Την Μελίνα Μερκούρη την άγγιξε το φως.
Το φως που την προόριζε να λάμψει και να ξεχωρίσει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Μελίνα Μερκούρη τραβούσε τα φώτα της δημοσιότητας με την εμφάνιση της, μάγευε με την έμφυτη γοητεία της, εντυπωσίαζε με τους αγώνες της και αναμφισβήτητα άφησε το στίγμα της στην τέχνη , στον πολιτισμό, στις καρδιές μας. Σε μια εποχή που ‘βασίλευε’ η σεμνοτυφία , υπήρξε αντισυμβατική γιατί δεν ήταν προορισμένη να ζει με χαμηλό ταβάνι. Ήταν μια πολύπλευρη και ελεύθερη προσωπικότητα, μια γυναικά που αγάπησε τη ζωή με πάθος, ερωτεύθηκε με πάθος, αγωνίστηκε για τα πιστεύω της με πάθος. Ηθοποιός με διεθνή καριέρα στην εποχή της δικτατορίας εκμεταλλεύεται τη διασημότητα της δίνοντας τον δικό της αγώνα κατά των Συνταγματαρχών.
Η σταρ που δεν δίστασε να “τσαλακώσει” την εικόνα της βγαίνοντας στα αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης και να δηλώσει κλαίγοντας “Σας παρακαλώ μην πάτε στην χώρα μου”. Η χούντα την απειλεί, αποπειράται να την δολοφονήσει, της αφαιρούν την Ελληνική ιθαγένεια αλλά δεν καταφέρνει να την εμποδίσει. Η ίδια έλεγε “Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα, ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας”.
Δεν προτίμησε ποτέ την πίσω γωνιά του εξώστη ήταν πάντα στην πρώτη σειρά του θεάτρου , τα εμπόδια ήταν εκεί για να τα ξεπεράσει, πίστευε στην προσπάθεια,στην τόλμη, στην διεκδίκηση. Μετά την πτώση της δικτατορίας, επιστρέφει στην Ελλάδα και ασχολείται με την πολίτικη, αναλαμβάνοντας το υπουργείο Πολιτισμού . Ήταν η μοναδική υπουργός που “άντεξε”του 16 ανασχηματισμούς που έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Το υπουργείο πολιτισμού χρειαζόταν μια προσωπικότητα σαν την Μελίνα για να διώξει τον βαρύ αντιευρωπαικό αέρα και να εξελιχθεί σε μηχανισμό δημόσιας προβολής της χώρας μας και η Μελίνα το υπουργείο για να πραγματοποιήσει τα όνειρα της και συγκεκριμένα το μεγαλύτερο όνειρο της,το όνειρο που ερωτεύθηκε την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Κατά την διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας “Φαίδρα” το 1960, οι Βρετανοί ζήτησαν την πληρωμή από το ελληνικό συνεργείο για να κινηματογραφήσουν τα γλυπτά του Παρθενώνα. Τότε γεννηθηκε η ιδέα της επιστροφής. Στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της Unesco το 1982 στο Μεξικό έθεσε επίσημα το θέμα της επιστροφής για πρώτη φορά και από τότε ως τον θάνατο της δεν σταμάτησε να αγωνίζεται γι αυτό. Στην επιφυλακτικότητα ορισμένων απέναντι στο όραμα της, όπως ο Γιάννης Τσαρουχης που είχε πει ότι τα μαρμαρά καλύτερα να μείνουν στο Βρετανικό μουσείο για να προστατευτούν δημιούργησε το μουσείο της Ακρόπολης , ένα από τα καλύτερα του κόσμου,για να τους αφαιρέσει κάθε επιχείρημα σχετικά με την ασφάλεια των Μαρμάρων. Το πάθος που πάντα την χαρακτήριζε της έδωσε το κλειδί να ανοίξει διάπλατα κλειστές πόρτες , να ξεπεράσει εμπόδια, παραμερίζοντας τη διπλωματική γλώσσα, αποκαλώντας τον Ελγιν κλέφτη ,να αφυπνίσει συνειδήσεις και τα μάρμαρα που αποκαλούσαν οι Βρετανοί Ελγίνεια να γίνουν Μάρμαρα του Παρθενώνα και της Μελίνας.
