Τίποτε το πρωτότυπο ή το καινοφανές. Με το επαναλαμβανόμενο παραλήρημά του εκδηλώθηκε για μία ακόμη φορά το σύνδρομο μεγαλομανίας που διακατέχει τον ασταθή ψυχισμό του Ερντογάν. Σαν κάτι ανάμεσα σε νεοσουλτάνο και νεοχαλίφη, έδωσε μια συνήθη κραυγαλέα παράσταση με εφόδια την οργισμένη μανιέρα, την αναιδή προκλητικότητα, το θρασύ ύφος του. Μόνο που αυτή τη φορά μετέτρεψε πρωτοφανώς σε θέατρο του κακοστημένου σόου του την 77η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Σαν ντελάλης της Αγια-Σοφιάς, που ο ίδιος μετέτρεψε σε τζαμί, χρησιμοποίησε το βήμα του ΟΗΕ για να απευθύνει την εξωφρενικά επιθετική προπαγάνδα του σε ένα θεσμικά παγκόσμιο ακροατήριο. Με τον διαβόητο νταηλίδικο τρόπο παρακμιακού πεχλιβάνη, κατηγόρησε την Ελλάδα για βίαιες, απάνθρωπες και μεγάλης κλίμακας επαναπροωθήσεις μεταναστών από το Λιμενικό της στο Αιγαίο. Επιστράτευσε μια σειρά ανυπόστατων διαδόσεων, συκοφαντικών φημών και ανεξακρίβωτων ειδήσεων, γνωστότερων ως fake news, ώστε να δυσφημήσει την Αθήνα για συνοπτικές απελάσεις και άρνηση πρόσβασης μεταναστών σε διαδικασίες ασύλου. Πλάσαρε την πραμάτεια του σαν μικρεμπόρος μπιχλιμπιδιών σε ανατολίτικο παζάρι παρουσιάζοντας την αναξιόπιστη φωτογραφία δύο τραγικά πνιγμένων Σύρων νηπίων, με φανερή επιδίωξη να διασύρει στην Ελλάδα. Με δυο λόγια, επιχείρησε να σπιλώσει τη χώρα ως παραβάτη του διεθνούς δικαίου. Ποιος; Ο Ερντογάν.
Σήμερα συνεδριάζει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν, με την συμμετοχή της ηγεσίας του τουρκικού στρατού. Στην συνεδρίαση αναμένεται να τεθούν όλα τα θέματα που εγείρει το τελευταίο διάστημα η τουρκική πλευρά, ενώ στο τραπέζι θα πέσουν και εναλλακτικές λύσεις σε περίπτωση άρνησης των ΗΠΑ να προχωρήσουν στην πώληση F-16.
Εμπρηστική ομιλία
Η εμπρηστική ομιλία του στον ΟΗΕ υπηρετούσε με ακρίβεια τα σενάρια των ευρύτερων γεωπολιτικών του σχεδίων. Ταυτόχρονα, αποσκοπούσε με πανουργία στη διέγερση των θεοσεβούμενων και φιλάνθρωπων ισλαμιστικών αντανακλαστικών που αντλούνται από το Κοράνι. Προφασιζόμενος τον ευαίσθητο στα ατομικά δικαιώματα -ενώ στη χώρα του έχει διαβρώσει τους θεσμικούς ελέγχους, αιχμαλωτίσει τα ντόπια μέσα ενημέρωσης και υποδουλώσει το δικαστικό σώμα-, επιχείρησε να συγκινήσει το μουσουλμανικό, κυρίως σουνιτικό, ακροατήριο με τα υποτιθέμενα δεινά που υφίστανται οι ομόδοξοί τους μετανάστες και πρόσφυγες από την ανάλγητη και αλλόθρησκη Ελλάδα. Ηδη από χρόνια η Τουρκία με τις ανιστόρητες και στρεβλές αναγνώσεις της Συνθήκης της Λωζάνης επιμένει σε καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα.
