Πέντες ημέρες απέμειναν πριν ανοίξουν οι κάλπες της 21ης Μαΐου και οι συζητήσεις πλέον περιστρέφονται γύρω από τα σενάρια της επόμενης ημέρας.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, την Δευτέρα 22 Μαΐου και εφόσον η Νέα Δημοκρατία είναι πρώτο κόμμα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα λάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πιθανόν για λίγες ώρες.
Ίσως καλέσει για ένα σύντομο τετ α τετ τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη, ωστόσο αναμένεται να επιστρέψει την εντολή.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, θα κρατήσει την εντολή δύο – τρεις ημέρες και θα ζητήσει τετ α τετ με τους Νίκο Ανδρουλάκη, Δημήτρη Κουτσούμπα, ίσως και με τον Γιάνη Βαρουφάκη.
Ωστόσο, σίγουρα δεν θα συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Κυριάκο Βελόπουλο.
Όσο για τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει ο Νίκος Ανδρουλάκης, εφόσον η διερευνητική εντολή φτάσει στα χέρια του τρίτου κόμματος, που όπως όλα δείχνουν θα είναι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, αυτές θα κριθούν από το ποσοστό που θα λάβει το κόμμα του στις κάλπες, ενώ είναι πιθανό να ζητήσει τετ α τετ με Μητσοτάκη, Τσίπρα και Κουτσούμπα.
Η δύσκολη εξίσωση για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Να σημειωθεί, πάντως, πως το απαιτούμενο ποσοστό που πρέπει να έχει ένα κόμμα ή μια σύμπραξη κομμάτων, ώστε να αποκτήσει τις πολυπόθητες – αν και προβληματικές στον αριθμό – 151 έδρες της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, αντιστοιχεί περίπου σε 45% ή 46% των ψήφων.
Ο συνταγματολόγος, Γιώργος Καραβοκύρης, και ο εκλογικός αναλυτής, Παναγιώτης Κουστένης, μίλησαν στο euronews, αναλύοντας την επόμενη ημέρα των εκλογών.
Αρχικά, θα πρέπει να ειπωθεί πως μετά από αρκετά χρόνια, οι βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξάγονται με το σύστημα της απλής αναλογικής. Αυτό σημαίνει πως τα κόμματα που συγκεντρώνουν τουλάχιστον 3% των ψήφων μοιράζονται απολύτως αναλογικά τις 300 βουλευτικές έδρες, με βάση το ποσοστό τους.
Δεν προβλέπεται πριμοδότηση εδρών για το πρώτο κόμμα και ο πήχυς της αυτοδυναμίας ανεβαίνει όσο μειώνεται το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής.
Ο επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ, Γιώργος Καραβοκύρης, απαντά τι σημαίνει πρακτικά αυτό.
«Η απλή αναλογική πρακτικά σημαίνει ότι για να έχουμε μια πλειοψηφική εκδοχή κυβέρνησης, αυτή που έχουμε συνηθίσει και γνωρίζουμε και από τη μεταπολίτευση, απαιτείται ένα υψηλό ποσοστό, το οποίο δύσκολα πλέον συγκεντρώνουν τα κόμματα στις σημερινές εκλογικές συνθήκες γενικά στην Ευρώπη.
»Άρα, η απλή αναλογική θέτει πολύ ψηλά τον πήχη τον πήχη της αυτοδυναμίας και γενικά της εξεύρεσης μιας κυβερνητικής πλειοψηφίας, είτε αυτή είναι μονοκομματική, είτε αυτή προκύπτει μέσα από κυβερνήσεις συνεργασίας ή συνασπισμού κομμάτων», εξηγεί στο euronews.
Μπορεί να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση;
Στο ερώτημα αν υπάρχει πιθανότητα να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση από τις κάλπες της 21ης Μαΐου, ο εκλογικός αναλυτής και διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, Παναγιώτης Κουστένης, αποκλείει αυτό το ενδεχόμενο.
«Είναι πρακτικά αδύνατο. Με τον συγκεκριμένο εκλογικό νόμο που θα γίνουν οι εκλογές, οι αμέσως επόμενες, το απαιτούμενο ποσοστό που πρέπει να έχει ένα κόμμα ή μια σύμπραξη κομμάτων, ούτως ώστε να αποκτήσει τις 151 έδρες για κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αντιστοιχεί σε 45% ή 46% περίπου των ψήφων», σημειώνει.
Και τονίζει πως «είναι πολύ υψηλό ποσοστό για να το έχει ένα κόμμα μόνο του, οπότε το μόνο σενάριο που μπορεί να εξεταστεί ως πιθανό είναι το σενάριο μιας κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ διαφόρων κομμάτων».