Η Μελίνα ήξερε καλά τι έλεγε και τι ζητάει και οι Ευρωπαίοι δεν μπορούσαν να αντισταθούν στον ενθουσιασμό της αλλά και στη αλήθεια των λόγων της. Ο πολιτισμός έλεγε είναι η βαριά βιομηχανία μας. Η τέχνη και η δημιουργία δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία, την τεχνολογια. Ανέδειξε με συνέπεια, αγάπη, σεβασμό, απαράμιλλη , δύναμη, αντοχή και υπομονή την πολιτιστική μας κληρονομιά. Αναθέτει την μελέτη για την ενοποίηση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, στον άξονα Ιερά οδός – Πλάκα -Στύλοι Ολυμπίου Διός για να διασωθεί η καρδιά της Αθήνας, το ιστορικό της κέντρο.
Με πρωτοβουλία της Μελίνας για ένα διάλογο των πολιτισμών της Ευρώπης ξεκινάει ο θεσμός των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης που υλοποιήθηκε το 1985 με την Αθήνα ως πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Το 2015 στο πλαίσιο για τα εγκαίνια των 30 χρόνων το δημοτικό συμβούλιο στην πόλη Μονς στο Βέλγιο για να αποτίσει φόρο τιμής στην Μελίνα Μερκούρη έδωσε το όνομα της σε μια λεωφόρο. Πίστευε στην πολιτιστική αποκέντρωση και δημιούργησε σε διάφορες πόλεις τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρο. Δήλωνε ότι τα σχολειά και ο πολιτισμός πρέπει να συνδεθούν άρρηκτα και να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τον πολιτισμό από την νεαρή ηλικία.
Σήμερα που συμπληρώνονται 22 χρόνια από τον θάνατο της, η Μελίνα Μερκούρη εξακολουθεί να είναι η πιο σπουδαία προσωπικότητα της Ευρώπης. Πήρε το Α΄ βραβείο καλύτερης ηθοποιού στο φεστιβάλ των Καννών με την ταινία “Στέλλα” ,τραγούδησε το βραβευμένο με Oscar τραγούδι τα “Παιδιά του Πειραιά”από την ταινία “Ποτέ την Κυριακή”, το αγάπησε και το ταξίδεψε σε όλα τα μέρη του κόσμου κάνοντας το λιμάνι του Πειραιά το πιο γνωστό λιμάνι του κόσμου,και αν ο Χατζιδάκις το απαξίωνε εκείνη χαριτολογώντας έλεγε ότι αν τα “Παιδιά του Πειραιά, δεν έχουν, μπαμπά έχουν σίγουρα μαμά”.
Τιμήθηκε με μετάλλια και βραβεία για την πολιτιστική προσφορά της, θέατρα, γυμναστήρια, πλατείες και οδοί και βραβεία όπως το βραβείο της πολιτιστικής πρωτεύουσας και θεατρικά βραβεία φέρουν το όνομά της ,έχει αναδειχθεί ως σύμβολο του πολιτισμού. Είναι η πιο διάσημη και αγαπημένη προσωπικότητα της Ελλάδας στο εξωτερικό,που ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα μέρη του πλανήτη όταν οι άνθρωποι ακούνε το όνομα Ελλάδα λένε “Ακρόπολη, Μελίνα”.
Η Μελίνα ήθελε ο κόσμος να την λατρεύει, φοβόταν περισσότερο από την αρρώστια μήπως ο κόσμος σταματήσει να την αγαπάει, η ίδια στη ζωή της ήξερε να αγαπάει και να δίνεται ολοκληρωτικά.
Έζησε την απόλυτη αγάπη με τον διάσημο σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν 35 χρόνια,ο οποίος συνέχισε με πίστη τον αγώνα της Μελίνας Μερκούρη για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα και δεν έπαψε πότε να δείχνει έμπρακτα την αγάπη για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Στην είδηση ότι πέθανε έκλαψε όλη η χώρα και ο θάνατος της προκάλεσε εκδηλώσεις συγκίνησης σε όλο τον κόσμο. Τα λόγια της έγραψαν ιστορία “Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα εγώ θα ξαναγεννηθώ” .
Η ενέργεια, οι αγώνες της Μελίνας για την επιστροφή των Μάρμαρων δεν χάνονται και σε όποια διάσταση και αν βρίσκεται σίγουρα θα περιμένει να πραγματοποιηθεί το όνειρό της.
Το όνειρο που ερωτεύθηκε ,που ενσωματώθηκε στην ψυχή της……….
Επιμέλεια: Ευαγγελία Ιωαννίδη