Η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης παρουσιάζει το Ecoculture Festival (Φεστιβάλ Οικοπολιτισμού), μία από τις σημαντικότερες δράσεις παρακαταθήκης του καλλιτεχνικού της προγράμματος, που θα πραγματοποιηθεί από τις 3 έως τις 6 Οκτωβρίου στην Ελευσίνα και στην ευρύτερη περιοχή του Θριασίου πεδίου, καθώς και σε γεωγραφικά όμορες πόλεις τους, όπως οι Δήμοι Ασπροπύργου, Κορινθίων και Λουτρακίου, Περαχώρας και Αγίων Θεοδώρων.
Το φεστιβάλ δημιουργεί τη συνθήκη για να αλλάξει ο τρόπος που γίνεται αντιληπτή η συνύπαρξή με το περιβάλλον μέσα από μικρές συνήθειες, δοκιμάζοντας τρόπους ζωής (#life) κοντά στη φύση, όπως πικ νικ με μουσική, πεζοπορία, ιαματικά λουτρά, live δράσεις γαστρονομίας και άλλες βιωματικές δραστηριότητες. Επιπλέον, μέσα από συζητήσεις (#dialogues) αναπτύσσονται θεματικές με τη συμμετοχή επιστημόνων, ακαδημαϊκών, καλλιτεχνών και ενεργών πολιτών σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης σε διαφορετικά οικοσυστήματα (από τα άστρα έως το νερό και στον τρόπο ζωής, συνύπαρξης και καλλιέργειας), αλλά και σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης καταστροφών.
Παράλληλα, πραγματοποιούνται εργαστήρια επιστημονικής και καλλιτεχνικής φύσης (#workshops) για παιδιά και ενήλικες, καθώς και καλλιτεχνικά έργα και εκδηλώσεις (#art), όπως εικαστικές εγκαταστάσεις, περφόρμανς, προβολές και ειδικά σχεδιασμένοι περίπατοι σε συνεργασία με καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το Ecoculture Festival περιλαμβάνει πολλές σημαντικές και ενδιαφέρουσες συνεργασίες με φορείς της τέχνης, της επιστήμης και της εκπαίδευσης, όπως το Save Ios, τη Land & Water που επιμελείται ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα δράσεων, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τον Ελληνικο Ορειβατικό Σύλλογο Ελευσίνας, τον Δήμο Κορινθίων και τον Δήμο Λουτρακίου – Περαχώρας – Αγίων Θεοδώρων.
Το Φεστιβάλ υλοποιείται κυρίως σε υπαίθριους χώρους, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρονται από την εκάστοτε τοποθεσία, ώστε το πρόγραμμα να «συνομιλεί» με αυτήν δημιουργώντας χαρακτήρα βιωματικής εμπειρίας. Οι δράσεις εξελίσσονται σε διάφορα σημεία της Ελευσίνας, ενώ στον «χάρτη» των τοποθεσιών του Φεστιβάλ προστίθενται και νέοι πράσινοι χώροι στους όμορους Δήμους όπως το Αστεροσκοπείο στο Στεφάνι Κορινθίας και τα Πευκάκια στους Αγίους Θεοδώρους.
Οικοπολιτισμός / Εcoculture
Την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου οι δράσεις ξεκινούν από την Ελευσίνα, όπου πραγματοποιείται συζήτηση για τον οικοπολιτισμό και τους τρόπους που επηρεάζει και αφορά τη ζωή σήμερα. Η Ελένη Πανουκλιά με το Μυστήριο 47 Μνημονικός Κήπος μυεί το κοινό καθ’ όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ στην καθημερινή συλλογή, χρησιμοποίηση και φροντίδα των σπόρων. Με πλαστικά και επιτελεστικά μέσα, διαλογικές και συμμετοχικές πρακτικές, διαμορφώνεται ένα συμμετοχικό εργαστηριακό περιβάλλον – φυτώριο. Παρουσιάζεται, επίσης, το ημερολόγιο LANDSCHIP -αποτέλεσμα του έργου Μυστήριο 99 The Ark- το οποίο καταγράφει τη διαδρομή των TimeCircus από την Αμβέρσα έως την Ελευσίνα. Η ομάδα νέων της Ελευσίνας Cultterra επιμελείται και παρουσιάζει το έργο «Edible City Nature», το οποίο έχει στόχο την ευαισθητοποίηση για τη φύση και τη διάδοση της γνώσης, προωθώντας την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητά του. Ακολουθεί συλλογικό μαγείρεμα από την ομάδα, ενώ ενεργοποιείται εκ νέου το Skate Park.
