Στην εθνική πολιτική για την αξιοποίηση των απορριμμάτων αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στην «Ώρα του πρωθυπουργού» στη Βουλή και απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή του ΚΙΝΑΛ Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλου για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Πελοπόννησο.
«Το θέμα συνδέεται με την υγεία και την ίδια τη ζωή μας μέσω της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης, ενώ τα κατάλοιπα της καθημερινότητάς μας μπορούν να μετατραπούν σε πλούτο. Και να οδηγήσουν σε μία αποτελεσματική κυκλική οικονομία: Με φθηνή παραγωγή ενέργειας, θέσεις εργασίας, ανάπτυξη οικο-καινοτομίας. Και βέβαια, ένα καλύτερο περιβάλλον για όλους», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Μητσοτάκης στηλίτευσε την απουσία -εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ- όλων των βουλευτών του, σημειώνοντας ότι «κατά τα άλλα ενδιαφέρονται για την αναβάθμιση του Κοινοβουλίου».
Ο πρωθυπουργός παρουσίασε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα έρχεται 24η στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανακύκλωση και δεύτερη στην ταφή απορριμμάτων. Όπως είπε, στη χώρα μας λειτουργούν ακόμη 53 παράνομες χωματερές, εκ των οποίων 22 στα νησιά και 21 στην Πελοπόννησο.
Την ίδια στιγμή, τα αστικά στερεά απόβλητα αποτελούν το 15% του συνόλου των αποβλήτων της χώρας. Μάλιστα, όπως σημείωσε, από αυτά, ανακυκλώνουμε μόλις το 15% έναντι στόχου 37%.
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, θάβουμε στη γη μας το 80% των αστικών απορριμμάτων μας όταν στην Ευρώπη αυτό το ποσοστό είναι μόλις 23%, και σε πολλές χώρες, που προβαίνουν και σε ενεργειακή αξιοποίηση, δεν ξεπερνά το 5%.
Θέτοντας ως κύριο στόχο της δικής του πολιτικής στη διαχείριση των απορριμμάτων την υιοθέτηση καλών πρακτικών της κυκλικής οικονομίας, έτσι ώστε να καταλήγουν στην ταφή όσο το δυνατόν λιγότερα απορρίμματα -αφού, προηγουμένως, θα έχουν ανακτηθεί όλα τα χρήσιμα υλικά τους- ο πρωθυπουργός μίλησε για προφανή οφέλη, όπως η κατάργηση των παράνομων χωματερών, που σήμερα κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ σε πρόστιμα και ρυπαίνουν το περιβάλλον, ο περιορισμός των χώρων υγειονομικής ταφής στους οποίους, το 2040, δεν θα επιτρέπεται να δέχονται πάνω από το 10% των αστικών αποβλήτων της, ενώ έκανε λόγο για θέσεις απασχόλησης στους νέους φορείς και στις εταιρίες διαχείρισης.
Παράλληλα, μίλησε για καθαρή ενέργεια από τα βιοαπόβλητα που είναι και πράσινη, για τη μείωση των εξόδων των δήμων από τα τέλη ταφής, αλλά και πρόσθετα έσοδα από την ανακύκλωση των απορριμμάτων και τέλος για την καθαριότητα και τη σοβαρή αισθητική αναβάθμιση των πόλεων και των χωριών μας.
Όσον αφορά στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων και με ορίζοντα το 2026 ο πρωθυπουργός μίλησε για 5 βασικούς άξονες:
– Πρώτον, αναθεωρούνται οι στόχοι ανάκτησης, ανακύκλωσης και ταφής. Ο στόχος του 50% για ανάκτηση στην πηγή από τους δήμους αποδείχθηκε εξωπραγματικός. Σήμερα φτάνει μόλις το 20%. Σε συνεργασία με τους εταίρους μας, επιδιώκουμε να συμφωνήσουμε σε ρεαλιστικούς στόχους.
– Δεύτερον, ενισχύονται οι προσπάθειες ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή. Δημιουργείται το πέμπτο ρεύμα των βιοαποβλήτων (καφέ κάδος), σε πρώτη φάση στους μεγάλους παραγωγούς, ξενοδοχεία, εστιατόρια, νοσοκομεία και super market για τα ληγμένα προϊόντα. Αυτά θα εκτρέπονται μέσω press containers σε μονάδες αναερόβιας χώνεψης για παραγωγή βιοαερίου και κομπόστ.
– Τρίτον, αποδεσμεύονται οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε να έχουν, πλέον, περισσότερα μέσα και λιγότερους περιορισμούς για να κάνουν τη δουλειά τους. Και γι’ αυτό μεταφέρονται πόροι στους δήμους και τις περιφέρειες.
– Τέταρτον, εξορθολογίζεται το σύστημα συλλογής: Δίνουμε τη δυνατότητα εφαρμογής πολλαπλών ρευμάτων, αλλά εστιάζουμε στην εφαρμογή τουλάχιστον των τριών κάδων, που δεν υπάρχουν σήμερα: Μπλε για τα ανακυκλώσιμα υλικά, καφέ για τα οργανικά απόβλητα και πράσινος για κάθε άλλου είδους απορρίμματα.
– Πέμπτον, ενθαρρύνονται οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για τη διαχείριση των αποβλήτων. Τα εργοστάσια επεξεργασίας και αξιοποίησής τους που λειτουργούν από δεκαετίας στην Ευρώπη ιδρύονται, επιτέλους, και εδώ.
