Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε, στο περιθώριο του άτυπου Ευρωπαϊκού Συμβιουλίου στις Βερσαλλίες, στο CNBC και στη δημοσιογράφο Silvia Amaro, για τις παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στην ευρωπαϊκή χονδρική αγορά φυσικού αερίου, την κρίση στην Ουκρανία και για τις εξελίξεις που έχει προκαλέσει όσον αφορά την αρχιτεκτονική άμυνας της Ευρώπης.
Αρχικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε: «Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ των μακροπρόθεσμων παρεμβάσεων -και έχουμε δεσμευτεί να απομακρυνθούμε από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο το συντομότερο δυνατόν. Προφανώς αυτό δεν πρόκειται να συμβεί από τη μία μέρα στην άλλη- θα πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα στα μακροπρόθεσμα και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα.
Το σκεπτικό μου είναι πολύ απλό: η αγορά χονδρικής έχει ουσιαστικά σταματήσει να λειτουργεί και δεν αντανακλά τις θεμελιώδεις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης.
Πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που έχει αναγνωρίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υπάρχει σαφής αναφορά στα Συμπεράσματα, στο ανακοινωθέν της Κομισιόν της 8ης Μαρτίου.
Nομίζω ότι υπάρχει μεγάλη συναίνεση στο Συμβούλιο ότι θα πρέπει να κάνουμε κάτι όσον αφορά μία παρέμβαση στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου. Πρέπει επίσης να επισημάνω ότι από τη στιγμή που αυτές οι θέσεις δημοσιοποιήθηκαν -τις τελευταίες τρεις με τέσσερις ημέρες- έχουμε παρατηρήσει σημαντική μείωση στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου.
Όπως προείπα, πιστεύω ότι αυτό ενισχύει την υπόθεση ότι εν προκειμένω δεν βλέπουμε να λειτουργούν οι θεμελιώδεις κανόνες της αγοράς, αλλά περισσότερο βλέπουμε κερδοσκοπικές κινήσεις.
Επομένως, πιστεύω πως διαμορφώνεται ένα κλίμα συναίνεσης. Και αναμένουμε τις προτάσεις της Επιτροπής στο επόμενο Συμβούλιο, σε δύο εβδομάδες».
Silvia Amaro: «Πιστεύετε ότι στην επόμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου θα συμφωνηθούν συγκεκριμένα μέτρα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που αναμένω είναι συγκεκριμένες προτάσεις από την πλευρά της Επιτροπής πάνω στις οποίες θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία, των κρατών-μελών. Αλλά η πλειοψηφία -θα έλεγα η συντριπτική πλειοψηφία- των χωρών που τοποθετήθηκαν για αυτό το θέμα υποστήριξε αυτή την ιδέα.
Υπάρχει, φυσικά, και η άλλη διάσταση: πώς μπορεί κανείς να διαρρήξει τη σύνδεση μεταξύ των τιμών χονδρικής του φυσικού αερίου και των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος. Το μοντέλο τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας που έχουμε αντικατοπτρίζει μία διαφορετική περίοδο, μίας εποχής κατά την οποία οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ήταν ακόμα σχετικά ακριβότερες και προσπαθούσαμε να ενθαρρύνουμε την ένταξη των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα.
Αυτό δεν ισχύει τώρα. Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καθορίζεται από την οριακή τιμή, η οποία στην περίπτωση αυτή προκύπτει από το φυσικό αέριο. Αυτό δεν βγάζει κανένα απολύτως νόημα πλέον».
Silvia Amaro: «Τι θα συμβεί αν η ΕΕ είναι πρόθυμη να παρέμβει σε αυτήν την κρίση χονδρικής. Γιατί να μην απαγορεύσουμε το ρωσικό πετρέλαιο άμεσα;»
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό ζήτημα. Αυτή τη στιγμή μιλάμε για παρεμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου που θα κάνουν την τιμή του φυσικού αερίου να αντικατοπτρίζει περισσότερο την πραγματική δυναμική της προσφοράς και της ζήτησης. Αυτό δεν έχει να κάνει με κυρώσεις. Αυτή τη στιγμή δεν νομίζω ότι υπάρχει συναίνεση όσον αφορά την πλήρη αποδέσμευση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Πρόκειται για δύο διαφορετικά πράγματα».
Silvia Amaro: «Τι θα χρειαζόταν για να πει η Ελλάδα «ναι» στην απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου;»
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Επαναλαμβάνω ότι πρέπει να κάνουμε έναν διαχωρισμό ανάμεσα στο ρωσικό πετρέλαιο και το ρωσικό φυσικό αέριο. Αυτό που έχουμε πει είναι ότι είμαστε πρόθυμοι να εξετάσουμε πρόσθετες κυρώσεις. Και αυτή είναι πάντα μια επιλογή που βρίσκεται στο τραπέζι. Υποθέτω ότι αυτό είναι κάτι που θα συζητηθεί και στο επίπεδο του επόμενου Συμβουλίου. Επομένως, η Επιτροπή κάνει την προεργασία. Θα ξαναπώ ότι η αγορά πετρελαίου είναι διαφορετική από την αγορά φυσικού αερίου, επομένως δεν θα απέκλεια οτιδήποτε επί του παρόντος.