Ουρανός / Sky
Την Παρασκευή 4 Οκτωβρίου οι εκδηλώσεις διεξάγονται στο Δημοτικό Αστεροσκοπείο Στεφανίου στην Κόρινθο. Η κεντρική συζήτηση εστιάζει στο ζήτημα της φωτορύπανσης, και των συνεπειών της στο άμεσο περιβάλλον, άλλα και της ηχορύπανσης. Ακολουθεί οινογνωσία και συζήτηση με τον οινοποιό Θοδωρή Κοντογιάννη από το οινοποιείο βιοδυναμικής καλλιέργειας Kontogiannis family farm και ζωντανή μουσική, ενώ το κοινό επισκέπτεται το Αστεροσκοπείο και εισάγεται στον τρόπο παρατήρησης του νυχτερινού ουρανού και την Αστροφωτογράφιση.
Νερό / Water
Το Σάββατο 5 Οκτωβρίου η δράση μεταφέρεται με φαγητό και κουβέρτες για πικ – νικ στα Πευκάκια στους Αγίους Θεοδώρους και ακολουθεί περιήγηση στη Δημοτική Ιαματική Πηγή Λουτρακίου. Η συζήτηση επικεντρώνεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης σχετικά με την έλλειψη νερού, ενώ τα παιδιά συμμετέχουν σε εργαστήρια βοτανοθεραπείας και ανάγνωσης βιβλίων. Σε συνεργασία με την πρωτοβουλία GENIA17: Αστικές Τοιχογραφίες, υλοποιείται μια ζωντανά εξελισσόμενη συμμετοχική δράση δημιουργίας graffiti σε ένα από τα εγκαταλελειμμένα κτίσματα του πάρκου. Τέλος, προβάλλεται το βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Fishing for Litter» του Σωτήρη Δανέζη και ένα έργο- παραγωγή του Φεστιβάλ Βωβούσας 2023 και της Medina με τίτλο «Πλάι στο Ποτάμι».
Γη / Earth
Την Κυριακή 6 Οκτωβρίου το φεστιβάλ επιστρέφει στην Ελευσίνα και στην ΟΑΣΗ – πρώην camping. Μετά από πεζοπορία στο Όρος Πατέρας, διεξάγεται συζήτηση για τις πυρκαγιές και την κλιματική κρίση. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο μια εκτενή έρευνα γύρω από το ψωμί, μέσα από ένα νοητό ταξίδι στη Μεσόγειο, η ομάδα του TAVROS σε συνεργασία με την Κωστάντια Μάνθου ολοκληρώνουν μια έκδοση γεμάτη πρωτότυπες διηγήσεις, δοκίμια, μύθους και δοξασίες αναφορικά με την πιο βασική τροφή της γεωγραφικής μας -και όχι μόνο- περιοχής. Λίγο πριν από την επίσημη κυκλοφορία της συγκεκριμένης έκδοσης, καλούν την ομάδα 3137 στην Ελευσίνα, το μέρος που πυροδότησε και τροφοδότησε μεγάλο μέρος αυτής της ερευνητικής διαδικασίας προκειμένου να συντονίσουν ένα εργαστήριο για παιδιά με πρώτη ύλη το ψωμί. Στο εργαστήριο αυτό, πραγματοποιείται επιστροφή στη βασική πηγή τροφής, το ψωμί, σε μια προσπάθεια επανασύνδεσης με τις ρίζες που βοηθούν στην επιβίωση με τρόπους που σπανίως γίνονται αντιληπτοί.
Παράλληλα, λαμβάνει χώρα το έργο Isolated Tracks (Απομονωμένα κανάλια) του εικαστικού Ζάφου Ξαγοράρη. Μια περιπατητική ηχητική δράση με παιδιά, καθώς και μια σειρά επιτόπιων εργαστηρίων που πραγματοποιούνται σε συνεργασία με το 7ο Δημοτικό σχολείο της Ελευσίνας. Το έργο αποτελεί μέρος του ευρύτερου project Μυστήριο 130 Eleusis Walks της επιμελήτριας Δάφνης Βιτάλη, το οποίο εστιάζει στο περπάτημα ως καλλιτεχνική μεθοδολογία και λειτουργεί ως μια μορφή σωματικής γνωριμίας με το αστικό τοπίο με στόχο την επανοικειοποίηση εδαφών και περιοχών.