Υπό το πρόσχημα ότι αυτά την απειλούν, κουκουλώνει την πραγματική πρόθεσή της να τα καταστήσει ευάλωτα διευκολύνοντας τον τουρκικό επεκτατισμό σε βάρος τους. Η Ελλάδα όχι μόνο απορρίπτει τις παράνομες και μονομερείς τουρκικές αιτιάσεις, αλλά συνδέει το θέμα με το αδιαπραγμάτευτο, ύψιστο δικαίωμα κάθε κράτους να παίρνει μέτρα για τη νόμιμη άμυνά του. Πόσο μάλλον οφείλει να φροντίζει προληπτικά για την αυτοάμυνά του, όταν τα τουρκικά αποβατικά σκάφη προετοιμάζονται στα απέναντι παράλια για χρήση ένοπλη δράσης.
Δείτε το βίντεο: Επίθεση Ερντογάν στην Ελλάδα από το βήμα της ΓΣ του ΟΗΕ – Η απάντηση Δένδια
Με κάτι τέτοιους σαλταδόρικους ακροβατισμούς, ο Ερντογάν και η παρέα του εγείρουν θέμα απομείωσης της εθνικής κυριαρχίας στα ελληνικά νησιά. Ξιφούλκησε με απροκάλυπτη ιταμή εχθρικότητα κατά της Ελλάδας. Προειδοποίησε τους Ελληνες πως, αν το παρακάνουν, «το τίμημα θα είναι βαρύ». Τους υπενθύμισε την Καταστροφή της Σμύρνης πριν από 100 χρόνια, τους έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι «θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται όταν έρθει η ώρα» και τους απείλησε πως «ξαφνικά θα ’ρθουμε βράδυ».
Εδώ και καιρό είναι πιο οργισμένος από ποτέ. Γκρινιάζει, διαμαρτυρείται, δυσφορεί δημοσίως, βάζοντας στο στόχαστρό του την ευρωπαϊκή και δημοκρατική Ελλάδα. Προφανώς, τον χαλάει η ανυπακοή της στα φιρμάνια του. Η ανεξάρτητη και δυναμική στάση της Ελλάδας υπονομεύει τις μεσαιωνικές ονειροπολήσεις του για αυτοκρατορικά μεγαλεία εγκατεστημένα στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας και γεωγραφικά απλωμένα στη Μαύρη Θάλασσα, στον Καύκασο, στη Μέση Ανατολή. Κυρίως, όμως, πριονίζει τον εκδηλωμένο αναθεωρητισμό του και τις μεγαλεπήβολες βλέψεις του για αναβάθμιση της Τουρκίας σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη στον σύγχρονο κόσμο. Αναγκαστικά, ο εριστικός Ερντογάν, πλάθοντας συνωμοσιολογικά σενάρια, εμφανίζει και συμπτώματα μανίας καταδίωξης.
Αποτέλεσμα; Εφαγε τα μούτρα του υφιστάμενος αμερικανικές κυρώσεις λόγω της αγοράς του ρωσικού οπλικού συστήματος. Ωστόσο, συνεχίζει να παίζει σε διπλό ταμπλό πουλώντας στους συμπατριώτες του το παραμύθι της εθνικά περήφανης και ανεξάρτητης διεθνούς πολιτικής. Παρότι μέλος του ΝΑΤΟ, υπό την ηγεσία του η Τουρκία διατηρεί στενή σχέση με τον Πούτιν, αρνείται τη συμμετοχή στις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας, παρέχει ζεστή φιλοξενία-άσυλο στους Ρώσους ολιγάρχες, αν δεν ξεπλένει κιόλας και τους κρυφούς λογαριασμούς τους.
Και μέχρι χθες, προτού συμμορφωθούν από τις αφόρητες πιέσεις της Δύσης, οι τουρκικές τράπεζες διευκόλυναν τις εναλλακτικές διαδρομές των ρωσικών κεφαλαίων. Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν καμώνεται τον διεθνή διαμεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας, αλλά στην ουσία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την εστίαση της Δύσης στον πόλεμο για να προωθήσει τα δικά του γεωπολιτικά συμφέροντα. Ομως στη Συρία που διατηρεί κατεχόμενα εδάφη βαλτώνει. Παρά την εμπλοκή του στον εκεί εμφύλιο με την υποστήριξη και χρηματοδότηση ενός ένοπλου τμήματος ισλαμικών πολεμάρχων κατά του Μπασάρ αλ Ασαντ, τα βρίσκει πλέον σκούρα επί του πεδίου.