Πιστεύω ότι αυτό που συνέβη ήταν ένα απότομο κάλεσμα αφύπνισης για την ΕΕ. Εδώ και αρκετό καιρό μιλούσαμε για την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας. Επενδύαμε στις αμυντικές μας δυνατότητες. Υπογράψαμε διμερή συμφωνία με τη Γαλλία, η οποία περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής. Υποστηρίζουμε, λοιπόν, ένθερμα το να έχει η ΕΕ τη δυνατότητα να υπερασπιστεί ανεξάρτητα τον εαυτό της. Πρόκειται για μία επένδυση που είναι συμπληρωματική στο ΝΑΤΟ, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά υπάρχουν ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
Πρέπει λοιπόν να στείλουμε ένα σαφές μήνυμα ότι είμαστε πρόθυμοι να υπερασπιστούμε την ήπειρό μας, ανεξάρτητα από τη σχέση μας με το ΝΑΤΟ. Και γι’ αυτό πιστεύω πως είναι τόσο σημαντική η αναφορά που γίνεται στα Συμπεράσματα στο άρθρο 42, παράγραφος 7, της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και, ασφαλώς, καθώς πρόκειται να δαπανήσουμε περισσότερα για την άμυνα, πρέπει επίσης να καταλήξουμε σε μία συναντίληψη για το πώς θα χειριστούμε αυτές τις αμυντικές δαπάνες στους υπολογισμούς του ελλείμματος. Πρόκειται για θέμα που έθεσα ξανά σήμερα. Αυτή η συζήτηση ξεκινά. Όπως γνωρίζετε, αποτελεί μεγάλο θέμα στο επίπεδο των Υπουργών Οικονομικών μας (ECOFIN).
Όμως η Ελλάδα, για παράδειγμα, είναι χώρα που θα ξεπεράσει σημαντικά το 2% του ΑΕΠ που έχει ορίσει το ΝΑΤΟ ως το ελάχιστο για τις αμυντικές δαπάνες. Επομένως, εάν θέλουμε να δαπανήσουμε περισσότερα για την ευρωπαϊκή άμυνα πρέπει, πρώτον, να διασφαλίσουμε ότι αυτό πραγματικά θα γίνει με τον κατάλληλο τρόπο και, δεύτερον, να βεβαιωθούμε ότι δεν προσθέτει μη αναγκαίο βάρος στη δημοσιονομική μας θέση».
Silvia Amaro: «Ως εκ τούτου, μήπως θα πρέπει να ενισχυθεί ο στόχος του 2% που έχει επί του παρόντος το ΝΑΤΟ. Πρέπει αυτός ο αριθμός να αυξηθεί;»
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Καταρχάς, τα περισσότερα κράτη-μέλη δεν βρίσκονται καν σε αυτό το επίπεδο δαπανών. Ας φτάσουμε πρώτα στο 2% για εκείνα τα κράτη-μέλη που δεν είναι εκεί. Και για τα κράτη-μέλη που σκοπεύουν να δαπανήσουν πολύ περισσότερο από το 2%, ας εξασφαλίσουμε ότι οι πρόσθετες δαπάνες πέρα και πάνω από το επίπεδο του 2% δεν συνυπολογίζονται στο έλλειμμά μας. Αυτή είναι η πρότασή μου και νομίζω ότι είναι απολύτως λογική».
Silvia Amaro: «Τελικά, ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Donald Trump είχε δίκιο.»
Κυριάκος Μητσοτάκης: Υπό ποια έννοια;
Silvia Amaro: «Όσον αφορά τις δαπάνες του ΝΑΤΟ»
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όσον αφορά τις δαπάνες του ΝΑΤΟ, ναι, πιστεύω ότι ήταν -όπως σας είπα- απαραίτητο να αναδιοργανώσουμε ριζικά τη Συμμαχία και να συνειδητοποιήσουν όλοι ότι πρέπει να ξοδέψουμε περισσότερα. Πρέπει όμως να λειτουργούμε πιο έξυπνα.
Και σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να προσδιορίσουμε ορισμένα projects κοινού ενδιαφέροντος, όπου θα μπορούσαμε να επενδύσουμε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και από τα οποία θα ωφεληθούν όλα τα κράτη-μέλη. Το πεδίο της κυβερνοάμυνας θα ήταν ένα ξεκάθαρο παράδειγμα. Όλοι αντιμετωπίζουμε παρόμοιες προκλήσεις. Γιατί λοιπόν να μην αναπτύξουμε τους πόρους μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να μπορούμε όλοι να τους χρησιμοποιήσουμε σε περίπτωση κυβερνοεπίθεσης;
Silvia Amaro: «Επομένως, ανησυχείτε μήπως ο επόμενος στόχος του Προέδρου Putin είναι στην πραγματικότητα το ΝΑΤΟ, ενδεχομένως μέσω κυβερνοεπιθέσεων;»
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Δεν γνωρίζω ποιες είναι οι προθέσεις του Προέδρου Πούτιν. Αυτό που ξέρω είναι ότι έχει «καταφέρει» να ενισχύσει τη Συμμαχία και «ξύπνησε» την Ευρωπαϊκή Ένωση από τον γεωπολιτικό της λήθαργο. Υπό αυτή την έννοια, σίγουρα «κατάφερε» να μας ενώσει και να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι η άμυνα και η ασφάλεια είναι υπέρτατες υποχρεώσεις έναντι των πολιτών μας».