"Το αίμα της αγάπης" του Π.Μπουκάλα: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση

Από τις εκδόσεις “Άγρα” κυκλοφόρησε το βιβλίο του Παντελή Μπουκάλα “Το αίμα της αγάπης: Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση”. Πρόκειται για τον δεύτερο τόμο με δοκίμια για την δημοτική ποίηση.

Λίγα λόγια για το βιβλίο:

ΑΦΘΟΝΟ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΣΧΕΤΟ ρέει το αίμα στην επικράτεια του έρωτα, όπως τη γεωγραφεί η δημοτική ποίηση, από τις παραλογές έως τα καθαυτό ερωτολογικά τραγούδια, εκτενή ή δίστιχα. Της αγάπης τα αίματα, στη μεταφορική ή την κυριολεκτική τους χρήση, λειτουργούν σαν απόλυτο τεκμήριο της ψυχικής συγκίνησης, σαν ακράδαντο πειστήριο της πίστης και της αφιέρωσης. Και σαν αδιαμφισβήτητη μαρτυρία του ερωτικού πάθους, και των παθημάτων που αναπόφευκτα συνεπάγεται.

Ένα κόκκινο ποτάμι διασχίζει την επικράτεια της αγάπης, και με τη ροή του υπηρετεί τον μέγα στόχο: Να γίνει νόημα το αίμα. Να ειπωθούν καθαρά και να ακουστούν δίχως παρερμηνείες ιστορίες κορυφωμένων αισθημάτων, ακόμα και καταστροφικών ή αυτοκαταστροφικών. Τα υψηλά –και τί υψηλότερο από την αγάπη– θίγονται με τον τρόπο του απλού και του ταπεινού, που έχει την ισχύ να καθιερώνει και τη φαινομενική υπερβολή, εντάσσοντάς τη στον κόσμο της φυσικότητας. Τον εσωτερικό, τον ηθικό ρυθμό στα τραγούδια τον προσφέρει το αμέριστο σέβας στην ιερότητα της αγάπης.

Η σειρά δοκιμίων «Πιάνω γραφή να γράψω…» πορεύεται ελπίζοντας ότι θα αντιστρατευτεί το δεύτερο μισό του στίχου που την τιτλοδοτεί, το «… και ξεγράφεται», ο οποίος απαντά σε δημοτικό τραγούδι της ξενιτιάς: Πιάνω γραφή να γράψω και ξεγράφεται. Πρώτος σταθμός, στα τέλη του 2016, η ΑΓΑΠΩ, όπου μελετήθηκε η γλώσσα των δημοτικών, οι νοηματικά καίριες επινοήσεις της, τα τερπνά παιχνίδια, η φυσική ελευθερία της. Ο δεύτερος σταθμός, ο παρών τόμος, υποδέχεται το αίμα της αγάπης, που ρέει πλούσιο και κατακόκκινο, αποτελώντας την επαλήθευση και την επικύρωσή της.

Με κέντρο το ελληνικό δημοτικό τραγούδι, το κείμενο κινείται ακτινωτά προς την ανώνυμη ποίηση των σύνοικων αλλά και των περίοικων λαών, καθώς και προς την άγνωστης πατρότητας βυζαντινή ποίηση και την επώνυμη της αρχαίας και της νεότερης Ελλάδας.

ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ Α’ ΤΟΜΟ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ:

ΟΤΑΝ ΤΟ ΡΗΜΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΝΟΜΑ

Η «ΑΓΑΠΩ» ΚΑΙ ΤΟ ΣΦΡΙΓΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ

«Εδώ έχουμε μια εκ νέου πανηγυρική εγκατάσταση του δημοτικού τραγουδιού στην καρδιά της σύγχρονης, αστικής, απο-μαγευμένης ευαισθησίας. Θα ήταν λίγο αν έλεγα ότι πρόκειται για μείζον έργο. Λέω λοιπόν πως θα αποδειχθεί καταστατικό. […] Η αλήθεια, που σπεύδω να την ομολογήσω, είναι ότι το επίτευγμα του Παντελή μού προξενεί δέος και θαυμασμό».

– ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ

Αυγή της Κυριακής (ένθετο Υποτυπώσεις), 19.3.2017

«Ο Παντελής Μπουκάλας έζησε από μικρός με το άκουσμά του κι έκτοτε μελετάει σαν φιλόσοφος ισοβίτης το δημοτικό τραγούδι. Ίσως γι’ αυτό ακόμη και ο δοκιμιακός του λόγος είναι πάντα τόσο ποιητικός».

– ΜΙΡΑΝΤΑ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ

The Book’s Journal, τχ. 78, Ιούνιος 2017

«Αν λάβουμε υπόψη ότι ο Μπουκάλας συμβουλεύτηκε : 279 συλλογές, οιονεί συλλογές ή ανθολογίες, 9 περιοδικές εκδόσεις και 50 έργα λαογραφικού ή γενικότερου ενδιαφέροντος, έργα τα οποία δεν είναι ψηφιοποιημένα, μπορούμε ν’ αντιληφθούμε το τεράστιο έργο της αναζήτησης, της σύγκρισης και του υπομνηματισμού. [… ] Πρόκειται για έργο που σχεδόν ξεπερνά τα μέτρα ενός ανθρώπου».

–ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΣΧΟΝΑΣ

The Athens Review of Books, τχ. 82, Μάρτιος 2017