Το μέλλον της Ελλάδας, εντός ή εκτός ευρώ, δεν προκαλεί αναταράξεις μόνο εντός συνόρων αλλά όπως φαίνεται και εκτός.
Η «σπίθα» που πυροδότησε έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης εντός ΕΕ αλλά και εντός Γερμανίας ως προς το τι μέλλει γενέσθαι με την Ελλάδα την επομένη των πρόωρων εκλογών της 25ης Ιανουαρίου, ήταν ένα άρθρο της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας του γερμανικού περιοδικού der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο η γερμανική κυβέρνηση δεν προτίθεται πλέον να κάνει τα πάντα για να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ αλλά θεωρεί ότι μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί με ευκολία μια ενδεχόμενη έξοδός της από το κοινό νόμισμα.
Το δημοσίευμα προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις εντός και εκτός Γερμανίας. Οι περισσότερες εξ αυτών δίνουν την αίσθηση ότι δεν αμφισβητούν αυτό καθ’ εαυτό το περιεχόμενο της εκτίμησης, δηλαδή ότι από οικονομικής πλευράς μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν θα προκαλέσει τόσα προβλήματα όσα πχ το 2012, με εξαίρεση την εκτίμηση του Γερμανού «σοφού» Πέτερ Μπόφινγκερ που εκτιμά ότι «καλό είναι να μην βγει το τζίνι από το μπουκάλι». Αμφισβητούν, όμως, ουσιαστικά τη χρησιμότητα τέτοιου είδους δημοσιευμάτων και διαπιστώσεων, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η προεκλογική εκστρατεία στην Ελλάδα, εκτιμώντας ότι μάλλον λειτουργούν ως απειλή και ως τιμωρία καλλιεργώντας, τελικά, τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που πιθανώς επεδίωκαν, δηλαδή να φοβίσουν τους Έλληνες ψηφοφόρους.
Και γι αυτό οι περισσότεροι εξ όσων αντέδρασαν έσπευσαν να τονίσουν ότι η θέση της Ελλάδας είναι εντός ευρώ προσθέτοντας, όμως, ότι η όποια κυβέρνηση θα πρέπει να τηρήσει τις υπάρχουσες δεσμεύσεις.
Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης Γκέοργκ Στράιτερ δήλωσε ότι «η Ελλάδα τήρησε κατά το παρελθόν τις υποχρεώσεις της. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θεωρεί ότι η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να εκπληρώνει τις συμβατικές συμφωνίες της έναντι της τρόικας».
Ο Κρίστιαν Μπόιμλερ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, δηλαδή του ίδιου του κόμματος της Μέρκελ, υποστήριξε ότι μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, θα σήμαινε αυτομάτως ότι δεν θα αποπληρωθούν τα χρέη προς τη Γερμανία και αυτό είναι κάτι που δεν συμφέρει το Βερολίνο. Πόσο μάλλον δεν συμφέρει τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ καθώς τα χρέη της Ελλάδας προς το Βερολίνο υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνούν τα 56,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι εναπομένουσες, ωστόσο, δυνητικές ζημίες ύψους 138,4 δισ. ευρώ θα βάρυναν τις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ.
Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες: Η Ελλάδα θα παραμείνει μέλος της ευρωζώνης με δεσμεύσεις της
Έντονα αντέδρασαν στη θέση που δημοσιοποίησε το Der Spiegel και οι σοσιαλδημοκράτες κυβερνητικοί εταίροι της Μέρκελ (SPD). Ο αρμόδιος για το ευρώ αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στην κάτω βουλή του γερμανικού κοινοβουλίου, εκτίμησε ότι μόνο οι συντηρητικοί θα μπορούσαν να είναι η πηγή της συγκεκριμένης «διαρροής» προς το Der Spiegel. «Μια αλλαγή γραμμής της κυβέρνησης; Μάλλον ένα σοβαρό λάθος του CDU», σχολίασε στο Twitter.
Ο σοσιαλδημοκράτης υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μίχαελ Ροτ, αμέσως μετά την ανάρτηση του συγκεκριμένου δημοσιεύματος, εξέφρασε την διαφωνία του επίσης με tweet στο οποίο έγραψε: «Η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης. Και πρέπει να παραμείνει».