Εμπόδια
Θέλει για λόγους γοήτρου να επεκτείνει θεματικά τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στις κουρδικές περιοχές της Συρίας, αλλά προσκρούει στις αντιρρήσεις των ΗΠΑ, που μέσω των Κούρδων, τους οποίους και εξοπλίζουν, διατηρούν παρουσία στην περιοχή. Το επιθετικό σχέδιό του σκοντάφτει και στις αντιρρήσεις Ιρανών και Ρώσων, με τον Πούτιν να τον πιέζει για προσέγγιση με τον Ασαντ. Τον εξωθεί δηλαδή να συμπεριφερθεί σαν κότα απέναντι σε έναν αντίπαλο με τον οποίο έχει διακόψει διπλωματικές σχέσεις, εξυβρίσει και πολεμήσει ώστε να τον ανατρέψει.
Στα ζόρια, όμως, που αντιμετωπίζει με τα 4 εκατομμύρια Σύρων που διαμένουν στην Τουρκία, ο αδάμαστος υπερασπιστής των προσφύγων Ερντογάν αναγκάζεται σε ταπεινωτικές υποχωρήσεις προκειμένου να τους στείλει άρον άρον πίσω στο ρημαγμένο σπίτι τους. Με παρόμοιους ελιγμούς απώλειας αυτοσεβασμού, αγέρωχος υπερασπιστής των Παλαιστινίων, ομαλοποιεί τις σχέσεις του με το Ισραήλ, το οποίο πριν από μόλις ενάμιση χρόνο αποκαλούσε «κράτος-τρομοκράτη». Στη Λιβύη, πάλι, στην οποία έχει παραβιάσει κατάφωρα κάθε ψήφισμα του ΟΗΕ, μπαίνει βαθύτερα στον τοπικό εμφύλιο πόλεμο, μετά την ψηφισμένη από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση, παράταση της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων εκεί για άλλους 18 μήνες. Γεγονός που σημαίνει ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να υποστηρίζει δαπανηρές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε βάρος της οικονομικά αδύναμης τσέπης της χώρας του και όχι μόνο με λεφτά από το πουγκί του Κατάρ. Τα πιο δυσοίωνα χαμπέρια, όμως, για τον φαφλατά Ερντογάν, που διακηρύσσει ότι «είμαστε ο μπελάς όσων είναι εχθροί μας στον κόσμο», καταφτάνουν από το εσωτερικό της χώρας του.
Εκεί όπου έχει ανοίξει πολλαπλά μέτωπα. Η οικονομία στενάζει από τις συνέπειες μιας αλλοπρόσαλλης πολιτικής που δίνει προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη και τον φθηνό δανεισμό. Και ναι μεν η ανάπτυξη κινείται με ρυθμό-ρεκόρ 7,3% με προοπτική πτώσης, αλλά η αστάθεια των τιμών και του τουρκικού νομίσματος διαβρώνουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Η τουρκική λίρα εξατμίζεται, διολισθαίνοντας από τη μία νομισματική κρίση στην άλλη. Εχασε πέρυσι 44% της αξίας έναντι του δολαρίου και 27% από την αρχή της φετινής χρονιάς. Την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί στη στρατόσφαιρα. Ο επίσημος δείκτης του έχει… ταβανώσει στο 81% και αναμένεται να εκτιναχθεί πάνω από την «ταράτσα», στο 90%, αν όχι και σε τριψήφιο ποσοστό τους προσεχείς μήνες, καθώς οι τιμές της ενέργειας θα αυξηθούν κατά τη χειμερινή περίοδο.
