Ο Νίκος Παπανδρέου αποκαλύπτει γιατί θα κατέβει ως υποψήφιος ευρωβουλευτής του Κινήματος Αλλαγής ενώ θυμίζει την ιστορική διαδρομή της οικογένειας λέγοντας ότι και οι τρεις Παπανδρέου δεν έφυγαν ομαλά από τα κυβερνητικά τους αξιώματα
«Στη θέση του Νίκου Παπανδρέου θα αισθανόμουν ότι στις πλάτες μου κουβαλάω αφόρητο, δυσβάσταχτο φορτίο. Του πατέρα μου, του αδελφού μου και γενικώς του ΠΑΣΟΚ. Ολες οι αμαρτίες στην πλάτη μου. Μαντέλης, Τσουκάτος, Γιάννος, Ακης και δεν ξέρω εγώ τι άλλο μέλλει να σκάσει και μαζί του στον «τάφο» να με πάρει!
Θα αισθανόμουν ότι κουβαλάω το φορτίο των 500 εκατ. (δραχμών). Το «δωράκι» που κάθε «πράσινη» στελεχάρα δικαιούταν να κάνει στον εαυτό της. Μαζί με τα «μπαλκόνια» της Δήμητρας, το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» που στη συνέχεια μεταλλάχθηκε «και με την ΕΟΚ και με το ΝΑΤΟ» και μαζί με όλα αυτά ο Γιώργος, το Καστελόριζο, το πρώτο μνημόνιο, το δημοψήφισμα, το κούρεμα των μισθών και των συντάξεων και πάει λέγοντας.
-Και η κληρονομιά; (τον ρώτησα)
-Κάποιες καταθέσεις, κάποιο ακίνητο, κάποιο οικόπεδο, το κατιτίς, βρε αδερφέ.
«Τίποτα».
-Τίποτα; Ούτε ένα ψωροχιλιάρικο;
«Τίποτα απολύτως. Το μοναδικό πράγμα που μας άφησε ο πατέρας μου ήταν το όνομά του. Σε εκείνη τη μονοσέλιδη διαθήκη που δημοσιεύτηκε σε όλες τις εφημερίδες».
-Και το σπίτι στο Καστρί;
«Ηταν του παππού μου. Το είχε αφήσει στην αδερφή μου, τη Σοφία».
-Και η πρωθυπουργική σύνταξη της μητέρας σου;
«Αυτή, σύμφωνα με τον νόμο, πήγε κατευθείαν στη Δήμητρα».
-Δηλαδή στην πείνα;
«Να φανταστείς ότι εμείς στηρίζουμε τη μητέρα μας. Και να ξέρεις, στεγάζεται σε 90 τετραγωνικά στην Κόρινθο. Αν ποτέ την επισκεφθείς, θα δεις με τα μάτια σου ότι ακόμα και οι καρέκλες είναι πλαστικές. Αυτές που τις προμηθεύεσαι από τους γυρολόγους».
-Δηλαδή τα βγάζει πέρα με τόσα λίγα λεφτά;
«Με τόσα. Οσο και να ακούγεται εξωφρενικό. Η μητέρα μου είναι μαθημένη και πιστά αφοσιωμένη στη λιτή ζωή. Από αυτή διδαχτήκαμε ότι πρέπει να προσφέρουμε και όχι να κερδίζουμε. Ο κανόνας ήταν να δίνεις, να λύνεις τα προβλήματα των άλλων, των αδυνάτων. Από μικρά παιδιά. Ας πούμε, αν το φαγητό δεν το καταναλώναμε την ίδια ημέρα, τότε την επομένη τρώγαμε και το υπόλοιπο. Ηταν αμαρτία και σπατάλη να το πετάξουμε στα σκουπίδια. Μας έλεγε ότι υπάρχουν εκατομμύρια ψυχές που λιμοκτονούν. Θυμάμαι τον Αντρίκο που έλεγε “κι αν δεν το φάμε, μαμά, θα το φάνε οι Κινέζοι;”. Και αν το φαγητό δεν μου άρεσε, η μητέρα μού έλεγε “Σήκω να μαγειρέψεις ό,τι σου αρέσει”. Γενικώς στο σπίτι επικρατούσε άκρα ισότητα. Σε όλα. Στα πιάτα, στο καθάρισμα, στο σιδέρωμα, σε όλα».
Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές
-Δηλαδή όλα ήταν ειδυλλιακά;
«Οχι, δεν ήταν. Ας πούμε οι γονείς μου έλειπαν συχνά».
