Το "Κάλπικο ζύγι" του Joseph Roth: Η πτώση ενός έντιμου και μοναχικού ήρωα

Από τις εκδόσεις “Άγρα” κυκλοφορεί το μυθιιστόρημα του Joseph Roth “Κάλπικο ζύγι”, σε μετάφραση Ηλιάνας Αγγελή και επιμέλεια Γιάννη Καλλιφατίδη.

Λίγα λόγια για το βιβλίο: 

«Η καλλιτεχνική συνείδηση του Ροτ υπήρξε τόσο αδιάλλακτη όσο παθιασμένη και τρυφερή ήταν η ψυχή του».

–STEFAN ZWEIG

ΑΦΟΥ YΠΗΡΕΤΗΣΕ ΓΙA ΔΩΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ως πυροτεχνουργός, ο υπαξιωματικός Άνζελμ Άιμπενσυτς παραιτείται από το στράτευμα για χάρη της γυναίκας του και αναλαμβάνει τη θέση ενός κρατικού επιθεωρητή, αρμόδιου για τον έλεγχο των μέτρων και σταθμών. Όμως, στην απομακρυσμένη περιφέρεια του Ζλότογκροντ, όπου η απάτη και η δωροδοκία βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, ένας άνθρωπος έντιμος όπως ο Άιμπενσυτς, που φροντίζει με ευσυνειδησία για την τήρηση των νόμων, δεν μπορεί παρά να είναι γεννημένος εχθρός των εμπόρων. Ολομόναχος ανάμεσα σε απατεώνες, χαρτοκλέφτες και λιποτάκτες, πασχίζει με νύχια και με δόντια να διατηρήσει σταθερές τις αξίες του, για να τις δει σύντομα να καταρρέουν η μία μετά την άλλη, ερχόμενος σε σύγκρουση με τον εαυτό του, έρμαιο ενός κόσμου που θα τον οδηγήσει στην καταστροφή.

Η παραβολή για τα κάλπικα ζύγια γεννήθηκε το 1937, όταν ο Γιόζεφ Ροτ ζούσε στο Παρίσι. Στο πρόσωπο του Άνζελμ Άιμπενσυτς, ο συγγραφέας δημιούργησε έναν από τους πιο πειστικούς και συγκινητικούς χαρακτήρες του. Μέσα από την αναπόδραστη παρακμή του τίμιου επιθεωρητή, που αναζητά καταφύγιο στο ποτό και σ᾽έναν αδύνατο και καταστροφικό έρωτα, σκιαγραφεί με απλότητα και αγωνία, ένταση και μυστήριο, τον κόσμο της ετοιμόρροπης Αυστροουγγαρίας, της τελευταίας ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας. Με λιτά μέσα, δημιουργεί σαγηνευτικές εικόνες αλλά και σκηνές γεμάτες λαμπερές λεπτομέρειες, διανθισμένες με μια ανεπαίσθητη αύρα παρωδίας, με φόντο τα σκονισμένα, χιονοσκέπαστα και λασπερά τοπία της μεθοριακής υπαίθρου, στα σύνορα με τη Ρωσία. Το Κάλπικο ζύγι αποτελεί ένα από τα πιο αριστοτεχνικά και άρτια μυθιστορήματα της ύστερης περιόδου του Ροτ.

Η έκδοση συνοδεύεται από Επίμετρο με ένα δοκίμιο της ARIEL SION για τις βιβλικές και καβαλιστικές πηγές του συγγραφέα με τον τίτλο «Μια αλληγορία των Μαράνων για τις συναρθρώσεις του κακού με τον Νόμο», σε μετάφραση του Γιάννη Σιδέρη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑTA ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Στην περιφέρεια του Ζλότογκροντ ζούσε κάποτε ένας επιθεωρητής ονόματι Άνζελμ Άιμπενσυτς. Αποστολή του ήταν να ελέγχει τα μέτρα και σταθμά των εμπόρων ολόκληρης της περιφέρειας. Με αυτό τον τρόπο, το κράτος έδινε στους εμπόρους να καταλάβουν ότι, αν χρειαζόταν, θα κατέφευγε ακόμα και στα όπλα για να τιμωρήσει όσους έκλεβαν στο ζύγι, τηρώντας πιστά εκείνη την εντολή της Αγίας Γραφής που κηρύττει ότι όποιοι ζυγίζουν με κάλπικα ζύγια δεν διαφέρουν διόλου από τους ληστές.

[…] Τις πρώτες ημέρες ο Άιμπενσυτς ένιωθε λες και είχε χάσει ξαφνικά την ακοή του. Ο τόπος μιλούσε με τρομακτικές λέξεις, σε μια γλώσσα πλασμένη από χιόνι, σκοτάδι, παγωνιά και σταλακτίτες – κι ας έλεγε το ημερολόγιο πως ήταν άνοιξη, κι ας είχαν ανθίσει από καιρό οι μενεξέδες στα δάση γύρω από το βοσνιακό φρουραρχείο του Σιπόλγιε.

[…] Αν και ποτέ στη ζωή του δεν είχε συγκεκριμένη εικόνα αυτού που ονομάζουμε αμαρτία, μεμιάς ένιωσε να μαθαίνει τί όψη έχει η αμαρτία. Νά ποιά όψη είχε! Την όψη της φιλενάδας του Γιαντλόφκερ, της τσιγγάνας Ευφημίας Νίκιτς.

[…] Οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς να έχουν μάθει ούτε μια στάλα αλήθειας για τον εαυτό τους. Ίσως τη μάθουν στον άλλο κόσμο. Μερικοί όμως αξιώνονται να καταλάβουν σε αυτήν εδώ τη ζωή ποιοί είναι πραγματικά. Συνήθως το καταλαβαίνουν τελείως απροσδόκητα, και τότε παραλύουν από τον φόβο τους. Σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων ανήκε και ο επιθεωρητής

Έγραψαν για το βιβλίο:

«Με την οξύνοια του ψυχολόγου και τη γλυκιά μαγευτική αγωνία που δημιουργεί ο παραμυθάς, ο Ροτ αφηγείται την πτώση ενός έντιμου άντρα σε ένα βασίλειο παρανόμων, εμπόρων και λιποτακτών».
HERMANN KESTEN

«Ο Ροτ δεν αποφεύγει μεν το πρόβλημα του κακού αλλά ούτε και το παρουσιάζει ως απόλυτο: Οι κακοί είναι σκοτεινοί αλλά και κωμικοί χαρακτήρες. Με τα χρόνια, τα τέρατα έχουν γίνει πιο ανθρώπινα».
BEATRICE MUSGRAVE, από την Εισαγωγή

«Ένα επιδέξιο μείγμα φαντασίας και παραμυθιού, γραμμένο με το μελαγχολικό πνεύμα και τη χάρη του Γκόγκολ».
MIRANDA SEYMOUR, The Times

«Ένα αριστούργημα! Αυτό το πεζογράφημα έχει τόσο έντονο ρυθμό που προσεγγίζει τη συμπυκνωμένη δύναμη της ποίησης».
ANGELA HUTH, The Listener