Πάνω από 5.000 αρχαιότητες, που είχαν εξαχθεί παράνομα στην Ελβετία – και των οποίων η αξία υπολογίζεται σε 50 εκατ. ευρώ – επέστρεψαν στην Ιταλία, στο πλαίσιο συντονισμένων ερευνών των ιταλικών και των ελβετικών αρχών για την εξάρθρωση του «κυκλώματος Μπεκίνα».
Ο αρχαιολογικός θησαυρός, που παρουσιάστηκε στο Εθνικό Ρωμαϊκό Μουσείο την Τετάρτη, αποτελείται από 5.361 αντικείμενα: βάζα, αγγεία (αμφορείς, κάνθαροι και κρατήρες), μπρούτζινα αγάλματα, αγαλματίδια, ψηφιδωτά, αρχαίες πανοπλίες και χιλιάδες άλλα έργα τέχνης.
Τα πολύτιμα έργα τέχνης χρονολογούνται από τον 8ο αι. π.Χ. ως τον 3 αι. μ.Χ. και βρέθηκαν σε αποθήκες στη Βασιλεία της Ελβετίας, που ανήκουν στον διαβόητο έμπορο τέχνης Τζιανφράνκο Μπεκίνα.
«Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό αρχαιοτήτων που έχουν βρεθεί ποτέ, σε μία μεμονωμένη επιχείρηση» δήλωσε ο ιταλός Υπουργός Πολιτισμού Ντάριο Φραντσεσκίνι.
Σχεδόν όλες οι αρχαιότητες είναι προϊόντα λαθρανασκαφών που έγιναν σε διάφορες περιοχές της Ιταλίας: στην Καλαβρία, την Καμπανία, τη Λάτσιο, την Απουλία, τη Σαρδηνία και τη Σικελία.
Το «κύκλωμα Μπεκίνα», με πλοκάμια σε Ηνωμένες Πολιτείες, Αυστραλία, Ιαπωνία και Βρετανία, απασχολεί εδώ και χρόνια τις αρχές. Στο κύκλωμα εμπλέκονται συντηρητές αρχαιοτήτων, τυμβωρύχοι, ιστορικοί τέχνης, καθώς επίσης ανυποψίαστοι συλλέκτες και μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο.
Πολύτιμο εργαλείο στις έρευνες για την εξάρθρωση του κυκλώματος αποτελεί το περίφημο «αρχείο Μπεκίνα», που έχουν στα χέρια τους οι ιταλικές αρχές: χιλιάδες τιμολόγια, επιστολές προς συλλέκτες, αλλά και χιλιάδες φωτογραφίες πολαρόιντ προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για τις διαδρομές της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.
Αντιμέτωπες με το κύκλωμα Μπεκίνα έχουν βρεθεί και οι ελληνικές υπηρεσίες. Τον Οκτώβριο του 2014, η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού κατάφερε να μπλοκάρει τη δημοπράτηση, από τον οίκο Bonhmas στο Λονδίνο, μίας αρχαίας κεφαλής του Ερμή των Προπυλαίων.
Όπως διαπιστώθηκε, επρόκειτο για ρωμαϊκό αντίγραφο έργου του Αλκαμένη, το οποίο είχε εξαχθεί παράνομα από μέλη του κυκλώματος Μπεκίνα.
Σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, παρόλο που οι 5.361 αρχαιότητες θα μπορούσαν να εκτεθούν ως μία ολοκληρωμένη συλλογή, εντούτοις το υπουργείο Πολιτισμού της χώρας προσανατολίζεται στο να επιστραφούν στα μουσεία των περιφερειών απ’ όπου προέρχονται.