Το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από το θέμα «Η Αθήνα τον 19ο αιώνα: Από επαρχιακή πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου» που υπογράφει ο ιστορικός Λεωνίδας Καλλιβρετάκης (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών / Ε.Ι.Ε.) και βρίσκεται διαθέσιμο στην ηλεκτρονική έκδοση της Ε.Ι.Ε «Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών» (:www.eie.gr)
Ο κ Καλλιβρετάκης με πλήθος αρχειακών τεκμηρίων διαμορφώνει την εικόνα της Αθήνας τον 19ο αιώνα ή το πώς η Αθήνα από μια επαρχιακή πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας καθίσταται πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου (Το θέμα βρίσκεται διαθέσιμο στην ηλεκτρονική έκδοση της Ε.Ι.Ε «Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών»)
Σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Αθήνα όχι μόνο παρέμεινε πόλη, αλλά παρέμεινε σταθερά η μεγαλύτερη πόλη της Στερεάς Ελλάδας, ακολουθούμενη από τη Θήβα, τη Λιβαδειά, τη Λαμία, την Αταλάντη, τα Σάλωνα και, αργότερα, το Μεσολόγγι, ενώ παρουσίασε μια αισθητή γεωγραφική επέκταση, εκτός των μεσαιωνικών της ορίων.
Έδρα Μητρόπολης καθώς και Οθωμανικού Κάζα, ανέπτυξε την ειδίκευσή της σε μια σειρά από δραστηριότητες αστικού χαρακτήρα, όπως η βιοτεχνία μεταξωτών υφασμάτων, η σαπωνοποιία και η βυρσοδεψία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν τον Οκτώβριο του 1833, συντάσσεται ο κατάλογος των προς απαλλοτρίωση κτιρίων, χάριν ανασκαφών, καταγράφονται 400 σπίτια, 7 φούρνοι και 103 εργαστήρια, μεταξύ των οποίων 2 ελαιοτριβεία και 2 σαπουντζίδικα, μόνο στην περιοχή την οριζόμενη από τις κατοπινές οδούς Ηφαίστου, Μητροπόλεως, Νίκης, Αμαλίας και Λυσικράτους, δηλαδή στο ήμισυ περίπου της παλαιάς πόλης. Αλλά και πέραν της Στερεάς, η Αθήνα ανήκε στην κατηγορία των σημαντικών βαλκανικών πόλεων.
Κατά τις παραμονές της Επανάστασης, συγκαταλεγόταν στην πρώτη δεκάδα των πόλεων της Νότιας Βαλκανικής, μετά την Κωνσταντινούπολη, την Αδριανούπολη, τη Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα, τις Σέρρες, τη Λάρισα, την Τρίπολη και την Πάτρα. Κατατασσόταν στην ίδια σειρά με το Αργυρόκαστρο, ενώ άφηνε πίσω ονομαστές πόλεις, όπως τη Βέροια, το Μοναστήρι, το Άργος και το Ναύπλιο, την Καστοριά, το Μπεράτι και την Άρτα».
Δείτε σχετικό βίντεο του protothema.gr με εντυπωσιακές φωτογραφίες