Όπως επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης, ο στόχος έως το 2030 συνοψίζεται σε ένα τριμερές σχήμα: 50% – 30% – 20%, με το πρώτο 50% να αντιστοιχεί στον όγκο αστικών αποβλήτων, που μπορεί να ανακτάται στην πηγή σε επίπεδο δήμου, και σε αυτήν τη λογική ανακοίνωσε πως για όλα αυτά θα προμηθευτούν επιπλέον κάδοι και απορριμματοφόρα ανακύκλωσης.
Το επόμενο 30%, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, αντιπροσωπεύει τα ανακτώμενα υλικά από τα μικτά απορρίμματα που τώρα πέφτουν στους πράσινους κάδους. Αυτά, όπως υποστήριξε, θα ανακτώνται μέσω των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων -των ΜΕΑ- και των Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων -των ΜΕΒΑ. Μάλιστα, οι συγκεκριμένες μονάδες αυτής της επεξεργασίας θα κατασκευαστούν είτε με χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ είτε με μεικτή χρηματοδότηση, από το ΕΣΠΑ και από ιδιωτικά κεφάλαια.
Όπως σημειώνει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, ο κ. Μητσοτάκης τη χαρακτήρισε πολύ χαμηλή καθώς, όπως είπε, μόνο 170 εκατομμύρια ευρώ είχαν συμβασιοποιηθεί τον περασμένο Ιούλιο από τα 940 που προβλέπονται για τη διαχείριση των απορριμμάτων, επιρρίπτοντας ευθύνη στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Το τελευταίο σκέλος του σχήματος, το 20%, είναι τα απορρίμματα που αποτελούν το υπόλειμμα. Αυτά, όπως σημείωσε, θα συμπιέζονται, ώστε να μειώνεται στο μισό ο όγκος τους και μετά, είτε θα αξιοποιούνται ενεργειακά είτε θα θάβονται. «Ενθαρρύνουμε και ενισχύουμε σχέδια των φορέων διαχείρισης απορριμμάτων των ΟΤΑ για ενεργειακή αξιοποίηση αυτών των υπολειμμάτων, στα πλαίσια, βέβαια, πάντα, πρακτικών, τεχνολογιών και μεθόδων που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Ήδη βρίσκεται υπό μελέτη από το υπουργείο ένα σχετικό σχέδιο για τη Βόρεια Ελλάδα» τόνισε ο πρωθυπουργός.
Το πρόβλημα διαχείρισης απορριμάτων στην Πελοπόννησο
Αναφερόμενος, ειδικότερα, στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Πελοπόννησο, ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε πως εντός του 2021 το πρόβλημα θα έχει επιλυθεί οριστικά.
«Το έργο ξεκινά στο α’ εξάμηνο του 2020 για να ολοκληρωθεί εντός δύο ετών. Και προβλέπεται η λειτουργία του για 21 έτη, έναντι των 28 που προβλεπόταν αρχικά και που αναφέρετε και εσείς στην ερώτησή σας. Μέχρι, όμως, την έναρξη της λειτουργίας των νέων εγκαταστάσεων, η εταιρεία έχει συμβατική υποχρέωση να δέχεται τα απορρίμματα εντός 10 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης. Άρα το αργότερο εντός του 2021» υπογράμμισε.
Όπως πρόσθεσε, το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία τριών μονάδων ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων, δηλαδή ΜΕΑ, ΜΕΒΑ και ΧΥΤΥ, από έναν στην Αρκαδία, στη Μεσσηνία και στη Λακωνία, και δύο σταθμών μεταφόρτωσης, στην Κορινθία και στην Αργολίδα, ενώ, παράλληλα, προγραμματίζεται η δημιουργία ακόμη 11 σταθμών μεταφόρτωσης σε όλη την περιφέρεια.
Τα απορρίμματα της Πελοποννήσου υπολογίζονται σε 270.000 τόνους ανά έτος. Η ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα που προβλέπεται στη σύμβαση να δέχονται οι νέες εγκαταστάσεις είναι 150.000 τόνοι σύμβαση. Αλλά με νεότερη συμβολαιογραφική πράξη, αυτή μειώθηκε στους 100.000 τόνους. Υπάρχουν, συνεπώς, σοβαρότατα περιθώρια ανακύκλωσης και ξεχωριστής διαλογής βιοαποβλήτων. Η τιμή εισόδου στις εγκαταστάσεις θα είναι 80,5 ευρώ ο τόνος συν ΦΠΑ.
«Με την αναθεωρημένη ημερομηνία έναρξης της μεταβατικής διαχείρισης, εντός δεκάμηνου δηλαδή, όλοι οι δήμοι της Περιφέρειας Πελοποννήσου θα κατευθύνουν τα αστικά τους απόβλητα στις εγκαταστάσεις των ΜΕΑ. Και έτσι ανοίγει ο δρόμος για το κλείσιμο και τη σταδιακή αποκατάσταση των 21 παράνομων χωματερών. Εκτιμούμε ότι μέχρι του τέλος του 2021 θα έχουν κλείσει όλες», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο πρωθυπουργός κάλεσε τους πολίτες να συμβάλλουν και αυτοί στην προστασία του περιβάλλοντος. Όπως είπε, μάλιστα, σε μία συμβολική κίνηση στο Μέγαρο Μαξίμου εγκαταστάθηκαν και ήδη λειτουργούν κάδοι διαλογής ανακυκλώσιμου υλικού, οι οποίοι κάθε μέρα γεμίζουν. «Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και στις γειτονιές μας. Ανταποκρινόμαστε, λοιπόν, όλοι στο μικρό, καθημερινό καθήκον μας. Και το αποτέλεσμα θα είναι μεγάλο και διαρκές προς όφελος όλων», τόνισε.