Δεύτερες εκλογές με ενισχυμένη αναλογική
Αν δεν προκύψει κυβέρνηση συνεργασίας, τότε θα προκηρυχθούν νέες εκλογές που θα γίνουν το αργότερο στις 2 Ιουλίου. Αυτή η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, όμως, θα διεξαχθεί με ένα διαφορετικό εκλογικό σύστημα, αυτό της ενισχυμένης αναλογικής που έφερε και ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2019.
Στις δεύτερες εκλογές επανέρχεται το μπόνους πλειοψηφίας «έστω σε μια κλιμακωτή μορφή, όπως ορίζει ο νόμος». Δηλαδή, «δεν είναι σταθερό, προκαθορισμένο στις 40, στις 50 έδρες, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν. Πλέον θα έχει ένα κλιμακωτό μέγεθος, καθώς θα εξαρτάται και από το ποσοστό του πρώτου κόμματος», επισημαίνει ο κ. Κουστένης και προσθέτει: «Λόγω του μπόνους πλειοψηφίας, το όριο που λέγαμε πριν – του 45% με 46% – μειώνεται αρκετά σημαντικά, πέφτει γύρω στο 38%».
Το κόμμα που θα βγει πρώτο θα πάρει το μπόνους. Και μετά, το ποσοστό που χρειάζεται για την αυτοδυναμία θα εξαρτηθεί από τα πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή. Έτσι, με το δεύτερο εκλογικό σύστημα, ο σχηματισμός κυβέρνησης καθίσταται ευκολότερος.
Πόσο πιθανές είναι και τρίτες κάλπες;
Αν όμως το πρώτο κόμμα των δεύτερων εκλογών, δεν μπορέσει να φτάσει τον μειωμένο πήχυ του 38%, θα πρέπει να ζητήσει κυβερνητική συνεργασία από κάποιο άλλο κόμμα.
«Εφόσον ωστόσο κανένα κόμμα δεν δεχθεί να την παράσχει, σε αυτή την περίπτωση πηγαίνουμε αναγκαστικά σε τρίτες εκλογές – με τη διαφορά ότι σε μια τέτοια περίπτωση, το κόμμα το οποίο θα έχει αρνηθεί αυτή τη συνεργασία», υπογραμμίζει ο κ. Κουστένης στο euronews, «ουσιαστικά, αναλαμβάνει και την ευθύνη της τρίτης κάλπης».
Η ανατομία των δημοσκοπήσεων
Την τάση που διαμορφώνεται στην τελική ευθεία για τις εκλογές αποτυπώνουν οι δημοσκοπήσεις των ημερών.
Η εκτίμηση ψήφου, σύμφωνα με τέσσερις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών, της Metron Analysis για το MEGA, της GPO για τα «Παραπολιτικά», της RASS για το Action 24 και της Opinion Poll για το «The TOC», διαμορφώνεται ως εξής:
- ΝΔ: 30,8% – 40,5%
- ΣΥΡΙΖΑ: 24,1% – 33%
- ΠΑΣΟΚ: 8,2% – 11,9%
- ΚΚΕ: 5,1% – 8,3%
- Ελληνική Λύση: 2,5% – 4,9%
- Μέρα25: 2,4% – 4,8%
Ποια τάση δείχνει να παγιώνεται
Η τάση που φαίνεται να παγιώνεται, σύμφωνα πάντα με τα ευρύματα των δημοσκοπήσεων, είναι η ακόλουθη:
Διαφορά μεταξύ ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ: 6,7% – 7,5%
Άθροισμα ποσοστών ΝΔ + ΠΑΣΟΚ: 39% – 52,4%
Άθροισμα ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ + ΠΑΣΟΚ: 32,3% – 44,9%
Στις δημοσκοπήσεις, αυτό που φαίνεται επίσης είναι ότι οι αναποφάσιστοι έχουν μειωθεί από 9,4% έως 10,4% ανάλογα τη μέτρηση.
Ποια κυβέρνηση «βγάζουν» τα στοιχήματα
Κυβέρνηση, όμως, πριν στηθούν οι κάλπες, βγάζουν και οι εταιρείες… στοιχημάτων.
Μία από τις μεγαλύτερες, βάσει των αποδόσεων, βλέπει το ποσοστό της ΝΔ να κυμαίνεται από 34,50% έως 34,75%.
Δεύτερος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ με το ποσοστό του να κυμαίνεται από 30% έως 31%, ενώ η τελική διαφορά προσδιορίζεται στις 4,5 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι στοιχηματικές βλέπουν το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ να κυμαίνεται κοντά στο 9,75%, του ΚΚΕ στο 6,45%, του Μέρα25 στο 4% και της Ελληνικής Λύσης στο 3,95%.
Πηγή: In.gr