-Για να σώσουν τον κόσμο. Οπως ο ήρωας της ταινίας «Ο μπαμπάς λείπει για δουλειές» του Εμίρ Κουστουρίτσα. Που φυσικά έλειπε όχι για δουλειές αλλά για γκόμενες τρελές.
(χαμογέλασε)
«Θυμάμαι τον εαυτό μου να τσακώνεται με τον πατέρα μου. Για πολλά ζητήματα. Κυρίως πολιτικά. Αλλά και για τη Δήμητρα».
-Οπως;
«Οπως η εκλογική πελατεία και τα ρουσφέτια. Θυμάμαι που του είχα πει να υποχρεώσει τους υπουργούς να πληρώνουν τα ρουσφέτια τους από την τσέπη τους. Οπως ο θεσμός της Κεντρικής Επιτροπής και του Εκτελεστικού Γραφείου. Θεσμοί εντελώς σταλινικοί, της χειρότερης εποχής. Οπως οι διαγραφές».
-Ποιες διαγραφές;
«Ας πούμε της Κοκκόλα και του Κατσιφάρα. Θυμάμαι ότι με συγκρατημένο θυμό είχα ρωτήσει τον πατέρα μου “μα αυτοί οι άνθρωποι έτρωγαν στο σπίτι μας, τώρα τι θα κάνουμε, όταν τους βλέπουμε, θα τους γυρίζουμε την πλάτη;”. Με συγχωρείς αλλά δεν διαγράφεις. Αυτές είναι πράξεις αυταρχισμού. Οπως του Τσίπρα. Δεν μπορείς διαρκώς να είσαι κριτής του άλλου. Καθένας είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Οπως ο Ακης, ο Γιάννος και κάθε πολιτικός που ενθυλάκωσε χρήματα του Δημοσίου. Γι’ αυτή την πράξη του, όμως, δεν φέρει ολόκληρη την ευθύνη η παράταξή του. Συμβαίνει σε όλα τα κόμματα, σε όλες τις κοινωνίες και συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες. Αρνούμαι ως Νίκος Παπανδρέου να κουβαλάω στους ώμους μου τις αμαρτίες των άλλων».
-Και το σορτάρισμα για τη χρεοκοπία του τόπου;
«Η μητέρα μου ανάγκασε το ΣΔΟΕ, που έσπειρε όλη αυτή τη συκοφαντία, να βγει και να διαψεύσει τα περί σορταρίσματος που υποτίθεται ότι της έχουν αποφέρει μερικά εκατομμύρια. Θέλω να πιστεύω ότι μια μειοψηφία επωφελήθηκε. Διαφωνώ όμως με τη ρητορική που ισχυρίζεται ότι για την κρίση και την καταστροφή φταίει αποκλειστικά η διαφθορά».
«Με τον Τσίπρα ποτέ»
-Και το όνομα;
«Πρόσεξε την ιστορική διαδρομή. Και οι τρεις Παπανδρέου δεν έφυγαν ομαλά από τα κυβερνητικά τους αξιώματα».
-Αυτό κάτι λέει. Εννοώ κάτι λέει αρνητικά.
«Φυσικά λέει. Ο παππούς μου, ο Γιώργος, αναγκάστηκε να φύγει λόγω αποστασίας. Ο πατέρας μου μετά από τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και με το βρώμικο ’89 έφυγε από την εξουσία. Και ο Γιώργος δεν έφυγε ομαλά».
-Ο Βενιζέλος έβαλε τρικλοποδιά;
«Δεν θέλω να μιλήσω ανοιχτά. Πάντως, εγώ κατεβαίνω για την ευρωβουλή ως Νίκος Παπανδρέου. Κατεβαίνω ως πολιτικός για πρώτη φορά».
-Τώρα θα αστειεύεσαι φυσικά. Δηλαδή δεν ήσουν μυστικοσύμβουλος του Γιώργου;
«Ζήτημα είναι αν τον είχα δει τέσσερις φορές σε ολόκληρη την πρωθυπουργική του θητεία. Και κάτι ακόμα. Γύρω από τον Γιώργο δεν υπήρχε ίχνος οικογενειοκρατίας. Κανείς από εμάς».
-Απ’ όσο σε ξέρω και επειδή έχεις ζήσει 40 χρόνια στο εξωτερικό, στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, μάλλον θα πρέπει να είσαι συναινετικός και διαλλακτικός. Δεν νομίζεις κι εσύ ότι ο διχαστικός λόγος και οι μικροί εμφύλιοι είναι η χειρότερη συνταγή;
«Είναι. Αλλωστε εμείς είμαστε που διαρκώς μιλάμε για συναίνεση».
