Η πρώτη συνεδρίαση της Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Παρασκευής, ενώ κυβερνητικές πηγές εξέφρασαν την εκτίμηση ότι έχει διαμορφωθεί “καλό κλίμα συναντίληψης και εξεύρεσης κοινού τόπου».
Οι συνομιλίες των ηγετών θα συνεχιστούν κατά τη διάρκεια του γεύματος εργασίας.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι μέχρι στιγμής έχει καταστεί σαφές ότι οι τύχες της Ευρώπης αφορούν τον Νότο. Σημειώνεται μάλιστα ότι μεγαλύτερες χώρες που συμμετέχουν στη Σύνοδο έχουν φέρει το τραπέζι των συνομιλιών το θέμα της υποχώρησης του ρόλου της Ευρώπης, καθώς, όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, «η Ευρώπη σήμερα είναι μία μηχανή που λειτουργεί μόνο το φρένο». Επίσης, εκφράστηκε η εκτίμηση ότι η ανάκαμψη της Ευρώπης περνά από τη Μεσόγειο.
Όσο για την κοινή “γραμμή” που έχει διαμορφωθεί μέχρι αυτή τη στιγμή, είναι ότι στη Σύνοδο της Μπρατισλάβας πρέπει να δοθεί ώθηση, να υπάρξει «επανεκκίνηση» της Ευρώπης προς την ανάπτυξη, την ασφάλεια, καθώς και το προσφυγικό.
Μάλιστα, οι ηγέτες -σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές- χαρακτήριζαν ως εξαιρετικά θετικό το γεγονός της κοινής σκέψης σχετικά με τα συγκεκριμένα θέματα, παρ΄όλο που οι συμμετέχοντες ηγέτες προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές οικογένειες.
Τέλος, οι ίδιες πηγές, ανέφεραν ότι ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε έμφαση στο θέμα της αντιμετώπισης της ανεργίας, το οποίο συνδέεται με την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Κατά την εισήγησή του ξεκινώντας τις εργασίες της Συνόδου, ο Αλέξης Τσίπρας επεσήμανε την ανάγκη για ένα νέο όραμα για το μέλλον της Ευρώπης.
Επίσης τόνισε ότι «η ελληνική προσπάθεια να υπάρξει θετικό έδαφος κοινής αντίληψης των συμμετεχόντων για το μέλλον της Ευρώπης δεν είναι αντίβαρο στον Βορρά, είναι μια θετική πρωτοβουλία συμβολής στην ευρωπαϊκή ατζέντα».
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στα κοινά ζητήματα που απασχολούν τα ευρωπαϊκά κράτη του Νότου, τα οποία -όπως τόνισε- έχουν πληγεί δυσανάλογα από την οικονομική κρίση.
Ο κ. Τσίπρας καλωσόρισε τους Ευρωπαίους ηγέτες σημειώνοντας ότι “σήμερα συναντιόμαστε εδώ στην Αθήνα γιατί, ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές μας αναφορές, αυτό που μας ενώνει είναι η κοινή μας θάλασσα, τα κοινά μας προβλήματα, η πίστη μας στο ευρωπαϊκό όραμα αλλά και η κοινή μας βούληση να αγωνιστούμε για μια καλύτερη Ευρώπη».
Συνεχίζοντας, τους ευχαρίστησε για την ανταπόκρισή τους στην πρόσκλησή του να βρεθούν στην πρωτεύουσα «λίγες μέρες πριν από μια πολύ σημαντική -άτυπη αλλά σημαντική- σύνοδο των “27” στην Μπρατισλάβα, με στόχο να επιχειρήσουμε μια κοινή και εποικοδομητική συμβολή στον κρίσιμο αυτό διάλογο που ξεκινάει για το μέλλον της ΕΕ».
Όπως είπε ο Πρωθυπουργός, αντικείμενο της συνάντησης είναι ο “κοινός μας στόχος για τη συνοχή της Ευρωζώνης και της ΕΕ, για την υπέρβαση των αδιεξόδων της σημερινής Ευρώπης, για ένα νέο όραμα για το μέλλον της Ευρώπης που νομίζω όλοι θα συμφωνήσουμε ότι σήμερα είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ».
Ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε επίσης ότι «οι χώρες μας τα τελευταία χρόνια έχουν πληγεί δυσανάλογα από την οικονομική κρίση, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του Σένγκεν και βιώνουν την πίεση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, είναι χώρες της ΕΕ και της Ευρωζώνης που συνορεύουν με την αποσταθεροποιημένη ευρύτερη περιοχή τη Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Βρεθήκαμε στην πρώτη γραμμή των παράλληλων κρίσεων που τα τελευταία χρόνια δοκίμασαν την Ευρώπη. Ωστόσο η Μεσόγειος δεν είναι μονάχα η κοινή εμπειρία των κρίσεων. Είναι πολλά παραπάνω. Είναι η ιστορία και ο πλούτος των πολιτισμών και των θρησκειών, είναι η κοινή μας πορεία στο χώρο και το χρόνο, είναι αυτοί οι ακατάλυτοι δεσμοί που μας φέρνουν σήμερα εδώ στην πρώτη γραμμή της Ευρώπης», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του αναφέρθηκε κυρίως στα ζητήματα της ανάπτυξης, της ασφάλειας, της εξωτερικής πολιτικής και το προσφυγικό.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι «η αδυναμία της Ευρώπης στη διαχείριση του προσφυγικού οδηγεί σε εθνικές αναδιπλώσεις και άνοδο της ακροδεξιάς. Η Μπρατισλάβα πρέπει να είναι η απάντηση της δημοκρατικής Ευρώπης στον λαϊκισμό, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Προτεραιότητες της Ευρώπης πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας, η δίκαιη ανάπτυξη και αποτελεσματικές λύσεις στο προσφυγικό και την ασφάλεια. Υπάρχουν τουλάχιστον 22 εκατ. άνεργοι στην Ευρώπη, οι μισοί εκ των οποίων είναι μακροχρόνια άνεργοι, 7,5 εκατ. νέοι χωρίς καμιά εκπαίδευση».
Υποστήριξε ακόμη ότι «το δίλημμα ανάπτυξη ή λιτότητα έχει τελειώσει, η απάντηση είναι ανάπτυξη. Το ζήτημα τώρα είναι πώς θα την κατευθύνουμε: Η δική μας θέση είναι δημοσιονομική σταθερότητα μαζί με δημοσιονομική ευελιξία ως επενδυτικό κίνητρο».
Για την ασφάλεια στην Ευρώπη, ο κ. Τσίπρας είπε: «Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι η εγγύηση της ασφάλειας των πολιτών στη βάση του Χάρτη του ΟΗΕ και στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Η Ευρώπη-φρούριο δεν είναι λύση. Λύση είναι η ασφάλεια και η προστασία των συνόρων, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ολοκληρωμένης εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας και ασφάλειας. Χρειάζεται ένα νέο όραμα για ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα στη Μεσόγειο, με διαφύλαξη του διεθνούς δικαίου».
Οσον αφορά στο Κυπριακό, ο πρωθυπουργός ζήτησε δίκαιη βιώσιμη λύση με βάση τις αποφάσεις του ΟΗΕ, κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.
Ακόμη, έκανε λόγο για στενότερη συνεργασία των χωρών στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας της Ευρώπης. «Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να επιδιώξουμε στενότερη συνεργασία απέναντι στην έξαρση της τρομοκρατίας. Προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων μέσω στελέχωσης της Frontex και της νέας ευρωπαϊκής συνοριακής ακτοφυλακής».
Επίσης, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι πρέπει να στηρίξουμε την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των δυτικών Βαλακνίων και της Τουρκίας, με βάση τα σχετικά κριτήρια και το διαπραγματευτικό πλαίσιο που υπάρχει για την κάθε ομάδα.
Προσφυγικό – Μεταναστευτικό
Τέλος, ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι οι χώρες της Μεσογείου σηκώνουν δυσανάλογα μεγάλο βάρος από το μεταναστευτικό, τονίζοντας ότι χρειάζεται κοινή ευρωπαϊκή λύση, με βάση τη συλλογική υπευθυνότητα και την αλληλεγγύη. «Στόχος πρέπει να είναι η αντικατάσταση των παράνομων οδών διακίνησης με νόμιμες οδούς μετανάστευσης», είπε και πρόσθεσε πως η «συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία είναι αποτελεσματική, εφαρμόζεται επιτυχημένα και πρέπει να δοθεί περαιτέρω βάρος στην εφαρμογή της».
Ο πρωθυπουργός σημείωσε, ωστόσο, ότι η πρόοδος της μετεγκατάστασης είναι αργή και πρέπει να επιταχυνθεί. «Το σύστημα του Δουβλίνου δεν είναι βιώσιμο. Χρειάζεται μόνιμος δεσμευτικός μηχανισμός δίκαιου επιμερισμού ανάμεσα στα κράτη-μέλη, στη βάση των δεσμεύσεων που έχουν υπάρξει στην ΕΕ και στη βάση της εφαρμογής της Συνθήκης της Γενεύης», κατέληξε.
