της Έλλης Τριανταφύλλου
Σε νέο διπλωματικό μαραθώνιο επιδίδεται η Αθήνα, η οποία με μία σειρά από κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα, επιδιώκει για μία ακόμη φορά να διεθνοποιήσει το ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων και να καταστήσει σαφές προς κάθε κατεύθυνση πως η κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων δεν θα συνιστούν ελληνοτουρκική κρίση αλλά ευρωτουρκική, η οποία μάλιστα, μπορεί να οδηγήσει και σε διάρηξη της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας.
Με φόντο την ξεδίπλωση των σαφών, πλέον, στρατηγικών επιδιώξεων της Άγκυρας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τις διμέτωπες προκλήσεις τόσο στα ελληνο-τουρκικά σύνορα του Έβρου όσο και στο Αιγαίο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, από κοινού με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, εντείνουν τις διπλωματικές κινήσεις, εν όψει της κλιμάκωσης των προκλήσεων από την Τουρκία το επόμενο διάστημα – τις οποίες οι περισσότεροι προεξοφλούν.
O κ. Δένδιας ετοιμάζεται ήδη πυρετωδώς για το ταξίδι του στην Αίγυπτο στις 18 Ιουνίου και τα αιγυπτιακά μέσα ενημέρωσης, προβλέπουν ότι οι συζητήσεις για υπογραφή συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών, θα εντείνει τη νευρικότητα της Αγκυρας.
- Και στην Αθήνα όμως, κυρίαρχη εκτίμηση είναι ότι είναι θέμα χρόνου να αντιδράσει η Άγκυρα επιλέγοντας μια περιοχή ανοιχτά –και όχι στα έξι μίλια– της Κρήτης για να “στήσει το γεωτρύπανό της”.
Μία εξέλιξη, που αν επιβεβαιωθεί, είναι προφανές ότι θα προκαλέσει την αντίδραση της Ελλάδας με την αποστολή φρεγατών στην περιοχή. Γι αυτό και σύμφωνα με πληροφορίες, στο παρασκήνιο βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις –κυρίως με τη Γαλλία– ώστε να υπάρχει και διεθνής παρουσία στην περιοχή, ενδεχομένως στο πλαίσιο ασκήσεων.
Στην ΕΕ το θέμα της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας
Με φόντο όλα τα παραπάνω, και εν όψει του Συμβουλίου Κορυφής της 19ης Ιουνίου, στην τηλεδιάσκεψη που είχε με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel, ο πρωθυπουργός είχε χθες την ευκαιρία πέραν του πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027, να θέσει και το θέμα της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας.
Η συζήτηση που είχε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχε ως βάση την επιστολή που απέστειλε ο κ. Μητσοτάκης, στις 3 Ιουνίου, προς τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με την οποία έθεσε την τουρκική προκλητικότητα και ουσιαστικά κάλεσε για μία ακόμη φορά την Ευρώπη να πάρει ξεκάθαρη θέση, όπως έκανε και με τα επεισόδια στον Εβρο τον περασμένο Μάρτιο.
Οι δύο άνδρες είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν και για την αποτελεσματικότητα των κοινών δράσεων που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η επιχείρηση «Ειρήνη» που έχει να κάνει με την επιτήρηση του εμπάργκο των όπλων στην Λιβύη.
Ο Πρωθυπουργός επισήμανε ότι αυτές οι κοινές δράσεις, όταν αναλαμβάνονται, πρέπει να είναι αποτελεσματικές. Στην τηλεδιάσκεψη έλαβε μέρος και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, Josep Borrell, προς τον οποίον, επίσης ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να θέσει το σύνολο των τουρκικών προκλήσεων, αλλά και θέματα που απορρέουν από ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως η επιχείρηση IRINI για την τήρηση του εμπάργκο όπλων που επέβαλε ο ΟΗΕ στη Λιβύη.
Μια επιχείρηση, στη διάρκεια της οποίας, το χθεσινό επεισόδιο με τις τουρκικές φρεγάτες που συνόδευαν ύποπτο πλοίο, λίγο έλλειψε να μετατραπεί σε μια νέα ελληνοτουρκική υπόθεση.
“Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στον χάρτη…”
Και κατά τη διάρκεια της συζήτησης που με τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Stanford, Niall Ferguson, στο πλαίσιο του Φόρουμ των Δελφών, όμως, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως «η σχέση μας με την Τουρκία είναι δύσκολη και η Τουρκία ήταν εξαιρετικά προκλητική στις δραστηριότητές της κατά τους τελευταίους μήνες, ειδικά όσον αφορά την υπογραφή την συμφωνίας με την Λιβύη για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, την οποία θεωρούμε απολύτως άκυρη, δίχως καμιά ισχύ.
“Αρκεί να ρίξεις μια ματιά στον χάρτη για να καταλάβεις γιατί αυτή η συμφωνία δεν βγάζει νόημα, ούτε στο ελάχιστο. Στον αντίποδα, η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνία με την Ιταλία για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, σεβόμενη πλήρως το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Έτσι λύνουμε τα προβλήματα στην γειτονιά μας»,είπε ο πρωθυπουργός.
Ανάλογο ήταν και το περιεχόμενο της συνομιλίας που είχε νωρίτερα χθες με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, για τον συντονισμό των δράσεων Αθήνας- Λευκωσίας αλλά και εν όψει της επικείμενης επίσκεψης του πρωθυπουργού στο Ισραήλ την ερχόμενη Δευτέρα, το οποίο ο Κύπριος πρόεδρος θα επισκεφτεί λίγες εβδομάδες αργότερα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν εξαιρετικά σημαντική την υπογραφή της συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία, καθώς επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ των δύο χωρών.
Επίσης, βασίζεται στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας ενώ αναδεικνύει τη σταθερή επιδίωξη της χώρας μας για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Δείχνει το δρόμο που επιλέγει η Ελλάδα.
Στην κυβέρνηση άκουσαν με ικανοποίηση τις δηλώσεις που έκαναν στο Φόρουμ των Δελφών ο αναπληρωτής βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάθιου Πάλμερ, και ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, οι οποίοι, αναφερόμενοι στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, επανέλαβαν ξεκάθαρα αφενός ότι δεν παράγονται έννομα αποτελέσματα από τέτοιου είδους παράνομες ενέργειες και αφετέρου ότι τα νησιά έχουν κανονικά υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, όπως και το χερσαίο έδαφος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε τέλος, πως η Ελλάδα είναι πάντα ανοιχτή σε διάλογο με την Τουρκία, τονίζοντας ότι «αν τελικά συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε» υπάρχει και η Χάγη, όπου μπορούμε να μεταφέρουμε το θέμα «ύστερα από κοινή συμφωνία για το πώς μπορούμε να λύσουμε αυτό το ζήτημα, αλλά πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο». Έκλεισε μάλιστα την αναφορά του στο θέμα, επαναλαμβάνοντας ότι «δεν είναι η εποχή για τη διπλωματία των κανονιοφόρων», μια λογική που όπως είπε ανήκει σε άλλους αιώνες.