-Τότε γιατί όχι με τον Τσίπρα; Αλλωστε, όπως φαίνεται, διαρκώς μετακινείται προς το Κέντρο και την Κεντροαριστερά. Και απ’ ό,τι λένε οι δημοσκοπήσεις, έχει κερδίσει το
ΚΙ.ΝΑΛ κατά κράτος.
«Με τον Τσίπρα, όπως είναι σήμερα, ποτέ των ποτών. Εξακολουθεί να είναι δίγλωσσος, αυταρχικός και παλαιοκομμουνιστής»
.«Δουλοπρεπής προς τα έξω, αυταρχικός μέσα»
-Μα πώς είναι δυνατόν να είναι ταυτόχρονα δουλοπρεπής, όπως λέτε εσείς, προς τους συμμάχους και παλαιοκομμουνιστής;
«Κι όμως γίνεται. Δουλοπρεπής προς τα έξω και αυταρχικός, διχαστικός προς τα μέσα. Και δεν είναι μόνο αυτά. Είναι και η ανασύνταξη και η επαναφορά όλων των παθογενειών που μας έφεραν κοντά στον γκρεμό. Οπως η εκλογική πελατεία. Μέχρι στιγμής έχουν διοριστεί πάνω από 25.000 “πελάτες”. Είναι ακόμα το στυγνό φορολογικό καθεστώς».
-Στυγνό και αμείλικτο για όσους πληρώνουν κανονικά γιατί δεν μπορούν να λακίσουν, με αποτέλεσμα οι μισοί κανονικοί και νομοταγείς να πληρώνουν τους άλλους μισούς κοπανατζήδες. Δεν νομίζεις ότι πρέπει να τιμωρηθούν;
«Οχι, δεν το νομίζω. Είμαι εναντίον της τιμωρίας και υπέρ των κινήτρων. Μόνο έτσι θα πολλαπλασιαστεί το ετήσιο εισόδημα από τη φορολογία. Ο Τσίπρας εξακολουθεί να πορεύεται με κομμουνιστικές, ξεπερασμένες αντιλήψεις».
-Μα έχει υπογράψει τη Συμφωνία των Πρεσπών όπως ακριβώς την έχουν ζητήσει οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί.
«Κι αυτό λάθος είναι. Οσο πιο υποχωρητικός τόσο πιο δουλοπρεπής. Με την προτροπή “Βυθίσατε το Χόρα” ο Οζάλ αναγκάστηκε να έρθει και να κουβεντιάσει. Στα χέρια της Ελλάδας υπάρχει ένα εξαιρετικό και αναντικατάστατο διαπραγματευτικό ατού. Ποιο είναι αυτό; Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί θέλουν πάση θυσία την είσοδο των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ. Επομένως αυτό το χαρτί να το εξαντλήσεις ώστε να αποσπάσεις τα καλύτερα για την Ελλάδα».
-Μα τα Σκόπια είχαν αναγνωριστεί ως «Macedonia» από τη δεκαετία του ’40.
«Λάθος δικό μας. Ομως τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία ώστε και την εθνότητα αλλά και τη γλώσσα να αποσπάσεις. Αλλωστε αφού το κρατίδιο ονομάζεται “Βόρεια Μακεδονία”, τότε Βορειομακεδόνες».
«Και ο Στάλιν είχε συνεργαστεί με τον Χίτλερ»
-Σε περίμενα περισσότερο συγκρατημένο.
«Είμαι μέλος του ΚΙ.ΝΑΛ. το ξέχασες;».
-Οι δημοσκοπήσεις είναι αρνητικές. Ολο και πιο χαμηλά, οι δύο μεγάλοι σάς συνθλίβουν.
«Θα το παλέψουμε. Πάντως όχι υποκλινόμενοι στον Τσίπρα. Αυτοί πιστεύουν στη δικτατορία του προλεταριάτου. Οταν ακούω τη λέξη “δικτατορία” με πιάνει τεταρταίος πυρετός. Την έζησα στη δική μας δικτατορία. Ετσι πολιτικά αφυπνίστηκα. Και κάτι ακόμα. Ο Τσίπρας θα τα κάνει όλα προκειμένου να επιμηκύνει την παραμονή του στην εξουσία. Αν δεν υπάρχουν εστίες αντίστασης, τότε η χώρα βαδίζει προς την καταστροφή της».
