Νεκροταφείο και οικισμός της Υστερης Εποχής του Χαλκού αποκαλύφθηκε στη θέση Ρέμα Ξυδιάς στον Πλαταμώνα Πιερίας.
Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως αψιδωτό κτίριο μεγάλο διαστάσεων, εύρημα ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς στην περιοχή σπανίζουν τα οικιστικά κατάλοιπα από τη 2η χιλιετία π.Χ.
Όπως αναφέρει ανακοίνωση της αρχαιολόγου της ΚΖ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Σοφίας Κουλίδου, η ανασκαφή έφερε στο φως δύο αψιδωτά κτίρια και μνημειακούς τοίχους που πιθανόν οριοθετούν τον οικιστικό χώρο.
Το πρώτο αψιδωτό κτίριο σώζεται στο επίπεδο των λίθινων θεμελίων του και έχει μήκος περίπου 10 μ. Η ανωδομή του θα ήταν κατασκευασμένη από πλιθιά, ίχνη των οποίων διατηρήθηκαν στο στρώμα καταστροφής του. Κατά τη διάρκεια της χρήσης του, το αψιδωτό επεκτάθηκε με την προσθήκη κτηρίου ορθογώνιας κάτοψης με μεσοτοιχία.
Στο εσωτερικό των κτιρίων εντοπίστηκαν οι πασσαλότρυπες των πασσάλων που στήριζαν τη στέγη, ίχνη από πήλινες χρηστικές κατασκευές, πληθώρα αγγείων, χειροποίητων αλλά και μυκηναϊκού ρυθμού, καθώς και λίθινα και πήλινα τέχνεργα. Εξωτερικά, εντοπίστηκαν δύο πιθάρια που σώθηκαν τοποθετημένα στη θέση τους.
Δεύτερο αψιδωτό κτίριο εντοπίστηκε δίπλα στο πρώτο και παράλληλα προς αυτό. Σώζεται επίσης στο επίπεδο των λίθινων θεμελίων του, ενώ συνεχίζεται η αρχαιολογική διερεύνησή του. Σε απόσταση λίγων μέτρων νότια των κτιρίων αποκαλύφθηκαν δύο μνημειακοί τοίχοι-περίβολοι με αδιευκρίνιστη μέχρι στιγμής χρήση οι οποίοι σχετίζονται με πληθώρα καλής ποιότητας τροχήλατης μυκηναϊκού ρυθμού κεραμικής και τμημάτων πιθαριών.
Ο αψιδωτός τύπος κτιρίου έχει καταγωγή από την Μέση Εποχή του Χαλκού (αρχή 2ης χιλιετίας π.Χ.) και δεν έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα στην περιοχή του μακεδονικού Ολύμπου.
Όπως αναφέρει η αρχαιολόγος στην ανακοίνωσή της, το παράδειγμα του ρέματος Ξυδιά αποτελεί πιθανώς τοπική επιβίωση του τύπου στην Ύστερη Εποχή Χαλκού, όταν στους γνωστούς οικισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας κυριαρχεί πλέον ο ορθογώνιος μακρόστενος τύπος κτιρίου («μέγαρο»).
Τα αψιδωτά κτίρια του ρέματος Ξυδιά αποτελούν σπάνιο δείγμα οικιστικής αρχιτεκτονικής σε μία περιοχή, όπου σπανίζουν τα οικιστικά κατάλοιπα της Ύστερης Εποχής Χαλκού (1600-1050 π.Χ.).
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της κ. Κουλίδου, με την αποκάλυψη αυτή εμπλουτίζονται και συμπληρώνονται οι πληροφορίες για την ζωή και τον θάνατο κατά την Ύστερη Εποχή Χαλκού στην περιοχή, οι οποίες είχαν πρόσφατα αποκτηθεί από τις ανασκαφές νεκροταφείων στο πλαίσιο των μεγάλων εθνικών έργων της σιδηροδρομικής γραμμής και του αυτοκινητόδρομου.
Νεκροταφείο
Επίσης, αποκαλύφθηκε νεκροταφείο με 19 κιβωτιόσχημους τάφους -η ανασκαφή συνεχίζεται και μπορεί να βρεθούν και άλλοι. Αρκετοί περιείχαν πλούσια κτερίσματα, όπως αγγεία (χειροποίητα και τροχήλατα μυκηναϊκού ρυθμού), χάλκινους κρίκους, οστέινες χάντρες, πήλινα «σφονδύλια» ή βαρύδια, χάλκινα μαχαίρια, έναν σφραγιδόλιθο κ.α.
Κάποιοι από τους τάφους είχαν ιδιαίτερα μικρό μέγεθος και προφανώς περιείχαν παιδικούς ενταφιασμούς. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, οι νέες ανακαλύψεις αποτελούν μία ευκαιρία για την μελέτη των κοινωνικών δομών σε μία χρονολογική περίοδο (αρχή της Ύστερης Εποχής Χαλκού/μέσα 2ης χιλιετίας π.Χ.) κατά την οποία η οικιστική αρχιτεκτονική αρχίζει να αντικατοπτρίζει τον σταδιακό σχηματισμό μίας κοινωνικής ιεραρχίας –σε αντιπαραβολή με την μεσοελλαδική περίοδο που δεν διαφαίνεται η ύπαρξη σαφών κοινωνικών διαφοροποιήσεων.
Στην περίπτωση μάλιστα που τα αψιδωτά κτήρια συνδέονται λειτουργικά με τους παρακείμενους κιβωτιόσχημους τάφους, είναι δυνατόν να εξαχθούν σημαντικά συμπεράσματα για τις ταφικές πρακτικές των μέσων της 2ης χιλιετίας π.Χ. Η ανακάλυψη έγινε στη διάρκεια των εργασιών στα οδικά τμήματα που θα συνδέσουν τις τρεις σήραγγες των Τεμπών με την υπόλοιπη Εθνική Οδό.
Ήδη η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας έχει καταλήξει σε συμφωνία με το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, την Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου Α.Ε. και με την Κοινοπραξία Μαλιακός-Κλειδί (MKC JV) για την ανάδειξη των ευρημάτων. Το πρώτο αψιδωτό κτίριο μαζί με το πρόσκτισμά του αναμένεται να μεταφερθούν και να αναδειχθούν στο αρχαιολογικό Πάρκο Λειβήθρων. Στον ίδιο χώρο θα παρουσιαστούν όλες οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο της κατασκευής της νέας εθνικής οδού ΠΑΘΕ (τμήμα Μαλιακός-Κλειδί).
Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