«Ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει», λέει σε συνέντευξή του στο politisonline.com, o Αλκιβιάδης Βατόπουλος καθηγητής Μικροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογόνους Παράγοντες του Υπουργείου Υγείας.
Ο καθηγητής τονίζει πως η καθημερινότητά μας πλέον θα είναι τελείως διαφορετική, ενώ θεωρεί πως χρειάζεται τουλάχιστον ένας χρόνος για να βρεθεί το σωτήριο εμβόλιο. Ο ίδιος περιμένει ένα β΄γύρο επιστροφής του ιού μετά το τέλος της καραντίνας αλλά σε μικρότερη έκταση.
– Ο Covid-19 «θερίζει» με δραματική αύξηση των κρουσμάτων και δυστυχώς και των θυμάτων στον πλανήτη. Ποια είναι τα “υποκείμενα νοσήματα” που συμβάλλουν στην φονικότητα του ιού; Υπάρχουν γενετικοί παράγοντες που καθιστούν ευάλωτους στον ιό νεότερους και κατά τα άλλα υγιείς οργανισμούς;
Ενδιαφέρουσα ερώτηση, τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η μεγάλη ηλικία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου βαριάς νόσησης αλλά και θανάτου από την νόσο, καθώς και η παρουσία σοβαρών χρονιών παθήσεων. Ενώ οι νέοι άνθρωποι στην μεγάλη πλειοψηφία νοσούν ελαφρά, έχουν παρουσιαστεί βαριά περιστατικά. Μία από τις βασικές αιτίες είναι η μεγάλη λοιμογόνος δόση του ιού. Τα φαινόμενο ωστόσο είναι υπό μελέτη.
– Τι αφήνει στον ανθρώπινο οργανισμό το πέρασμα του ιού;
Δεν είναι ακόμη γνωστό αν ο ιός αφήνει μόνιμες βλάβες. Αυτό θα φανεί με το πέρασμα του χρόνου.
– Γιατί εκτός από μοναχικούς θανάτους, έχουμε και μοναχικές κηδείες; Γιατί δεν μπορούμε ούτε να αποχαιρετήσουμε ένα θύμα του κορωνοϊού;
Η αποφυγή του συνωστισμού που παρουσιάζεται σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις είναι βασικό εργαλείο στην προσπάθεια πρόληψης της νόσου.
– Πώς εξηγούνται τα «ορφανά» κρούσματα;
Ορφανά κρούσματα είναι αυτά όπου δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε τον τρόπο μετάδοσης. Αυτά τα κρούσματα αυξάνονται όσο εξαπλώνεται το νόσημα και η ιχνηλάτηση των επαφών γίνεται πιο δύσκολη.
– Από την εξελισσόμενη πανδημία πλήττονται με κατακόμβες νεκρών χώρες οικονομικά εύρωστες και με εθνικά συστήματα υγείας πολύ καλύτερα οργανωμένα από το ελληνικό. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι στη χώρα μας πάμε καλά. Έχουμε όντως καταφέρει να σταθεροποιήσουμε την καμπύλη εξάπλωσης του ιού; Μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι περνάμε στην επόμενη φάση;
Είναι σαφές ότι η έγκαιρη κατανόηση του μεγέθους του κινδύνου από το νόσημα και η έγκαιρη λήψη μέτρων δημόσιας υγείας (κοινωνική απόσταση, μέτρα υγιεινής, ενημέρωση του πληθυσμού κλπ) περιόρισαν την εξάπλωση του νοσήματος σε επίπεδα τέτοια που να μπορεί να αντέξει το σύστημα περίθαλψης, Τονίζεται ότι η φιλοσοφία σε τέτοιες περιπτώσεις επιδημικής εξάπλωσης ενός νοσήματος είναι το βάρος πάντα να δίδεται στην πρόληψη και περιστολή (με μέτρα και στρατηγικές Δημόσιας Υγείας) και λιγότερο με αύξηση των μεγεθών του συστήματός περίθαλψης που έτσι και αλλιώς ποτέ δεν θα είναι επαρκές να αντιμετωπίσει μια ανεξέλεγκτη αύξηση των κρουσμάτων. Πάντως τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν πλέον ελάττωση του ρυθμού εξάπλωσης ου νοσήματος. Θα χρειαστούν ακόμη 2-3 εβδομάδες για να τεκμηριωθεί αυτό.
– Με δεδομένη την ευκολία διασποράς του ιού, υπάρχει όριο «ασφαλείας» στο χρονικό διάστημα που θα πρέπει να διαρκέσει η καραντίνα;
Ακόμη η ερώτηση αυτή δεν μπορεί να απαντηθεί, εξαρτάται από την ανάλυση των μέχρι τώρα δεδομένων που είναι σε εξέλιξη.
– Τα αυστηρά μέτρα προστασίας παράγουν άλλα αποτελέσματα, εκτός απ’ το να μην επιβαρυνθούν οι δομές του συστήματος υγείας στη φάση της έξαρσης της επιδημίας;
Βασικά στοχεύουν στην περιστολή του αριθμού των κρουσμάτων και άρα στην περιστολή των σοβαρών νοήσεων που έτσι και αλλιώς αυξάνουν τον ανθρώπινο πόνο. Επίσης μια εκτεταμένη επιδημία πλήττει την παραγωγικότητα και γενικά την οικονομία.
– Τι περιμένουμε για το δεύτερο κύμα κορωνοϊού; Ποια θα είναι η σφοδρότητά του; Θα χρειαστούν εκ νέου περιοριστικά μέτρα;
Από εδώ και πέρα αναμένεται μια νέα επιδημική αύξηση που όμως προβλέπεται να είναι μικρότερη. Η πορεία της νόσου είναι αλληλένδετη με το είδος των μέτρων δημόσιας υγείας που θα λαμβάνονται σε κάθε φάση.
– Τελικά, ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει;
Φοβάμαι πώς ναι.
– Πόσο σύντομα εκτιμάτε ότι θα έχουμε ένα αποτελεσματικό φάρμακο ή το εμβόλιο για τον Covid-19;
Δύσκολο να προβλέψει κανείς, ήδη δοκιμάζονται φάρμακα παγκοσμίως. Ως προς το εμβόλιο υπενθυμίζω ότι δεν υπάρχουν εμβόλια για κορωνοϊούς, συνεπώς η δημιουργία του θα χρειαστεί τουλάχιστον 1 χρόνο μέχρι να βγει σε ευρεία χρήση.
– Θα επιστρέψουμε στις παλιές μας συνήθειες, χωρίς να διακινδυνεύσουμε ένα «ριμπάουντ» του φονικού ιού;
Νομίζω ότι η καθημερινότητα μας πλέον θα (πρέπει να) είναι διαφορετική πλέον και πιο προσεκτική όσον αφορά την πρόληψη ενός νοσημάτων που μεταδίδεται με την αναπνοή (σταγονίδια).
– Στο “γράμμα του κορωνοϊού στην ανθρωπότητα”, που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, ο φονικός ιός δηλώνει “φίλος”. Το μήνυμά του κλείνει με το πλάνο ενός ανθρώπου που φοράει μάσκα και την φράση, “ήρθα να σας μάθω πώς να χαμογελάτε με τα μάτια”… Τι πρέπει να αλλάξει στη ζωή μας στο μέλλον, μετά από αυτή την εμπειρία;
Να (ξανα)θυμηθούμε τις απλές συνήθειες καλής υγιεινής (καθαρά χέρια, καθαριότητα γενικά, αερισμός χώρων, αποφυγή συνωστισμού κλπ).