Το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποφάσισε τον χαρακτηρισμό της χρήσης των κινηματογράφων IDEAL και ΑΣΤΟΡ ως διατηρητέας.
Το συμβούλιο κατά τη συνεδρίασή του την περασμένη Παρασκευή εξέτασε το ιστορικό των δυο κινηματογράφων και τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, τις απόψεις των εμπλεκόμενων φορέων, τις ενστάσεις που είχαν υποβληθεί και τις γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων υπηρεσιών.
Το ΚΕΣΑ χαρακτήρισε διατηρητέα τη χρήση του ιστορικού κινηματογράφου IDEAL που λειτουργεί σε κτίριο στον περιβάλλοντα χώρο τριών άλλων διατηρητέων κτιρίων (Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αθηνών, κτίριο Prokesch Von Osten πρώην Ελληνικόν Ωδείον και Μέγαρο Σλήμαν Μελά).
Στο IDEAL θα επιτρέπονται και άλλες χρήσεις
Στους χώρους της διατηρητέας χρήσης του κινηματογράφου θα επιτρέπεται η λειτουργία και άλλων πολιτιστικών χρήσεων καθώς και η χρήση του Συνεδριακού Κέντρου. Η έγκριση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής συνοδεύεται με όρους που αφορούν την πρόταση εκπόνησης Master Plan του οικοπέδου Ελευθερίου Βενιζέλου (Πανεπιστημίου 46).
Διατηρητέα χαρακτηρίστηκε και η χρήση του ιστορικού κινηματογράφου ΑΣΤΟΡ ο οποίος λειτουργεί στο ισόγειο επταώροφου κτιρίου που χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο και «έργο τέχνης».
Το χρονικό
Τον περασμένο Νοέμβριο, οι αιθουσάρχες είχαν εκφράσει την αγωνία τους για το μέλλον των δύο ιστορικών σινεμά· ωστόσο, μια σχετική ανακοίνωση του ΕΦΚΑ καθησύχαζε τότε τους υπεύθυνους: «Δεν δρομολογείται αλλαγή χρήσης των κινηματογράφων Αελλώ, Αστορ και Ιντεάλ (…) αναφορικά με τον κινηματογράφο Αστορ, ήδη υλοποιείται ο σχεδιασμός του φορέα, προκειμένου η αίθουσα κινηματογράφου να μην αλλάξει χρήση, το υπόλοιπο κτίριο να αξιοποιηθεί από επενδυτή και να λειτουργήσει και ένα κατάστημα στο ισόγειο. Οι πρώτες μελέτες, που ήδη έχουν υλοποιήσει οι αρμόδιες διευθύνσεις του e-ΕΦΚΑ, δείχνουν πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό».
Στα τέλη του ίδιου μήνα, η θέση περί διατήρησης της χρήσης των δύο αιθουσών ενισχύθηκε από το ομόφωνο ψήφισμα του Δήμου Αθηναίων, το οποίο τόνιζε την ιστορική και πολιτιστική αξία τους.
Tο θέμα εισήχθη προς συζήτηση στο ΚΕΣΑ έπειτα από την επιστολή που απέστειλε τον Δεκέμβριο 2022 η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, καθώς με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, η αρμοδιότητα της κήρυξης διατηρητέας χρήσης ανήκει
αποκλειστικά στο ΥΠΕΝ.
Σύμφωνα με τον Ν. 4858/2021 (περί προστασίας των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς), το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι αρμόδιο μόνο για τον χαρακτηρισμό της χρήσης ακινήτου, αποκλειστικά σε περίπτωση που το τελευταίο έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο, αρχαιολογικός χώρος ή ιστορικός τόπος, κατά τις διατάξεις του προαναφερθέντος νόμου.
Οι συγκεκριμένοι κινηματογράφοι, «Ιντεάλ» και «Αστορ», δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο σχετικός νόμος, προκειμένου να χαρακτηριστούν ως μνημεία και να εμπίπτουν στην αυξημένη προστασία του συγκεκριμένου νόμου.
Άλλωστε ο χαρακτηρισμός των χρήσεων 47 θερινών κινηματογράφων και δύο κτιρίων θερινών κινηματογράφων είχε γίνει επίσης από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων.
Στα μέσα Ιανουαρίου, μία διπλή εισήγηση του ΥΠΕΝ, συνοδευόμενη και από τη σχετική αιτιολογική έκθεση, πρότεινε τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέας της χρήσης των κινηματογράφων, χρησιμοποιώντας ακριβώς την ίδια διατύπωση και για τις δύο περιπτώσεις.
Πριν εκπνεύσει η προθεσμία των 30 ημερών για την υποβολή ενστάσεων, είχε έρθει η επίσης διπλή ένσταση από την πλευρά του ΕΦΚΑ, που προέβαλε διαφορετικές αιτιάσεις: στην περίπτωση του Αστορ ανέφερε πως η κήρυξη της χρήσης του χώρου του ως διατηρητέας «θα αποτελέσει τροχοπέδη στην εκδήλωση ενδιαφέροντος για την αξιοποίηση του κτιρίου».
Οσο για το Ιντεάλ, γινόταν επίκληση σε ρεπορτάζ που αναδείκνυε τα προβλήματα προσέλευσης που αντιμετωπίζουν τα σινεμά του κέντρου: «Η δε διάσωση του κινηματογράφου ως τέχνης δεν μπορεί να συνδέεται με τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέας της χρήσης του κτίσματος του Ιντεάλ, αφού οι ίδιοι οι άνθρωποι του χώρου (…) αναφέρουν ότι το θέμα είναι ευρύτερο και πολυπαραγοντικό».
Ενδειξη προθέσεων αποτέλεσε και η σημείωση πως: «η διατήρηση της πολιτιστικής χρήσης του Ιντεάλ εξασφαλίζεται στο επιχειρηματικό πλάνο του αναδόχου ως θεάτρου». Ανάδοχος είναι η εταιρεία Ξενοδοχεία Ελλάδος Mitsis Company Α.Ε., στην οποία κατακυρώθηκε το κτίριο όπου στεγάζεται και το Ιντεάλ, με σκοπό την ανέγερση ξενοδοχείου. Το κτίριο του Αστορ στην οδό Σταδίου δεν είχε ανάδοχο, όπως σημείωνε το Μάρτιο η «Κ».
Το ΚΕΣΑ εκτίμησε ότι η διατήρηση χρήσεων πολιτισμού σε ιστορικά κτίρια της πόλης «προσδίδει προστιθέμενη αξία στην ανάπτυξη του εκάστοτε ακινήτου και θεωρεί ότι τα επενδυτικά πλάνα αξιοποίησης του ιστορικού κτιριακού αποθέματος της Αθήνας θα πρέπει να συμβαδίζουν με την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης και της καλλιτεχνικής αξίας, καθώς προκύπτουν αμοιβαία οικονομικά οφέλη. Δεν πρέπει να διακυβεύεται η απώλεια μιας σημαντικής πολιτιστικής δραστηριότητας για την πόλη της Αθήνας, της οποίας η αξία σε μετρήσιμους και μη μετρήσιμους όρους, είναι πολύ μεγάλη».