Μετά από όλα αυτά τη σκυτάλη, τη Δευτέρα, πήρε ο Πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών, αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος υπογράμμισε σε συνέντευξή του στην «Hanobersche Allgemeine Zeitung», ότι η Γερμανική κυβέρνηση θέλει να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη και δεν υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης περί του αντιθέτου. «Ο στόχος της γερμανικής κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακόμη και της κυβέρνησης στην Αθήνα είναι να κρατήσουμε την Ελλάδα στην Ευρωζώνη» τόνισε και συμπλήρωσε ότι η ευρωζώνη έχει σταθεροποιηθεί τον τελευταίο καιρό. Γι αυτό και είναι δύσκολο, όπως ανέφερε, «να εκβιαστεί», συμπληρώνοντας με νόημα ότι όποιος και αν είναι στην κυβέρνηση της Ελλάδας μετά την 25η Ιανουαρίου, αναμένουν όλοι να τηρήσει τα όσα έχουν συμφωνηθεί.
Έντονα αντέδρασε και το αριστερό κόμμα Die Linke της Γερμανίας, που βρίσκεται στην αντιπολίτευση. «Με αυτού του τύπου τον δημόσιο εκβιασμό θέλουν να αποσταθεροποιήσουν την Ελλάδα πριν από τις εκλογές», εκτίμησε ο Πρόεδρος του Μπερντ Ρίξινγκερ.
Γερμανοί οικονομολόγοι: Υπάρχει κίνδυνος από μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ
Αρνητικότατος στην προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ εμφανίστηκε και μάλιστα με ιδιαίτερα κατηγορηματικό τρόπο ο γνωστός Γερμανός οικονομολόγος και μέλος των «σοφών» της γερμανικής Οικονομίας Πέτερ Μπόφινγκερ, ο οποίος προειδοποίησε μιλώντας στην εφημερίδα «Welt am Sonntag», ότι κάτι τέτοιο θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας. «Ένα τέτοιο βήμα θα ήταν συνδεδεμένο με πολύ υψηλά ρίσκα για τη σταθερότητα της Ευρωζώνης. Ακόμη και αν η κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι συγκρίσιμη με αυτήν άλλων κρατών-μελών, με αυτό θα βγάζαμε το “τζίνι από το μπουκάλι”, το οποίο όμως θα μπορούσαμε δύσκολα να ελέγξουμε», επεσήμανε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για να μην υποτιμάται ο κίνδυνος.
Στην ίδια εφημερίδα μίλησε και ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών του Μονάχου (Ifo) Χανς-Βέρνερ Ζιν, ο οποίος σημείωσε ότι «ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει ότι η σημερινή πορεία της Ελλάδας δεν μπορεί να διατηρηθεί» και εκτίμησε ότι η Ελλάδα «απέχει πολλά μίλια» από την ανταγωνιστικότητα και δεν θα είναι ποτέ σε θέση να πληρώσει τα χρέη της ή έστω να τα εξυπηρετήσει σε τόκους αγοράς. Ο Ζιν, εμμέσως πλην σαφώς, άφησε να εννοηθεί ότι στηρίζει την άποψη περί αναγκαιότητας ενός «γενναίου» κουρέματος του ελληνικού χρέους. «Η απαίτηση για ένα μεγάλο “κούρεμα” χρέους, εν ανάγκη και με αποδοχή της εξόδου, είναι λογική συνέπεια», είπε.