-Εγώ πάντως θα έλεγα ότι ο Τσίπρας έχει ευεργετήσει το σύστημα. Τα έκανε όλα χωρίς να ανοίξει ρουθούνι. Και φυσικά κατάφερε να νεκραναστήσει το παλιό πολιτικό σύστημα. Λίγο το ’χεις αυτό;
«Δεν μου λέει τίποτα. Μην ξεχνάς ότι ο Στάλιν, αυτός ο άθλιος κομμουνιστής δυνάστης, είχε συμμαχήσει με τον Χίτλερ. Από κοινού διαμοίρασαν τα ιμάτια της Πολωνίας. Η νομενκλατούρα θέλει εξουσία πάση θυσία. Και η αριστερή του γλώσσα χρησιμοποιείται προς διαχείριση της μιζέριας».
-Κρατικισμός, ασυγκράτητος και αθεράπευτος, και από το ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια.
«Εγώ διαφωνούσα. Και ήλπιζα η κρίση να μας αλλάξει. Και για να είμαι εντάξει με τη συνείδησή μου πρέπει να σου πω ότι το ’93 επί Μητσοτάκη είχε εφευρεθεί το επάγγελμα του αγροφύλακα, με αποτέλεσμα να διοριστούν περί τους 2.000 “πελάτες”. Γι’ αυτή την κατάσταση του παρελθόντος φταίει μεγάλο μέρος του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας και τώρα ολόκληρος ο ΣΥΡΙΖΑ. Από εκεί αντλούν τις ψήφους τους».
-Τέλος λοιπόν κάθε κουβέντα για συνεργασία με τον Τσίπρα.
«Για μένα ναι. Θα σου φέρω ένα ακόμα παράδειγμα. Σχετικά με το άρθρο 16 του Συντάγματος περί Παιδείας».
Το όνομα-πασπαρτού που ανοίγει πόρτες
-Απ’ όσο γνωρίζω ιδιωτική Παιδεία σε πολλές χώρες, και μάλιστα αναπτυγμένες, της Ευρώπης δεν υφίσταται.
«Εδώ ακριβώς γίνεται το λάθος. Επίτηδες. Αλλο πράγμα είναι η ιδιωτική Παιδεία με στόχο το κέρδος και άλλο πράγμα η μη κερδοσκοπική ιδιωτική Παιδεία. Παράδειγμα τα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια. Οπως το Χάρβαρντ. Οπου δεν υπάρχουν μέτοχοι και τα κέρδη από τις χορηγίες επενδύονται στο πανεπιστήμιο. Είναι non profit οργανισμοί. Εδώ λοιπόν ο Τσίπρας εξακολουθεί να πάσχει από αθεράπευτη ιδεοληψία. Παράδειγμα η περίπτωση του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου στα Χανιά. Που χρηματοδοτείται αποκλειστικά με ευρωπαϊκούς πόρους. Κατά μία έννοια είναι κρατικό και δημόσιο με ευρωπαϊκές υποδομές. Και οι φοιτητές του που λαμβάνουν μάστερ προέρχονται από πολλές χώρες και δεν πληρώνουν δίδακτρα. Ε, λοιπόν, λόγω ιδεοληψίας τα πτυχία αναγνωρίζονται παντού πλην Ελλάδας. Απίθανο; Απίστευτο!».
-Ούτε εσείς, το ΠΑΣΟΚ, είχατε αναγνωρίσει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
«Ο παραλογισμός τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας. Πρέπει να εξελιχθούμε. Και όχι να πορευόμαστε με τις χειρότερες πρακτικές του παρελθόντος».
-Ομως δεν μπορείς να πεις ότι το όνομα «Παπανδρέου» δεν είναι το πασπαρτού που ανοίγει πόρτες παντού.
«Το πρώτο που έχω να σου πω ότι με το όνομα αυτό δεν κερδίσαμε ούτε φράγκο μισό. Πες μου άλλη πολιτική οικογένεια στην Ελλάδα που να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση».
-Πώς ζεις με δύο παιδιά και μια σύζυγο;
«Το σπίτι στο ενοίκιο. Εργάζομαι στον τομέα της εναλλακτικής ενέργειας με κρατικό φορέα της Νορβηγίας. Ετοιμάζω οικονομικές μελέτες για επενδύσεις. Εξι χρόνια τώρα. Οσοι είναι καχύποπτοι τους προσκαλώ να δουν τα οικονομικά μου».
-Και πριν;
«Μέχρι τα 44 μου χρόνια ήμουν στο εξωτερικό. Στη Διεθνή Τράπεζα για τη Μέση Ανατολή. Πάντα εργαζόμουν στον ιδιωτικό τομέα. Προηγουμένως είχα τελειώσει το Γέιλ και το Πρίνστον με υποτροφία. Ο Ανδρέας δεν πλήρωσε δραχμή. Στο Πρίνστον ήμουν βοηθός καθηγητή».
-Δηλαδή αν ήσουν γιος του Τάδε Ταδόπουλου θα είχες την ίδια ακριβώς πορεία;
«Την υποτροφία, πάντως, δεν την έλαβα λόγω ονόματος. Αυτά τα ιδρύματα είναι αμείλικτα. Δεν σου χαρίζουν τίποτα και δεν χαρίζονται σε κανέναν. Μπορεί στην αρχή, λόγω ονόματος, να σου ανοίξουν την πόρτα. Μετά όμως πρέπει να αποδείξεις τις ικανότητές σου. Να στρώσεις τον πισινό σου».
Ο «πατροκτόνος» του Ανδρέα
-Τίποτα λοιπόν;
«Τίποτα. Και λόγω σεμνότητας, που κληρονόμησα από την μητέρα μου, ουδέποτε χρησιμοποίησα το όνομά μου. Οπως έκανε ο θείος μου, ο Γιώργος Παπανδρέου, για να εξασφαλίζει τραπέζι πίστα. Ασε που εμείς τον στηρίζουμε οικονομικά».
-Και διαρκώς διαφωνούσες.
«Από μικρός είχα τραβήξει τον δικό μου δρόμο. Από μικρός κάναμε καβγάδες. Ο πατέρας μου σεβόταν τις απόψεις μου. Γιατί όποιος, όπως εγώ, πιστεύει στην αριστεία, δεν μπορεί ταυτόχρονα να ενθαρρύνει τα ρουσφέτια. Και το ζήτημα δεν είναι ταξικό. Οπως θέλουν και τους βολεύει να πιστεύουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Ποιοι έρχονται πρώτοι στις Πανελλήνιες; Κορίτσια και αγόρια από φτωχές οικογένειες και από την επαρχία. Αυτοί οι νέοι έχουν δίψα για μόρφωση και εργασία».
-Πάντως η Ευρωβουλή θα σου εξασφαλίσει έναν καλό μισθό γύρω στις 15.000 μηνιαίως, καθώς και πολλά προνόμια.
«Λάθος τα 15 χιλιάρικα. Στην Ελλάδα είναι έξι, δηλαδή στα χέρια τρία. Οσο για ταξίδια έχω χορτάσει».
-Και γιατί το κάνεις; Για να μας σώσεις; Ο κόσμος έχει βαρεθεί με τους σωτήρες.
«Συκοφαντημένη -και δικαίως- η λέξη “σωτήρας”. Απλώς να φανώ χρήσιμος. Να εργαστώ στην επιτροπή Προϋπολογισμού της Ευρωβουλής».
-Και οι βουλευτικές εκλογές; Τι θα κάνετε μετά; Θα συνεργαστείτε με τον Κυριάκο;
«Με κανέναν».
-Αυτό σημαίνει ακυβερνησία και σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας δεύτερες εκλογές και απλή αναλογική. Βούτυρο δηλαδή στο ψωμί του Τσίπρα.
«Στην πραγματικότητα δύο λύσεις υπάρχουν. Είτε συνεργασία είτε δεύτερες εκλογές. Ομως δεν πρέπει κάποια στιγμή τα κόμματα να κάτσουν να συνεργαστούν και να αποφασίσουν για τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος; Πώς θα γίνει αυτό;».
-Φυσικά με την απλή αναλογική.
Φεύγοντας υπόγραψε αφιέρωση στο τελευταίο του πόνημα, που μόλις κυκλοφόρησε, με τίτλο «Ανδρέας Παπανδρέου, ο οικονομολόγος». Η αφιέρωση λέει «Στον Δημήτρη, ελεύθερη ψυχή». Ετσι και ο ίδιος θέλει να αυτοπροσδιορίζεται. Ελεύθερη ψυχή. Είναι το ένατο βιβλίο του. Πέντε με δοκίμια και τέσσερα μυθιστορήματα. Ενα εξ αυτών έγινε σενάριο για την ταινία της Ολγας Μαλέα «Πρώτη φορά νονός». Από το βιβλίο του «Δέκα μύθοι και μια ιστορία».
Λένε, λοιπόν, πως ο Νίκος, από τα τέσσερα παιδιά του Ανδρέα, είναι ο πιο χαρισματικός. Ως αιρετικός, διαφορετικός και διαρκώς σε κόντρα με τον πατέρα του. Αν και τον θυμάται ως άνθρωπο με μεγάλη αισιοδοξία, ρομαντικό, με τρομερή αίσθηση της Δικαιοσύνης. Παρ’ όλα αυτά είναι ο μοναδικός των επιγόνων με τον προσδιορισμό «πατροκτόνος» του Ανδρέα Παπανδρέου