Στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πρόκειται να αποφασίσει νέες κυρώσεις ενάντια σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου, όπως αναφέρουν πηγές στο Βερολίνο. Σχετική απόφαση, άλλωστε προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται.
Παράλληλα οι ίδιες πηγές αφήνουν ανοιχτό κατά πόσο θα αποφασισθούν σήμερα επί της αρχής κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας. Ως γνωστόν η Κύπρος έχει συνδέσει την ψήφο της για αυτά τα μέτρα με επιπλέον κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε ό,τι αφορά το Κυπριακό ο στόχος της ΕΕ θα πρέπει να είναι «η από κοινού δράση». Το Κυπριακό δεν αφορά μόνο τη Λευκωσία αλλά ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως διαβεβαιώνουν, «δεν υπάρχει κανείς που δεν βλέπει το πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουμε.»
Αυτό συνεπάγεται την αποκλιμάκωση της έντασης, όπως και την επανέναρξη συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί ένα βέτο της Κύπρου στην περίπτωση των κυρώσεων έναντι της Λευκορωσίας, θα πρέπει να αναμένεται ότι θεσμικοί παράγοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γερμανική προεδρία θα καταθέσουν σχετικές προτάσεις.
Διττή η στρατηγική έναντι της Άγκυρας
Σε ό,τι αφορά κυρώσεις εις βάρος της Άγκυρας λόγω των ερευνητικών δραστηριοτήτων του τουρκικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» στη Μεσόγειο, κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο δήλωσε ότι δεν της είναι «γνωστό ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός θα επιδιώξει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επιβληθούν κυρώσεις», στην Τουρκία. Όπως επισήμανε, αυτό το διάστημα οι δύο χώρες προσπαθούν μέσω μιας «επίπονης διπλωματικής διαδικασίας» να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν συνομιλίες. Σε αυτή την κατάσταση η επιβολή κυρώσεων θα ήταν «αντιπαραγωγική».
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας η κυβερνητική πηγή επισήμανε ότι το τελευταίο διάστημα καταβλήθηκαν από πολλές πλευρές προσπάθειες, προκειμένου να ξεκινήσει μια διαδικασία αποκλιμάκωσης της έντασης.
«Είμαστε ευγνώμονες», είπε, «που η Τουρκία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών και θα πρέπει και στην περίπτωση της Κύπρου να κάνουμε ένα βήμα μπροστά.
Το ζητούμενο είναι μια διττή στρατηγική έναντι της Τουρκίας. Από τη πλευρά της η ΕΕ θα πρέπει να διατυπώσει τις προσδοκίες της, για παράδειγμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών, τη μετανάστευση, τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη. Από την άλλη θα πρέπει να αναδειχθούν οι τομείς συνεργασίας με την Άγκυρα.
Σημείο αναφοράς είναι η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016, στην οποία γίνεται λόγος για διεύρυνση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, κατάργηση της βίζας για Τούρκους πολίτες για ταξίδια στην ΕΕ, οικονομική βοήθεια προς την Άγκυρα για τους πρόσφυγες. Αυτά τα θέματα θα πρέπει να επανέλθουν στο προσκήνιο της συζήτησης με την Άγκυρα.
Προϋπόθεση η αποκλιμάκωση της έντασης
Η ίδια πηγή κατέστησε όμως σαφές πως προϋπόθεση για αυτές τις παραχωρήσεις είναι η αποκλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο. Πρωταρχικά η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να κάνουν τη διαπίστωση ότι βελτιώθηκαν οι σχέσεις τους με την Τουρκία. Συνεπώς «δεν πρόκειται για κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα», τόνισε η κυβερνητική πηγή. «Είναι μια διαδικασία όπου έχουν ήδη γίνει τα πρώτα βήματα, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουν και πολλά άλλα.»
Mητσοτάκης: Μονομερείς ενέργειες δεν είναι αποδεκτές
Στις Βρυξέλλες μεταβαίνει σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης,για να συμμετάσχει στις εργασίες του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις εξωτερικές υποθέσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ευρω-τουρκικών σχέσεων και την Ανατολική Μεσόγειο.
O πρωθυπουργός σήμερα Πέμπτη 1η Οκτωβρίου έστειλε το δικό του μήνυμα, τόσο προς την ‘Άγκυρα, όσο και προς την Ευρώπη, εν όψει της συνόδου: «Οι μονομερείς ενέργειες», είπε «προκαλούν παρενέργειες, οι επιθετικές κινήσεις φέρνουν ανάλογες απαντήσεις».
«Συνεπώς», δήλωσε, «πρέπει να σταματήσουν οι προκλήσεις για να ξεκινήσουν οι συζητήσεις, για το ζήτημα το οποίο μας χωρίζει με την Τουρκία, που δεν είναι άλλο από την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, ο πρωθυπουργός θα έχει διμερείς συναντήσεις τόσο με τον Σαρλ Μισέλ όσο και με την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.
Σημειώνεται ότι στην επιστολή που απέστειλε προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ σημείωνε ότι στόχος της ΕΕ είναι να υπάρξει χώρος για εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία , ενώ υπογράμμιζε ότι «όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι για να υπερασπιστούμε τα νόμιμα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της».
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σήμερα και αύριο 2 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, θα συζητηθούν επίσης, οι σχέσεις ΕΕ – Κίνας, η υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι, το ζήτημα της Λευκορωσίας, η κλιμάκωση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Brexit με τις συνέπειές του.