Σε συνέχεια των νέων κατευθυντήριων οδηγιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για μείωση της ζάχαρης σε τρόφιμα και ποτά, η Συμμαχία για ένα Μέλλον Χωρίς τερηδόνα (Alliance for a Cavity-Free Future) συνοψίζει τις καλύτερες συμβουλές για τη φροντίδα του στόματος. Ο ΠΟΥ προτείνει τη μείωση της πρόσληψης ζάχαρης σε λιγότερο από 10% της ημερήσιας προσλαμβανόμενης ποσότητας ενέργειας, προκειμένου να μειωθεί η τερηδόνα στο γενικό πληθυσμό.
«Οι νέες οδηγίες του ΠΟΥ είναι εξαιρετικά θετικές ως προς την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων που έχει η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης στην υγεία των δοντιών. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η ζάχαρη είναι η νούμερο ένα αιτία πρόκλησης τερηδόνας. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τους υπόλοιπους σημαντικούς παράγοντες, όπως είναι η φθορίωση των δοντιών και η αφαίρεση της πλάκας.
Στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ, αλλά με τρόπο τόσο απλό, που να μπορούν να γίνουν κατανοητές και να μπορούν να εφαρμοστούν από τον καθένα σε οποιαδήποτε ηλικία. Και φυσικά ο τελικός μας στόχος είναι να βοηθήσουμε παιδιά και ενήλικες να βελτιώσουν την προσωπική τους στοματική υγεία», σχολιάζει ο καθηγητής Νάιτζελ Πιτς, συν-προεδρεύων του ACFF στην Ευρώπη και διευθυντής του Κέντρου Οδοντιατρικής Καινοτομίας και Εφαρμογής (ITC) στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου.
Η τερηδόνα είναι μία νόσος που εξελίσσεται ύπουλα και σταδιακά μπορεί να οδηγήσει σε κοιλότητες στο δόντι που θα χρειάζεται σφράγισμα ή και απώλεια του δοντιού. Εκτιμάται ότι η τερηδόνα προσβάλει το 60-90% των παιδιών σχολικής ηλικίας και σχεδόν το 100% των ενηλίκων παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, σχεδόν όλοι οι ενήλικες έχουν εμπειρίας τερηδόνας με τα άτομα ηλικίας 35-44 ετών να έχουν χάσει κατά μέσο όρο 4 δόντια λόγω τερηδόνας και τα άτομα 65-74 ετών σε ποσοστό 35-40 % να έχουν ολικής οδοντοστοιχιες.4 Ανησυχητικό είναι επίσης το εύρημα ότι περίπου επτά στα δέκα παιδιά 12 ετών έχουν τερηδόνα. Τα καλά νέα είναι ότι οι τερηδονικές βλάβες στα αρχικά στάδια μπορούν να αναχαιτιστούν ή και να αναστραφούν.
«Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, οι ενήλικες 35-44 ετών έχουν κατά μέσο όρο 7 σφραγισμένα δόντια και 4 εξαχθέντα. Το πρόβλημα στους ανηλίκους είναι επίσης εξαιρετικά σοβαρό, καθώς στην ηλικία των 15 ετών το 67% έχει ήδη ιστορικό τερηδόνας. Μόνο το 16,8% του ελληνικού πληθυσμού γνωρίζει τις σωστές τακτικές πρόληψης, ενώ το 83,2% δεν γνωρίζει καθόλου ή έχει ανεπαρκείς γνώσεις για την πρόληψη της πάθησης», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Ουλής, συντονιστής της επιστημονικής επιτροπής του Ελληνικού Παραρτήματος ACFF και καθηγητής Παιδοδοντιατρικής της Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.
Μελέτη για την τερηδόνα, έδειξε ότι η επιβάρυνση που προκαλείται από τη μη αντιμετώπιση της τερηδόνας, μετατοπίζεται πλέον από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Μάλιστα, καταγράφηκε ότι άτομα που βρίσκονται στην ηλικία των 25 ετών διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης τερηδόνας, καθώς σε αυτήν την ηλικία συνηθίζουν να παραμελούν τη στοματική τους υγεία, αφού τα προηγούμενα χρόνια της ζωής τους δεν είχαν αποκτήσει την ανάλογη εκπαίδευση και δεν είχαν υιοθετήσει τις σωστές συνήθειες.
Είναι γεγονός ότι, όσο περισσότερο εκθέτουμε τα δόντια μας στη ζάχαρη, τόσο περισσότερες βλάβες και κατά συνέπεια τερηδόνα μπορούμε να προκαλέσουμε. Ο ΠΟΥ προτείνει η ζάχαρη να μην ξεπερνά το 10% της ημερήσιας προσλαμβανόμενης ποσότητας. Για το μέσο ενήλικα με κανονικό βάρος, η συνιστώμενη μέγιστη ημερήσια ποσότητα ζάχαρης είναι 50 γραμμάρια και η περιεκτικότητα σε ζάχαρη των ακόλουθων καθημερινών τροφών είναι:
- 1 ποτήρι χυμός πορτοκάλι έχει 48 γρ. ζάχαρης
- 2 μήλα έχουν 46 γρ. ζάχαρης
- 1 μικρό μπολ νιφάδων δημητριακών με γιαούρτι 0% λιπαρών περιέχει 50 γρ. ζάχαρης
- 1 κουτάκι αναψυκτικό τύπου Cola έχει 39 γρ. ζάχαρης
- 2 μπάρες δημητριακών έχουν περίπου 50 γρ. ζάχαρης
Πέντε απλές συμβουλές για την αντιμετώπιση της τερηδόνας
1. Σκεφτείτε πριν καταναλώσετε οτιδήποτε! Αναρωτηθειτε: «Μήπως έχω καταναλώσει περισσότερα από 50 γραμμάρια ζάχαρης σήμερα;»
2. Βουρτσίστε τα δόντια σας με οδοντόκρεμα που περιέχει φθόριο, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και πάντα μετά τη κατανάλωση ζάχαρης.
3. Βουρτσίστε τα δόντια σας με το σωστό τρόπο ώστε να αφαιρεθεί η μικροβιακή πλάκα – βεβαιωθείτε ότι το βούρτσισμα διαρκεί τουλάχιστον δύο λεπτά και ότι η οδοντόβουρτσα φτάνει ακόμη και στα πιο δύσκολα σημεία που βρίσκονται στο πίσω μέρος του στόματος
4. Συνειδητοποιήστε ότι τα δόντια σας έχουν ιδιαίτερη αξία και για τη γενική σας υγεία και αλλάξτε τον τρόπο που τα αντιμετωπίζετε – φανταστείτε ότι όπως αφιερώνεται χρόνο μπροστά στον καθρέφτη παρατηρώντας και φροντίζοντας το δέρμα και τα μαλλιά σας, το ίδιο μπορείτε και θα πρέπει να κάνετε και με τα δόντια σας
5. Φροντίστε τα δόντια σας πριν να είναι πολύ αργά! – ζητήστε από τον οδοντίατρό σας να εκτιμήσει και να σας ενημερώσει για τον κίνδυνο που έχετε να αναπτύξετε τερηδόνα, μάθετε πόσο συχνά θα πρέπει να τον επισκέπτεστε προληπτικά και πάρτε τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσετε την τερηδόνα, πριν αυτή εμφανιστεί.