Κάπου στις διάφορες εξαγγελίες για τη “μεταρρύθμιση” της παιδείας στη χώρα μας από τη νέα κυβέρνηση, διάβασα και για την επαναφορά του γενικού μέσου όρου 9,5 ως κριτηρίου προαγωγής στο Λύκειο. Η λογική; Να μειωθεί η μαθητική διαρροή, δηλαδή η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου.
Διαβάζω όμως παράλληλα ένα φοβερά ενδιαφέρον βιβλίο για έναν άνθρωπο με τεράστιο κύρος στο χώρο της παιδείας διεθνώς, τον Salman Kahn (και το Kahn Academy), το οποίο ισχυρίζεται πως ακόμη κι ένα 70% κατανόησης της ύλης ενός μαθήματος δεν είναι αρκετό για να προχωρήσεις στο επόμενο επίπεδο. Είναι ο Sal Kahn ένας φρικτός, αυστηρός, άδικος άνθρωπος, ο οποίος θέλει να καταδικάσει τα παιδιά σε ατελείωτες ώρες μελέτης και να συντρίψει την αυτοπεποίθησή τους; Όχι, κάθε άλλο, όπως θα καταλάβετε διαβάζοντας λίγα πράγματα για αυτόν.
Για να φανταστεί όμως την παιδεία από την αρχή, για να βρει έναν καινούριο δρόμο, που να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις δυνατότητες της τεχνολογίας, αξιοποιώντας όσο περισσότερο είναι δυνατό τον χρόνο που έχουν οι μαθητές με τους δασκάλους τους, δεν άφησε πέτρα που να μη σηκώσει, παραδοχή που να μην εξετάσει ή αμφισβητήσει! Σύμφωνα λοιπόν με τον Kahn (και την κοινή λογική θα προσέθετα), το να προχωράει κανείς στο επόμενο επίπεδο γνώσης, αν από το προηγούμενο του λείπει το 1/3 – στην καλύτερη περίπτωση – αυτών που θα έπρεπε να γνωρίζει, είναι καταστροφικό: κάποια στιγμή, ακόμα κι ο πιο ικανός μαθητής θα συναντήσει έναν τοίχο, αφού τα θεμέλια της γνώσης του είναι γεμάτα τρύπες, το λεγόμενο “Swiss cheese education” του Kahn, το οποίο από μακριά μοιάζει στέρεο, αλλά στην πραγματικότητα μπάζει από παντού. Τώρα σκεφτείτε τι κενά αφήνει κάποιος ο οποίος δεν έχει καλά καλά αφομοιώσει ούτε το 1/2 της ζητούμενης ύλης. Είναι κέρδος για αυτόν να τον περνάς στο επόμενο, πιο απαιτητικό επίπεδο με τόσες ελλείψεις στις υποδομές βασικών μαθημάτων ή ανεπανόρθωτη ζημιά στη δυνατότητά του να βελτιωθεί;
Φυσικά δεν ισχυρίζομαι ότι λύνεις απαραίτητα το πρόβλημα αφήνοντας συστηματικά μαθητές να “μείνουν τάξη”. Αν δεν βρεις τον τρόπο να καλύψεις όλα αυτά τα κενά, όλες αυτές τις τρύπες, το πρόβλημα δεν λύνεται. Ούτε φυσικά ισχυρίζομαι πως είμαι ειδική σε θέματα παιδείας. Αλλά αν κάτι μου αρέσει στη λογική του Kahn Academy – και εξαιτίας της έλλειψης αυτής της λογικής με απωθεί σε αρκετές από τις εξαγγελίες της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας – είναι ότι εντοπίζει ένα ένα τα προβλήματα στο εκπαιδευτικό σύστημα, και η λύση που προτείνει δεν είναι να τα σπρώξει κάτω από το χαλί.