Αν κάποιος στη Γερμανία ενθουσιάστηκε με το δημοσίευμα του Der Spiegel αναμφίβολα είναι το γερμανικό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία». Ο Μπερντ Λούκε, ευρωβουλευτής και επικεφαλής του, χαιρέτισε την «αργοπορημένη αντίληψη της γερμανικής κυβέρνησης», εκτιμώντας ότι έστω και με καθυστέρηση οι απόψεις του αναγνωρίζονται πλέον και στο πλέον υψηλό κυβερνητικό επίπεδο στο Βερολίνο. Με δηλώσεις του στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) καλωσορίζει την αλλαγή πορείας της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία δεν θέλει πια να αποκλείσει κατηγορηματικά μια έξοδο της Ελλάδας από τη Νομισματική Ένωση, αναφέρεται στο τηλεγράφημα. Κατά τον Λούκε, ήταν ξεκάθαρο για κάθε ειδικό ότι υπάρχουν κατάλληλοι μηχανισμοί ασφάλειας, «ώστε να οδηγήσεις μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, έξω από το ευρώ. Αντιθέτως, η γερμανική κυβέρνηση παραπλανούσε τους ψηφοφόρους επί χρόνια και ζωγράφιζε σενάρια καταστροφής για την περίπτωση μιας ελληνικής εξόδου από το ευρώ».
Αντιδράσεις και εκτός γερμανικών συνόρων
Τη δυσφορία του για παρεμβάσεις που μπορούν να επηρεάσουν την εκλογική διαδικασία στην Ελλάδα δεν έκρυψε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ. «Αυτό είναι η Δημοκρατία. Οι πολίτες θα ψηφίσουν. Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να σεβαστεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα. Αναφορικά δε με τη συμμετοχή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ εναπόκειται στην ίδια και μόνον σε αυτή να αποφασίσει για το θέμα αυτό», είπε ο Ολάντ, συμπληρώνοντας ότι οι δεσμεύσεις της Ελλάδας είναι γνωστές και όλοι περιμένουν από οποιαδήποτε κυβέρνηση εκλεγεί να τις φέρει σε πέρας.
«Περαιτέρω παραχωρήσεις» των εταίρων της ΕΕ έναντι της Αθήνας δήλωσε ανοιχτά ότι περιμένει ο Φινλανδός ευρωβουλευτής και πρώην επίτροπος για Νομισματικές Υποθέσεις Όλι Ρεν, με αφορμή το δημοσίευμα του Der Spiegel. Σύμφωνα με πληροφορίες του ίδιου γερμανικού περιοδικού, που φιλοξενούνται και στο ίδιο άρθρο, ο Ρεν αναμένει «περαιτέρω παραχωρήσεις των εταίρων της ΕΕ έναντι της Αθήνας». «Ο Όλι Ρεν αντιμετωπίζει μια πιθανή εκλογική νίκη της ριζοσπαστικής Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα με ψυχραιμία», σημειώνει το περιοδικό. «Μου φαίνεται υπερβολικό το ότι κάποιοι ζωγραφίζουν αρνητικά σενάρια. Κάθε πιθανή αναταραχή την οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει η Ελλάδα, δεν θα μπορούσε να ταρακουνήσει την Ευρωζώνη τόσο όπως το 2010 ή το 2012», δηλώνει ο κ. Ρεν στο Spiegel.
Εκτιμά δε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «είναι μια εκκλησία με πολλά ρεύματα» και προσθέτει ότι «θα είναι δύσκολο να κρατηθεί ενωμένη αυτή η συμμαχία». Και για αυτό, όπως λέει, θα χρειαστούν παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Ένα «κούρεμα» χρέους, όπως το ζητάει ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας ο κ. Ρεν θεωρεί ότι μπορεί να αποφευχθεί. Οι εταίροι της ΕΕ θα έπρεπε όμως να βοηθήσουν την Ελλάδα μειώνοντας το ελληνικό βάρος χρέους, επισημαίνει. «Αυτό μπορούμε όμως να το πετύχουμε και με την παράταση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων», καταλήγει.
Επίσης, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπενθύμισε ότι η συμμετοχή στην Ευρωζώνη είναι «αμετάκλητη», απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από αυτήν. «Η συμμετοχή στο ευρώ είναι αμετάκλητη», δήλωσε η Ανίκα Μπράιντχαρντ, υπενθυμίζοντας ότι ο κανόνας αυτός είναι εγγεγραμμένος στην Ευρωπαϊκή Συνθήκη.
Σημειώνεται ότι νομικά, δεν είναι διόλου σαφές πώς μπορεί να πάψει μια χώρα να είναι μέλος της ευρωζώνης, καθώς δεν υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη.