Την τελευταία του πνοή άφησε χθες Δευτέρα σε ηλικία 89 ετών – μία μέρα μετά τα γενέθλιά του – στο Νεϊγί συρ Σεν ο Γάλλος δημοσιογράφος, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας, Μπερνάρ Πιβό, εμβληματική μορφή του γαλλικού μιντιακού τοπίου, που έκανε με τις τηλεοπτικές του εκπομπές «Apostrophes» και «Bouillon de culture» εκατομμύρια Γάλλους να αγαπήσουν το βιβλίο.
O Πιβό είχε ανακοινώσει τον περασμένο χρόνο ότι είχε διαγνωστεί με καρκίνο στον εγκέφαλο.
Ο γιος των μπακάληδων που λάτρευε τα βιβλία
Ο Πιβό γεννήθηκε στη Λυών στις 5 Μαϊου του 1935 σε οικογένεια μπακάληδων. Όταν οι Ναζί αιχμαλώτισαν στην κατεχόμενη Γαλλία του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου τον πατέρα του, μετακόμισαν με τη μητέρα του σε ένα χωριό της περιοχής Beaujolais, απ’ όπου καταγόταν η οικογένειά της και ήταν γνωστός ως γνώστης των κρασιών της περιοχής – άλλωστε έγραψε και το βιβλίο «Dictionnaire amoureux du vin» (Plon, 2006).
Λάτρης των βιβλίων – διάβαζε ένα την ημέρα – πλην μέτριος μαθητής εκτός από τα μαθήματα της Ιστορίας και της Γλώσσας, ο Πιβό ξεκίνησε να σπουδάζει νομικά στη Λυών, αλλά συνέχισε με σπουδές δημοσιογραφίας αποφοιτώντας το 1957 με έπαινο από την πολύ υψηλού κύρους σχολή του Κέντρου Δημοσιογραφικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Paris-Panthéon-Assas.
Ξεκίνησε την καριέρα του ως δημοσιογράφος στο Le Progres, προτού μεταπηδήσει στο λογοτεχνικό ένθετο Figaro littéraire της ομώνυμης εφημερίδας σε ηλικία 23 ετών όταν «όλοι οι υπόλοιποι συντάκτες είχαν, ο νεότερος, την ηλικία του πατέρα μου», όπως είχε πει. Ο νεαρός δημοσιογράφος έδειξε γρήγορα το ταλέντο του στις συνεντεύξεις. Το 1961, σε ηλικία 26 ετών, πήρε συνέντευξη από τη νομπελίστρια Δανέζα συγγραφέα Κάρεν Μπλίξεν.
Οι «Απόστροφοι»
Αλλά η τηλεόραση έμελλε να κάνει γνωστό στους συμπατριώτες του τον Μπερνάρ Πιβό, όταν άρχισε να παρουσιάζει λογοτεχνικά ένθετα σε τηλεοπτικές εκπομπές και σύντομα τη δική του εκπομπή με τίτλο «Ouvrez les guillemets» («Ανοίγετε εισαγωγικά») που παρουσιάσε από τον Απρίλιο του 1973 μέχρι τον Νοέμβριο του 1974 στο πρώτο κανάλι της γαλλικής ραδιοτηλεόρασης.
Δημιουργός και οικοδεσπότης στη συνέχεια της εκπομπής «Apostrophes» («Απόστροφοι») στο δίκτυο Antenne 2 από το 1975 μέχρι το 1990 ο δημοσιογράφος έφερε την επανάσταση στον λογοτεχνικό κόσμο της τηλεόρασης προσκαλώντας φημισμένους λογοτέχνες για live συζητήσεις.
Η εκπομπή του, την οποία παρουσίαζε ζωντανά μετά το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1 του Ραχμάνινοφ, ήταν αγαπημένη τα βράδια της Παρασκευής και πέρασαν από αυτήν φημισμένοι συγγραφείς όπως η Μαργκερίτ Ντυράς, η Φρανσουάζ Σαγκαν, ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ο Ουμπέρτο Έκο, ο Λε Κλεζιό, και ο Τσαρλς Μπουκόφσκι – ο οποίος έφυγε μεθυσμένος από το πλατό σε μια επεισοδιακή εκπομπή του 1978 – παρέχοντας ένα θέαμα ζωηρών και ενίοτε έντονων συζητήσεων, που καθήλωσε εκατομμύρια θεατές.
Καλεσμένοι υπήρξαν ακόμη ο Λεβί Στρος, ο Ζισκαρ Ντ’ Εστέν και ο Φρανσουά Μιτεράν, ενώ το 1987 πήρε κρυφά συνέντευξη από τον Λεχ Βαλέσα στην Πολωνία. Ευθυτενής και σχολαστικός αναγνώστης, ο δημοσιογράφος Πιβό υπέβαλε τους καλεσμένους του στο «ερωτηματολόγιο Pivot», εμπνευσμένο από το ερωτηματολόγιο του Προυστ, ενώ χαρακτήριζε την εκπομπή του «μαγκαζίνο ιδεών με αφορμή βιβλία».
H «σούπα κουλτούρας»
Η αφοσίωση του Πιβό στον πολιτισμό συνεχίστηκε με το «Bouillon de Culture» («Σούπα κουλτούρας», τον δεύτερο μεγάλο σημαντικό τηλεοπτικό κύκλο στην καριέρα του δημοσιογράφου, στην οποία διεύρυνε τους ορίζοντές του για να συμπεριλάβει τον κινηματογράφο και την τέχνη από το 1991 μέχρι το 2001, που την παρουσίαζε. Όταν σε ηλικία 66 ετών εγκατέλειψε την τηλεοπτική του καριέρα, στη Γαλλία μιλούσαν για «εθνικό πένθος».
Αλλά πέρα από τις εκπομπές του ο Μπερνάρ Πιβό ήταν γνωστός και για τη συμβολή στη Γαλλική Γλώσσα με πρωτοβουλίες όπως το Dicos d’or, ένα πρωτάθλημα ορθογραφίας που διοργάνωνε από το 1985 και μέχρι το 2005 και γρήγορα έγινε διεθνές.
Τα βιβλία, το κρασί και το ποδόσφαιρο
Ο Πιβό έχει γράψει τρία μυθιστορήματα: το «L’Amour en vogue» (1959), το «Oui, mais quelle est la question?» (2012) και το «…mais la vie continue» (2021). Έγραψε επίσης αρκετά δοκίμια για τη γαλλική γλώσσα και τα δύο άλλα μεγάλα του πάθη: το κρασί και το ποδόσφαιρο, ενώ διετέλεσε μέλος και εν συνεχεία πρόεδρος της Academie Goncourt από το 2004 μέχρι το 2019. Όταν αποχώρησε από την ακαδημία, είχε δηλώσει: «Έχοντας αφιερώσει όλη μου τη ζωή στο διάβασμα, θέλω να κάνω κάτι διαφορετικό, να ταξιδέψω, να δω τους δικούς μου ανθρώπους». Ορισμένοι Γάλλοι δημοσιογράφοι υποστηρίζουν ότι είχε ήδη εντοπίσει τον όγκο στον εγκέφαλο που σταδιακά τον κατέβαλε μέχρι τον θάνατό του.
Στο ποδόσφαιρο, ο Πιβό ήταν πιστός υποστηρικτής της AS Saint-Étienne και της γαλλικής εθνικής ομάδας.
Λίαν δραστήριος και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο δημοσιογράφος Πιβό μοιραζόταν τις σκέψεις του και τις λογοτεχνικές του απολαύσεις με ένα ευρύ κοινό επιδεικνύοντας την προσαρμοστικότητά του σε νέες μορφές επικοινωνίας. Το τελευταίο του έργο, «Mais la vie continue, προσφέρει μια ματιά στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου που γερνά και είναι δείγμα της ζωηρής, ερευνητικής ευφυϊας του.
Από την ώρα που έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του, ο γαλλικός Τύπος γράφει για τον «Roi Lire», τον οποίο χάνει για δεύτερη φορά η δημοκρατία των γραμμάτων.