Μαθήματα που μπορούν να γίνουν «δώρα»….
«Ο Πανικός είναι ένα συναίσθημα που έρχεται όταν υπάρχει ο έντονος Φόβος της Αλλαγής, του Αγνώστου… Όμως δεν υπάρχει κάτι πιο σίγουρο στη ζωή από την Αλλαγή. Η ζωή είναι συνυφασμένη με την αλλαγή. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσεις το Πανικό, το Φόβο, την ίδια την αλλαγή είναι η Ειλικρίνεια, το θάρρος, η Εσωτερική Δύναμη, η Πίστη», Stephen King.
«Το θέμα δεν είναι αν ήμουν κάποια άλλη, ή αν είχα άλλες συνθήκες ζωής τι θα μπορούσα να κάνω, το θέμα είναι έτσι όπως είμαι, με αυτές τις συνθήκες που έχω, να προσπαθήσω να κάνω το καλύτερο που μπορώ!»
Μετά από ένα «καυτό» καλοκαίρι της μίας έντονης οικονομικής, κοινωνικής, ηθικής κρίσης, κανείς μας δεν θα είναι πια ο ίδιος. Όλοι βιώσαμε φόβο, πολλές φορές και τρόμο για τις αλλαγές που μπορεί να φέρει η κρίση, έντονη απογοήτευση, λύπη και ακόμα μερικές φορές! Ο πανικός έρχεται με την ανασφάλεια για το αύριο, τον έντονο φόβο για την αλλαγή, την αμφιβολία αν θα μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις καινούργιες απαιτήσεις και συνθήκες ζωής μας.
Πολλές φορές βιώνουμε έντονο φόβο και πανικό, αλλά και δεν καταλαβαίνουμε την αιτία του αμέσως γιατί εμφανίζεται ξαφνικά, με μορφή κρίσεων, εξάρσεων, χωρίς άμεση, συγκεκριμένη αιτία. Η αιτία όμως πάντα υπάρχει, αλλά είναι βαθειά κρυμμένη.
Μια κρίση πανικού όταν συμβαίνει, το σώμα βιώνει μια απρόσμενη εγρήγορση, κρίση άγχους με έντονα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα, όπως αίσθηση ότι η καρδιά χτυπά πολύ έντονα, ακανόνιστα, είναι «έτοιμη να σπάσει», ότι το άτομο δε μπορεί να αναπνεύσει, ότι μπορεί να νιώθει ναυτία, εφίδρωση, ακαθόριστο φόβο, τρόμο. Επίσης το άτομο μπορεί να νιώθει έντονους ψυχο-σωματικούς πόνους στο σώμα, πονοκεφάλους, ημικρανίες, πόνους στη κοιλιά, στους μυς γενικά. Μπορεί να αισθάνεται έντονες, παράλογες αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, να έχει φοβίες ότι συμβαίνει κάτι αληθινά τρομερό και «χάνει το μυαλό και το κοντρόλ» και «πανικοβάλλεται και τρελαίνεται».
Ο αριθμός των κρίσεων και προσβολών πανικού εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και τη συχνότητα της. Γίνονται ακόμα πιο έντονες αν βασίζονται σε σοβαρά, αληθινά γεγονότα, ή σε εσωτερικές, μη επιλυμένες συγκρούσεις του παρελθόντος (unresolved inner conflicts).
Αυτή την εποχή με την οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας πολλοί άνθρωποι βιώνουν αληθινά δικαιολογημένες κρίσεις πανικού και φόβου. Έχει αποδειχτεί από επιστημονικές έρευνες ότι σε περιόδους έντονων κοινωνικών, οικονομικών κρίσεων, οι κρίσεις πανικού αυξάνονται κατά 25% και βάζουν σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή του ατόμου. Σε κανονικές συνθήκες 1-2 άτομα στα 100 βιώνουν κρίσεις πανικού για αντιμετώπιση ειδικών καταστάσεων, (πχ άτομα που φοβούνται τα ύψη ή κλειστούς χώρους, κλειστοφοβία, ή φοβούνται να πετάξουν κτλ), ενώ σε περιόδους αληθινών οικονομικών και κοινωνικών κρίσεων αυξάνονται σε 25 άτομα στα 100 !!
Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν κρίσεις πανικού για πρώτη φορά στα 20- 25 έτη, αλλά σε περιόδους κοινωνικής κρίσης βλέπουμε έντονες κρίσεις πανικού και σε πολύ μικρότερες ηλικίες, σε παιδιά στην εφηβεία 14,15 ετών και ακόμα και σε παιδιά 7-8-9 ετών, που βιώνουν δύσκολες καταστάσεις στο σπίτι και βλέπουν τους γονείς τους με έντονο πανικό και ανασφάλεια για τα οικονομικά και το μέλλον της οικογένειας. Τα παιδιά αυτά πανικοβάλλονται πολύ έντονα, έχουν ψυχοσωματικά σοβαρά προβλήματα, διάσπαση προσοχής, νευρικότητα κτλ. γιατί λειτουργούν σαν «καθρέφτες» του πανικού γονιών τους !