Εν τω μεταξύ, οι ξένοι επενδυτές έχουν ξεφορτωθεί τα τουρκικά ομόλογα και τις μετοχές. Αιτία του οικονομικού σμπαραλιάσματος, οι κομπογιαννίτικες εμμονές του και σπουδαίου οικονομολόγου Ερντογάν. Διαπρύσιος αντίπαλος της κλασικής οικονομικής σκέψης, χαρακτηρίζει τα επιτόκια «τη μητέρα όλων των κακών», αντλώντας ίσως την πεποίθησή του από την απαγόρευση της riba, δηλαδή του τόκου, από το ιερό Κοράνι. Αναπόδραστα λόγω των απαιτήσεων του δεσποτικού Τούρκου προέδρου, η κεντρική τράπεζα της χώρας αποφεύγει να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο. Αντίθετα, το μειώνει για να εξυπηρετήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις του Ερντογάν για χαλαρότερη νομισματική πολιτική με χαμηλότερο κόστος δανεισμού. Μυστήριο πάντως καλύπτει την τουρκική οικονομία που εμφανίζει σε επίπεδο επταμήνου στον φετινό προϋπολογισμό της «περίσσευμα» 24,4 δισ. δολαρίων.
Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν εγχωρίως γι’ αυτές τις «ορφανές» ροές άγνωστης προέλευσης χρήματος. Τρυγάνε άραγε καμιά καταχωνιασμένη φυτεία λεφτόδεντρων ή μήπως λειτουργεί επιτόπου κάνα αχανές πλυντήριο ξεπλύματος βρώμικου χρήματος; Για την ώρα, αδιευκρίνιστο. Εν μέσω όμως οικονομικής κρίσης, η τουρκική κοινή γνώμη αντιδρά στα σκάνδαλα διαφθοράς του προέδρου αυτοπροσώπως και της οικογένειάς του, τα οποία επανέρχονται στην επικαιρότητα. Αναζωπυρώνεται εκείνη η σκανδαλώδης υπόθεση δισεκατομμυρίων δολαρίων με το λαθρεμπόριο χρυσού και την παράνομη διακίνηση πετρελαίου από την Τουρκία προς το Ιράν κατά παράβαση των κυρώσεων που του είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ στο Ιράν, στην οποία εμπλέκονται ο ίδιος ο Ερντογάν και ο γαμπρός του Μπεράτ Αλμπαϊράκ.
Είναι ακόμη εκείνα τα εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά που είχαν λάβει μυστηριωδώς, μάλλον από διάφορες μίζες και ύποπτες δωροδοκίες, μέλη της οικογένειάς του. Τα οποία με την έπαρση του ακαταδίωκτου μετέφεραν σε υπεράκτια εταιρεία στον φορολογικό παράδεισο της Νήσου Μαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην υπόθεση εμπλέκονται ο αδελφός του Ερντογάν, Μουσταφά, ο κουνιάδος του Ζίγια Ιλγκέν, ο πεθερός του Οσμάν Κετεντσί, ο γιος του Αχμέτ Μπουράκ και ο πρώην στενός του συνεργάτης Μουσταφά Γκουντογκάν. Χώρια οι επιλήψιμες διασυνδέσεις μελών της κυβέρνησης με την ντόπια μαφία, καθώς και οι επαφές ανώτερων αξιωματούχων με τρομοκράτες και τους χρηματοδότες τους. Οπως και να έχει, πάντως, στην πορεία προς τις προεδρικές και βουλευτικές κάλπες του Ιουνίου του 2023, το διαμορφούμενο πολιτικό σκηνικό για τον Ερντογάν βάφεται με μελανά χρώματα.
Η εκλογική ηγεμονία του φαίνεται να δύει οριστικά. Ο μέσος όρος των δημοσκοπήσεων που διεξήχθηκαν τους τελευταίους οκτώ μήνες στην Τουρκία αποτυπώνει αισθητή απώλεια ποσοστών για το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Στα μεγάλα αστικά κέντρα (Κωνσταντινούπολη, Αγκυρα, Προύσα, Ιζμίτ, Τραπεζούντα και φυσικά στη Σμύρνη) χάνει περισσότερες από 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις εκλογές του 2018. Διατηρεί, όμως, χάρη στην ύπαιθρο τη βάση του 30%. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κυμαίνεται στο 26%.