Στη Σύνοδο συμμετέχουν ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, ο Πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι, ο Πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μουσκάτ, ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα και ο αναπληρωτής Υπουργός Ευρωπαϊκής Ένωσης της Ισπανίας, Φερνάντο Εγκιδάθου, εκπροσωπώντας τον υπηρεσιακό Πρωθυπουργό της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι.
Ο Ραχόι δεν κατάφερε να πάρει μέρος στη Σύνοδο εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα του, η οποία οδεύει για τρίτες εκλογές μέσα σε μόλις έναν χρόνο.
Τους επτά ηγέτες του Νότου υποδέχθηκε ο Πρωθυπουργός στο Ζάππειο Μέγαρο. Από τις 13:00 έως τις 14:45 έχει προγραμματιστεί η 1η συνεδρίαση εργασιών, στις 15:15 το γεύμα εργασίας και στις 16:45 θα γίνουν κοινές δηλώσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Πρώτος έφθασε ο εκπρόσωπος του Ραχόι, Φερνάρντο Εγκιδάθου, ακολούθησε ο πρωθυπουργός της Μάλτας, Τζόζεφ Μουσκάτ, και στη συνέχεια έφθασαν στο Ζάππειο ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης.
Την ώρα που η Αθήνα ξεκινά έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, κύκλοι του Μαξίμου αναφέρουν ότι μετά την απόφαση των Βρετανών για Brexit, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις και εξελίξεις σχετικά με τον τρόπο που θα ανταποκριθεί στις ανάγκες των πολιτών της.
Τα οικονομικά ζητήματα θα βρεθούν στο επίκεντρο των σημερινών συνομιλιών, ανάμεσα στις χώρες που παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ανεργίας και χαμηλή ανάπτυξη. Σύμφωνα με το περιβάλλον του Αλέξη Τσίπρα, «πρέπει να αντιστραφεί αυτή η λογική».
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Σύνοδος αυτή δεν έχει στόχο τη διαμόρφωση ενός «μετώπου του Νότου» ή της ευρωπαϊκής περιφέρειας σε αντιπαράθεση με τον Βορρά και τον «πυρήνα» της Ε.Ε. Αντιθέτως, συμπεριλαμβάνει ιδρυτικά κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, που ταυτοχρόνως ανήκουν και στο Νότο και στον Βορρά, συμμετέχουν στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ ενισχύοντας έτσι την επιρροή της Συνόδου αυτής.
Οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι στόχος της Συνόδου είναι να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός νέου οράματος για την ΕΕ προκειμένου αυτή να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις κοινές προκλήσεις, ιδιαίτερα στους τομείς της οικονομίας, την μετανάστευσης και της ασφάλειας. Όπως επανειλημμένα έχει αναλύσει ο Αλέξης Τσίπρας, υποστηρίζουν οι συνεργάτες του, η Ευρώπη και οι χώρες της αντιμετωπίζουν τρεις παράλληλες κρίσεις σε αυτούς τους τομείς. Οι μεσογειακές χώρες που συμμετέχουν στη σύνοδο έχουν έρθει αντιμέτωπες με μια ή περισσότερες από αυτές τις κρίσεις. Επομένως, έχουν κοινό ενδιαφέρον να συνεργαστούν προκειμένου να προωθήσουν κοινές πρωτοβουλίες και προτεραιότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Γαλλία: Απορρίπτεται κάθε ιδέα ενός “λόμπι” του Νότου
Κύκλοι της γαλλικής προεδρίας, που επικαλείται το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέρουν ότι απώτερος στόχος του Προέδρου Φρανσουά Ολάντ, είναι να υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία ώστε κατά την επέτειο των 60 χρόνων της Συνθήκης της Ρώμης (17 Μαρτίου 2017) να είναι σε θέση να ορίσουν έναν οδικό χάρτη, μια ατζέντα και να δοθούν εντολές.
Η γαλλική προεδρία απορρίπτει κάθε ιδέα δημιουργίας ενός «λόμπι» του Νότου κατά του άξονα των χωρών του Βορρά, όπως συχνά έχει αναφερθεί σε σχόλια.
Διπλωμάτης που συμμετείχε στην προετοιμασία του ταξιδιού του Ολάντ τόνισε ότι: «Δεν είναι αυτό το πνεύμα. Στόχος είναι το πνεύμα αμοιβαιότητας και αλληλεγγύης, ώστε να καταγραφούν οι προτεραιότητες για το σύνολο των χωρών».
Οι Γάλλοι θεωρούν ότι παρ’ ότι η πρόκληση είναι μεγάλη, λόγω των ιδιαίτερων καταστάσεων που αντιμετωπίζει κάθε χώρα, οι προτεραιότητες των χωρών του νότου, «αποτελούν και προτεραιότητες για την Ευρωπαϊκή Ένωση».