει περιοριστεί σημαντικά από το 1992, όταν επινοήθηκε μία εξέταση που τον εξάλειψε από το μεταγγιζόμενο αίμα, πάρα πολλές παλαιές περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες και έτσι οι αριθμοί των ασθενών με ηπατικές βλάβες εξαιτίας του αυξάνονται διαρκώς, κατά τον κ. Γιώργο Παπαθεοδωρίδη, αναπληρωτή καθηγητή Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντή της Πανεπιστημιακής Γαστρεντερολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Λαϊκό» της Αθήνας.
Παρατηρούνται επίσης αρκετές νέες περιπτώσεις, ιδίως μεταξύ των χρηστών ενδοφλεβίων ναρκωτικών, το 50-70% εκ των οποίων μολύνονται μέσα σε πέντε χρόνια από την έναρξη της χρήσης, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), αλλά και μεταξύ όσων έχουν πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους.
Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και αν κάποιος κάνει τατουάζ ή bodypiercing με μη αποστειρωμένα εργαλεία, αν ζει με έναν φορέα και μοιράζεται μαζί του ξυραφάκια, οδοντόβουρτσες, νυχοκόπτες κ.λπ., και μερικές φορές από τη μητέρα στο αγέννητο παιδί της (ο κίνδυνος είναι 2-5%, αλλά ξεπερνά το 10-15% αν η έγκυος είναι ταυτοχρόνως φορέας του ιού του AIDS).
Από τους ανθρώπους που θα μολυνθούν με τον ιό της ηπατίτιδας C, η συντριπτική πλειονότητα δεν θα εκδηλώσουν αρχικά κανένα σύμπτωμα. Το 15-25% από αυτούς είναι οι τυχεροί, των οποίων ο οργανισμός αποβάλλει μόνος του τον ιό μέσα σε 2-6 μήνες. Στους υπόλοιπους ο ιός παραμένει και προκαλεί χρόνια ηπατίτιδα, που μπορεί να καταστρέψει σιγά-σιγά το ήπαρ.
Στους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C μπορεί να εμφανιστούν κάποια μη ειδικά συμπτώματα (λ.χ. αδυναμία, κόπωση), ενώ μέσα σε μία 20ετία το 20% των πασχόντων από χρόνια ηπατίτιδα παρουσιάζουν κίρρωση του ήπατος, η οποία ενδέχεται να εξελιχθεί σε ηπατική ανεπάρκεια και/ή καρκίνο ήπατος, κατά τον κ. Παπαθεοδωρίδη.
Η εμφάνιση της κίρρωσης είναι πιο συχνή στους πιο ηλικιωμένους ασθενείς, ενώ η κατάχρηση αλκοόλ και η ταυτόχρονη παρουσία ηπατίτιδας Β ή λοίμωξης από τον ιό HIV/AIDS, επιταχύνουν την εκδήλωσή της.
Δεν το ξερουν, δεν ελεγχονται
Η ηπατίτιδα C είναι πολύ συνηθισμένη. Αν και μητρώο ασθενών δεν τηρείται στην χώρα μας ώστε να υπάρχουν ακριβή επιδημιολογικά δεδομένα, υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 165.000 άνδρες και γυναίκες πάσχουν από αυτή. Επειδή, όμως, το 80% των Ελλήνων δεν κάνουν προληπτικό έλεγχο για ηπατίτιδα C, η συντριπτική πλειονότητα από αυτούς δεν το ξέρουν.
Ακόμα, δε, και από όσους το ξέρουν, περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα δεν έχουν κάνει ποτέ θεραπεία, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης σε 9.974 εθελοντές, που πραγματοποίησε ομάδα επιστημόνων υπό τον κ. Παπαθεοδωρίδη, σε συνεργασία με την ομάδα του καθηγητή Άγγελου Χατζάκη από το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατιστικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ερευνητές Γ. Παπαθεοδωρίδης, Β. Σύψα, Μ. Καντζανού, Ι. Νικολακόπουλος, Α. Χατζάκης).
Όπως έδειξε η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε προ διμήνου στην ιατρική επιθεώρηση «JournalofViralHepatitis», μόνο το 20,7% των ερωτηθέντων είχαν κάνει αιματολογική εξέταση για τον ιό HCV, ενώ απ’ όσους είχαν εξεταστεί και ήξεραν πως είναι μολυσμένοι, το 42,3% δεν είχαν κάνει καμία θεραπεία. Με βάση, δε, τις απαντήσεις των εθελοντών, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το 1,87% των ενηλίκων στη χώρα μας είναι μολυσμένο με τον HCV.
«Τα ποσοστά απουσίας ελέγχου για την νόσο είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη», λέει ο κ. Παπαθεοδωρίδης. «Το δε γεγονός ότι τόσο πολλοί φορείς δεν έχουν κάνει καμία θεραπεία είναι ανησυχητικό, διότι ο ιός της ηπατίτιδας C μπορεί πλέον να εκριζωθεί».
Η θεραπεια
Η αλήθεια είναι πως όσο νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η ύπαρξη του ιού HCV, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες ηπατικής βλάβης. Ακόμα όμως και στους ασθενείς που ήδη έχουν κίρρωση, η εκρίζωσή του μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο περαιτέρω εξέλιξής της.
Όπως εξηγεί ο κ. Παπαθεοδωρίδης, η θεραπεία της ηπατίτιδας C βασιζόταν έως πρότινος στο συνδυασμό δύο φαρμάκων, της πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης-άλφα με τη ριμπαβιρίνη.
Το 2011 κυκλοφόρησαν τα πρώτα αμιγώς αντιϊικά φάρμακα, ενώ τον τελευταίο χρόνο υπήρξε μία «έκρηξη» νέων αντιϊικών φαρμάκων, άλλα από τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί και άλλα βρίσκονται υπό έγκριση. Τα νέα φάρμακα λαμβάνονται σε μορφή δισκίων και επιτυγχάνουν εκρίζωση του ιού σε ποσοστό πάνω από 95% των ασθενών, δίχως να δημιουργούν προβλήματα ανοχής και ασφάλειας.
Τα φάρμακα που έχουν εγκριθεί εντός του 2014 ή αναμένεται να εγκριθούν έως τις αρχές του 2015 είναι τα sofosbuvir, simeprevir, daclatasvir, καθώς και οι συνδυασμοί sofosbuvir/ledipasvir και paritaprevir/ombitasvir και dasabuvir, και χορηγούνται κατά περίπτωση σε διάφορους συνδυασμούς.
πηγή: www.tanea.gr