Ωστόσο, αν γίνονταν αύριο εκλογές, το άθροισμα των έξι αντιπολιτευόμενων κομμάτων, η λεγόμενη «Λαϊκή Συμμαχία», υπερτερεί του αθροίσματος της κυβερνητικής συμμαχίας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Μπαχτσελί. Βασική προϋπόθεση για σαρωτικά ισχυρό χαστούκι στον τρέχοντα κυβερνητικό σχηματισμό είναι η πρόσθεση στη συμμαχία των ψήφων του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, που συσπειρώνει κυρίως Κούρδους της Τουρκίας και άλλες μειονότητες. Παρότι το συγκεκριμένο κόμμα έλαβε το 13% των ψήφων και 80 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, ο Ερντογάν το χαρακτηρίζει «πολιτικό βραχίονα του PKK», του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, το οποίο για την κυβέρνησή του συνιστά τρομοκρατική οργάνωση.
Εν τω μεταξύ, οι πολιτικοί ηγέτες των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης που συναντήθηκαν για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2021, με στόχο την προετοιμασία ενός κοινού μανιφέστου, έχουν ήδη συναντηθεί έξι φορές από τον Μάρτιο του 2022, συζητώντας τη δυνατότητα μετατροπής της συνεργασίας τους σε επίσημη συμμαχία. Δεδομένων των έντονων ιδεολογικών διαφορών τους, το δυσκολότερο έργο τους είναι η λεπτή διακομματική πολιτική ισορροπία της επιλογής ενός κοινού υποψηφίου για την προεδρία. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την έγκυρη εταιρεία δημοσκοπήσεων Metropoll του Οζέρ Σεντζάρ, του ακαδημαϊκού που συνελήφθη για φιλο-γκιουλενικές τάσεις, οποιοσδήποτε κοινός υποψήφιος θα κέρδιζε σήμερα χαλαρά τον Ερντογάν. Προσθέτει όμως ότι η αποτυχία επίτευξης συναίνεσης μπορεί ακόμη και να θέσει υπό αμφισβήτηση ολόκληρη την προεκλογική συμμαχία. Και συμπληρώνει ότι μια συμφωνία της αντιπολίτευσης σε μια συνολική πολιτική ατζέντα δεν σιγουρεύει έως τον Ιούνιο την ήττα του σημερινού προέδρου, που μπορεί να αγγίξει το 50%.
Ρίσκα
Το ζήτημα είναι αν ο ίδιος θα ρισκάρει να πάει τσίμα-τσίμα με αμφίβολο αποτέλεσμα ως το φινάλε. Διαθέτει, πάντως, τα τερτίπια επηρεασμού ή αλλοίωσης της εκλογικής βούλησης. Ωστόσο, ο δημοσκόπος -που τα ευρήματα των ερευνών του καταδεικνύουν ότι το 64% των Τούρκων δεν «τσιμπάει» στη ρητορική της ηγεσίας του κατά της Ελλάδας- επισημαίνει πως δεν αρκεί μόνο ο χαβάς ενός αντι-Ερντογάν μετώπου. Χρειάζονται και άλλα στοιχεία, ενώ υπογραμμίζει ότι σημασία έχει και η προσωπικότητα του υποψήφιου αντιπάλου του.
Η 66χρονη ακαδημαϊκός Μεράλ Ακσενέρ, ιδρύτρια και πρόεδρος του Καλού Κόμματος, είναι μια θετική υποψηφιότητα, αλλά δεν αγγίζει τη δημοτικότητα των δημάρχων Κωνσταντινούπολης και Αγκυρας που κέρδισαν συντριπτικά τους φιλοκυβερνητικούς υποψηφίους στις τοπικές εκλογές του 2019. Και οι δύο διεύρυναν γρήγορα τη λαϊκή απήχησή τους μετά την εκλογή τους, ειδικά μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης των δημοτικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την κοινωνική βοήθεια που προσφέρουν στους ασθενέστερους συμπολίτες τους.
Ο 52χρονος μετριοπαθής σοσιαλδημοκράτης δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, με έντονη απήχηση τόσο στους Τούρκους όσο και στους Κούρδους ψηφοφόρους, καθώς και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και στα δύο φύλα, προηγείται για την προεδρία από τον Ερντογάν κατά 9%. Ατού του είναι ότι, όπως και ο σημερινός πρόεδρος, κατάγεται από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, είναι ο δημοτικός άρχοντας της πιο προηγμένης οικονομικά και πολιτιστικά πολυπληθέστερης πόλης της χώρας με 20 εκατομμύρια κατοίκους και, σύμφωνα με τον χρησμό του πρώην δημάρχου της, του ίδιου του Ερντογάν δηλαδή, «όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη θα κερδίσει την Τουρκία».