Η κατάσταση του πανικού είναι περίπου δυο φορές πιο συχνή στις γυναίκες, εξαιτίας ιδιοσυγκρασίας, για αυτό και οι Σύμβουλοι – Ψυχολόγοι προσφέρουν Συμβουλευτική Υποστήριξη δυο φορές πιο συχνά σε γυναίκες και σε έφηβες κοπέλες για διαχείριση κρίσεων πανικού.
Γενικά στα άτομα και ιδιαίτερα στις γυναίκες οι κρίσεις πανικού συμβαίνουν πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερη προειδοποίηση, μόνο εξαιτίας μικρών αφορμών. ‘Ομως σε περιόδους έντονης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης δεν συμβαίνει μόνο αυτό. Εδώ υπάρχουν και υπαρκτές και έντονες αιτίες και αφορμές για πανικό, οπότε οι κρίσεις είναι πολύ πιο έντονες και συγκεκριμένες. Σε αυτή τη περίπτωση η διάγνωση και η υποστήριξη που πρέπει να δώσει ένας Σύμβουλος Υγείας πρέπει να είναι άμεση και συγκεκριμένη, αρκεί το άτομο ή οι συγγενείς να απευθυνθούν έγκαιρα, ώστε να υπάρξει κατάλληλη βοήθεια όσο το δυνατόν πιο νωρίς και πιο ουσιαστικά.
Πως αντιμετωπίζονται καλύτερα οι κρίσεις πανικού:
O κύριος, βασικός στόχος υποστήριξης του ατόμου που βιώνει κρίση πανικού είναι να η μείωση του αριθμού και η ένταση των κρίσεων, η μείωση των αρνητικών, παράλογων σκέψεων και η ανακούφιση των σωματικών συμπτωμάτων. Είτε μέσω Συμβουλευτικής από Σύμβουλου Ψυχικής Υγείας αν είναι κάτι πιο ελαφρύ, ή μέσω ψυχοθεραπείας από Κλινικό Ψυχολόγο, Ψυχίατρο και κάποια φαρμακευτική αγωγή αν υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Αν όμως δεν είναι κάτι το τόσο σοβαρό, μπορεί το άτομο με υποστήριξη από Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας και διάφορες τεχνικές Αυτοβοήθειας να υποστηριχτεί και να φύγει από το φαύλο κύκλο και το αδιέξοδο των αρνητικών παράλογων σκέψεων που του προκαλούν πανικό.
Μερικοί Τρόποι Αντιμετώπισης του Πανικού (που μπορεί να «εμπνεύσει» ο Σύμβουλος ώστε να «επηρεάσει» το άτομο για να αντιμετωπίσει θετικά αυτό που του συμβαίνει):
• Μη φοβάστε παράλογα! Ο πανικός, ο φόβος δεν θα διαρκέσει για πάντα ! Οι φοβίες και οι κρίσεις πανικού είναι κάτι παροδικό. Ακόμα και τα σωματικά συμπτώματα και οι συναισθηματικές εκφράσεις δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Απομακρύνοντας το φόβο, θα απομακρύνετε τη δύναμη του άγχους πάνω σας. Είστε πιο δυνατοί από το φόβο και πανικό !
• Μη βυθίζεστε «στον καναπέ της κατάθλιψης» και της αυτό-λύπησης. Αντικαταστήστε τις αρνητικές σκέψεις με άλλες πιο θετικές και αισιόδοξες!
• Υιοθετήστε τη δύναμη της Θετικής Σκέψης και Ψυχολογίας με Συμβουλευτική, Σεμινάρια, Βιβλία σχετικά κτλ (Positive Psychology)!
• Μιλήστε! Το άγχος και ο πανικός που είναι μπλοκαρισμένα εσωτερικά και δεν εκφράζονται προκαλούν χειρότερα συναισθήματα. Εκφραστείτε σε κάποιον που νοιώθετε εμπιστοσύνη και είναι κοντά σας. Μιλήστε του/ της, για τα συναισθήματα και σκέψεις σας. Είτε είναι φίλος, συγγενής ή ακόμα καλύτερα σε ένα σύμβουλο ψυχολόγο που εμπιστεύεστε. Μη κρατάτε τις σκέψεις μέσα σας, εκφράστε τις. Με αυτό το τρόπο οι αρνητικές σκέψεις αποδυναμώνονται.
• Αναπνεύστε! Κάτι τόσο απλό αλλά σημαντικό, που ξεχνάμε να κάνουμε στο πανικό. Θα βοηθήσει να σας καλμάρει και να ξανακερδίσετε κοντρόλ των σκέψεων, συναισθημάτων και ζωής σας γενικότερα .
• Κινηθείτε! Η κίνηση, η άσκηση μπορεί να βοηθήσει το μυαλό και το σώμα σας να ενδυναμωθούν! Ακόμα μια βόλτα, κολύμπι ή τρέξιμο μπορεί να βοηθήσουν να εκτονώσουν τη μπλοκαρισμένη ενέργεια. Ακόμα και η καλή διατροφή και ο ποιοτικός ύπνος και η ξεκούραση, αλλά και τεχνικές διαλογισμού, χαλάρωσης και θετικών προβολών (positive visualization) μπορούν να βοηθήσουν.
