Από τις εκδόσεις “Τόπος” κυκλοφορεί το αριστουργηματικό βιβλίο του Τζέιμς Τζόις “Τζάκομο Τζόις: Η απόκρυφη ιστορία του Τζέιμς Τζόις στην Τεργέστη, αρχές του εικοστού αιώνα”, σε μετάφραση και επιμέλεια Άρη Μαραγκόποουλου.
Λίγα λόγια για το βιβλίο:
Πριν από ακριβώς πενήντα χρόνια, τον Ιανουάριο του 1968, εκδόθηκε ένα άγνωστο ως τότε έργο του Τζέιμς Τζόις (1882-1941), το Giacomo Joyce.
Θέμα του έργου, ο κρυφός έρωτας ενός καθηγητή αγγλικών, περσόνα του ίδιου του Τζόις, προς μια ή περισσότερες μαθήτριές του στην Τεργέστη, λίγο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
To ολιγοσέλιδο αυτό αριστούργημα θεωρείται εδώ και μερικά χρόνια κείμενο-κλειδί για την κατανόηση του βίου και του έργου του Ιρλανδού. Ο λόγος είναι απλός. Η γραφή του συμπίπτει με την πλέον δημιουργική εποχή του Tζόις: όταν έχει προχωρήσει στη γραφή τού Δουβλινέζοι και βρίσκεται στη διαδικασία αναμόρφωσης του πρωτόλειου Στίβεν ο Ήρωας στη γνωστή μορφή τού Πορτρέτο του Καλλιτέχνη. Το απόγειο της επεξεργασίας του Giacomo συμπίπτει με τη συγγραφική ωριμότητα του συγγραφέα, όταν, δηλαδή, έχοντας ολοκληρώσει το Πορτρέτο, προχωρά στη συγγραφή του επικού Ulysses.
Το μεταιχμιακό αυτό έργο μέσα στις λίγες γριφώδεις, πλην πυκνές σε αισθητικό, κοινωνικό και ηθικό νόημα σελίδες του, επιτρέπει στον αμύητο στην τζοϊσική τέχνη όχι μόνο να απολαύσει αλλά και να μυηθεί με ευσύνοπτο τρόπο στη «γραμματική και το συντακτικό» του πιο επιδραστικού και απαιτητικού συγγραφέα στον 20ό αιώνα. Αυτό συμβαίνει επειδή το Giacomo χαρακτηρίζει η αισθαντική γοητεία των ποιημάτων της Μουσικής Δωματίου, η κοινωνική οξυδέρκεια των Δουβλινέζων, το υπαρξιακό δράμα του Πορτρέτου, η ηθική τόλμη των Εξορίστων, η ρηξικέλευθη λογοτεχνικότητα του Ulysses και η προκλητική αυθάδεια του Finnegans Wake.
Ειδικά στον παρόντα τόμο αυτό γίνεται κατανοητό με τον καλύτερο τρόπο: όχι μόνο με τη νέα σύγχρονη μετάφραση του έργου αλλά και χάρη στην αναλυτική Εισαγωγή και τα διευκρινιστικά Ερμηνευτικά Σχόλια που ο Άρης Μαραγκόπουλος, οπλισμένος με εξαντλητική βιβλιογραφική σκευή, τεκμηριώνει και παρουσιάζει στον Έλληνα αναγνώστη.
Αποσπάσματα κριτικών για τις μελέτες του Τζόις από τον Ά. Μ.
Ο μυθιστοριογράφος Άρης Μαραγκόπουλος έχει τα μέγιστα συνεισφέρει στην κατανόηση του Τζοϊσικού έργου στην Ελλάδα.
Geert Lernout & Wim Van Mierlo, στον τόμο The reception of James Joyce in Europe, εκδ. Continuum 2004, Λονδίνο, τ. I, κεφ. 28, σ. 455, 466, 467 και passim.
…Πρέπει όμως να ομολογήσω ότι προσωπικά απόλαυσα τον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας προσαρμόζει τη μέθοδο του πρωτοτύπου στη δική του γραφή. Αυτό πραγματικά αποτελεί ακόμα πιο εντυπωσιακό κατόρθωμα.
Morris Beja, Kαθηγητής Αγγλικής φιλολογίας, κρατικό παν/μιο Ohio, Εκτελεστικός Γραμματέας του Διεθνούς Ιδρύματος Τζέιμς Τζόις (ΙJJF, 29.01.1997).
…Υποθέτω πως ελάχιστοι Έλληνες έχουν διαβάσει και έχουν κατανοήσει στο πρωτότυπο τον Οδυσσέα. Αναμφισβήτητα βρισκόμαστε μπροστά σε μια γενναία «μεσολαβητική» προσπάθεια, η οποία εμπλουτίζει την έτσι κι αλλιώς πενιχρή και διστακτική ελληνική βιβλιογραφία για τον Τζόις και μάλιστα για ένα από τα πιο δυσπρόσιτα έργα του.
Δημ. Δασκαλόπουλος, εφημ. Τα Νέα, 02.04.1995.
…Αυτά τα σημάδια της έγνοιας, της μεταφραστικής αγωνίας, θα τα διακρίνει ο προσεκτικός αναγνώστης στα αποσπάσματα που περιλαμβάνονται στο Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο, το βιβλίο του Άρη Μαραγκόπουλου.
Άρης Μπερλής, εφημ. Καθημερινή, 8.07.1997.
…Παρόμοια βιβλία είναι άχαρα και ανέραστα, εντούτοις εν προκειμένω έχουμε ένα βιβλίο που κάνει στράκες.Ο σχολιαστής δεν πάσχει από μανιοκατάθλιψη. Είναι κάτοχος της τζοϊσικής επιστήμης και δείχνει μεγάλη ευρηματικότητα στη μετάδοση των μυστικών.
Κωστής Παπαγιώργης, περ. Αθηνόραμα, τ. 79, 16.11.01.
…Δοκίμιο μεγάλου ερευνητικού και κριτικού μόχθου, το οποίο αναδεικνύει την πολλαπλότητα των δυνατών αναγνώσεων του Οδυσσέα χωρίς να χάνει από τα μάτια του τον ερμηνευτικό του άξονα, που είναι η αποκάλυψη του «μυητικού» χαρακτήρα του μυθιστορήματος, το βιβλίο έχει την αρετή να μην επιδεικνύει τον κόπο του. Κι αυτό χάρη στην αφηγηματική άνεση του Μαραγκόπουλου, η οποία το κάνει να διαβάζεται συγχρόνως και σαν πεζογράφημα, σαν το μυθιστόρημα της ανάγνωσης ενός μυθιστορήματος.
Νάσος Βαγενάς, εφημ. Αυγή, 14.02.02.