Από την άλλη, ο δήμαρχος της Αγκυρας, ο μετριοπαθής 67χρονος νομικός Μανσούρ Γιαβάς, συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής, ολόκληρο 61%, από οποιονδήποτε Τούρκο πολιτικό και υπερβαίνει άνετα στις προεδρικές δημοσκοπήσεις τον Ερντογάν με 13%. Ατού του, το προφίλ statesman που έχει χτίσει, σε συνάφεια με το κέντρο εξουσίας της πρωτεύουσας της χώρας. Eχει ακόμη αποφύγει να σχολιάσει επίμαχα ζητήματα τηρώντας ουδέτερη στάση που τον καθιστά υπεράνω της πολιτικής διαμάχης. Επιπλέον, έχει κρατήσει αποστάσεις από το φιλοκουρδικό κόμμα και φυσικά απολαμβάνει ισχυρή υποστήριξη μεταξύ των Τούρκων εθνικιστών ψηφοφόρων, καθότι στο μακρινό παρελθόν, προτού μεταστραφεί πολιτικά, διετέλεσε μέλος των ακροδεξιών υπερεθνικιστών και παραστρατιωτικών «Γκρίζων Λύκων».
Σε αυτή τη δυσμενή συγκυρία για τον απρόβλεπτο Ερντογάν -που ακόμη και ο 75χρονος αρχηγός της κεμαλικής αξιωματικής αντιπολίτευσης Κιλιτσντάρογλου, παρότι Αλεβίτης, μπορεί με διαφορά να τον κερδίσει- το σκληροπυρηνικό σύστημα του Τούρκου προέδρου συσπειρώνεται και απεργάζεται ακραία σενάρια διάσωσής του. Ο πολιτικά τζογαδόρος Ερντογάν δεν έχει πια πολλές επιλογές ώστε να συγκροτήσει ένα ιδανικό αφήγημα με έντονη απήχηση στον λαό του. Το ιδεώδες θα ήταν το πλωτό γεωτρύπανο «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» να βρει ένα κοίτασμα στην «άγνωστη» περιοχή όπου έχει ξεκινήσει τις έρευνες, για να τάξει στους συμπατριώτες του όλα τα αγαθά και τα προνόμια, πακέτο και των επτά στρωμάτων του ισλαμικού παραδείσου. Θαύματα, όμως, δεν συμβαίνουν κάθε μέρα.
Ολα για όλα
Η άλλη, η πιο παρακινδυνευμένη, εκδοχή γι’ αυτόν είναι να ξεπεράσει τη μελαγχολία των ανεκπλήρωτων στόχων του παίζοντας εξτρεμιστικά όλα για όλα, ώστε να παραμείνει στην εξουσία. Να υιοθετήσει ενεργητικά όλα τα απολυταρχικά άκαμπτα κοινά στοιχεία που μοιράζεται με τον Πούτιν επιδιώκοντας αλλαγές συνόρων με τη βία. Να μπουκάρει, για παράδειγμα, στη Συρία κάνοντάς τα γης Μαδιάμ. Ή να κάνει, όπως έχει απειλητικά προειδοποιήσει, νυχτερινό «ντου» σε ελληνικά νησιά. Πάντα όπου νομίζει ότι τον παίρνει για πολεμικούς τσαμπουκάδες και σταθερά υπό την πονηρία ότι θα διασαλεύσει την εγχώρια συνταγματική τάξη, εργαλειοποιώντας τα άρθρα του τουρκικού συντάγματος που, σε περίπτωση πολέμου και κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αιτιολογούν αναβολή των εκλογών. Για έξι μήνες, έναν χρόνο, αδιάφορο, αφού ο ίδιος θα μπορεί να επιμηκύνει περαιτέρω τη χρονική περίοδο, εφόσον κρίνει ότι οι συνθήκες το επιβάλλουν. Μόνο που οι κατεργαριές έχουν κοντά πόδια και μακρύ σκοινί για το ικρίωμα.