• Κλείστε την τηλεόραση με τις ανούσιες πολιτικές συζητήσεις που γίνονται μόνο πηγές πανικού και θυμού.
• Πάρτε πίσω τη δύναμη σας! Νιώστε πίστη και εμπιστοσύνη στον εαυτό σας. Πιστέψτε ότι μπορείτε να τα καταφέρετε και να βγείτε από την αρνητικότητα!
• Αποκτήστε ευγνωμοσύνη και εκτιμήστε τις μικρές χάρες της ζωής σας που σας δίνουν χαρά και μικρές αλλά σημαντικές στιγμές ευτυχίας.
• Τολμήστε να σηκωθείτε από τη δίνη της κατάθλιψης, του πανικού και φόβου και αποφασίστε να προχωρήσετε πέρα από το φόβο, το θυμό, το πόνο, την απογοήτευση. Επιλέξτε την ζωή, την ελπίδα, την εσωτερική δύναμη.
• Αποφασίστε να δείτε την κρίση, το φόβο και το πανικό σαν Μαθήματα ζωής, σαν εμπειρία «Ενηλικίωσης». Μάθετε «να μαζέψετε τα κομμάτια σας» και να ατενίσετε με θάρρος, τόλμη και δύναμη το σήμερα και το αύριο.
• Πάρτε απόφαση να δείτε τη ζωή «αλλιώς» και να βάλτε άλλες προτεραιότητες.
• «Αφήστε» το παλιό τρόπο σκέψης, ζωής, τις παλιές, φθαρμένες αξίες.
• Διδαχτείτε από τα λάθη του παρελθόντος και να κάντε αλλαγές τρόπου ζωής, σκέψης και άλλες επιλογές.
• Ας βρει ο καθένας το δικό του «ψυχικό οπλοστάσιο» αντίστασης, επιβίωσης και αυτοπροστασίας! Η θετική ψυχολογία και συμβουλευτική μπορούν να βοηθήσουν πολύ! Ας δούμε τη Κρίση και ακόμα και το πανικό σαν ευκαιρία για σκέψη, ψυχολογικό «μεγάλωμα»! Ας Σκεφτούμε, ας μεγαλώσουμε, ας «ενηλικιωθούμε». Ας πάρουμε μαθήματα ζωής…
Η Κρίση που όλοι βιώσαμε και βιώνουμε, σε οικονομικό, κοινωνικό, συναισθηματικό, προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο, μας έκανε όλους να σκεφτούμε βαθύτερα, να βάλουμε άλλες προτεραιότητες, να εξετάσουμε τις αξίες μας, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, ποιες αληθινά αξίζουν και ποιές όχι, να επανεξετάσουμε τα πιστεύω μας και ιδιαίτερα τη σχέση μας με τον ίδιο μας τον εαυτό.
Ας αποφασίσουμε να εκτιμήσουμε τις μικρές απολαύσεις της ζωής, ένα ηλιοβασίλεμα, μια βόλτα στη θάλασσα, μια ουσιαστική κουβέντα με μια φίλη ή φίλο, μια ποδηλατάδα σε εξοχικό δρόμο, μια συζήτηση με παρέα με ένα ποτήρι κρασί στη βεράντα, ένα ωραίο βιβλίο, μια καλή ταινία σε θερινό σινεμά, μια υπαίθρια συναυλία κλπ). Απλά αλλά πολύτιμα πράγματα για τα οποία πρέπει να είμαστε ευγνώμονες.
Η ευτυχία βρίσκεται στα απλά, στα ουσιαστικά. Όχι στην κατάκτηση όλο και πιο πολλών υλικών αγαθών, όχι στο επίπλαστο «ροζ συννεφάκι» μιας ανούσιας ψεύτικης ευμάρειας (παγίδα στη οποία είχαμε πέσει όλοι μέχρι πρόσφατα) αλλά στην εκτίμηση των υπέροχων ουσιαστικών δώρων που μας δίνει η Ζωή και η Ελλάδα μας «δωρεάν».
Ας διεκδικήσουμε τις Αληθινές σχέσεις, τις ουσιαστικές αξίες και στιγμές! Ας διεκδικήσουμε πίσω την Ουσιαστική Ζωή και τον Αληθινό Εαυτό μας! Ας επιλέξουμε να πάρουμε τη ζωή μας, παρόν και μέλλον μας στα χέρια μας.
Ας κτίσουμε «αντισώματα αντίστασης» στην κρίση. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να κατανικήσουμε ουσιαστικά το πανικό!
Ας ζήσουμε την «ζωή» μέσω μικρών ουσιαστικών πραγμάτων, με τους δικούς μας ανθρώπους, με την οικογένεια μας και με τις ελληνικές αξίες που μιλάνε στην ψυχή μας.