Πέρα από τους ανοιχτούς λογαριασμούς που έχει η Κυβέρνηση με την Ευρώπη το ΔΝΤ αλλά και την ίδια την κοινωνία στα οικονομικά ζητήματα, οι συνομιλίες που ξεχωρίζουν αυτό το διάστημα είναι αυτές για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας θέσει ως στόχο να αφήσει το προσωπικό του στίγμα στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας κινεί τις διαδικασίες, ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις για το μείζον αυτό ζήτημα.
Άλλωστε, έπειτα από τη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας (ΠΓ) του ΣΥΡΙΖΑ -κατά την οποία ο Υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής έκανε εισήγηση για τον εκλογικό νόμο- συγκροτήθηκε επιτροπή για τη μελέτη των προτάσεων του κόμματος και των μελών της ΠΓ. Επίσης, όπως αποφασίστηκε, στις 25 και 26 Ιουνίου αναμένεται να διεξαχθεί οργανωμένος διάλογος στην Κεντρική Επιτροπή.
Αναφορικά με τον εκλογικό νόμο, ξεχωρίζουν οι απόψεις του Υπουργείου Εσωτερικών που κάνουν λόγο για μείωση του μπόνους του πρώτου κόμματος στους 30 βουλευτές από 40 που είναι σήμερα, ενώ φαίνεται ότι το μπόνους των εδρών θα μπορεί να το πάρει το πρώτο κόμμα εφόσον συγκεντρώσει ποσοστό τουλάχιστον 40% και απέχει από το δεύτερο κόμμα, τουλάχιστον τρεις μονάδες.
Η διαδικασία για την Αναθεώρηση έχει προκαλέσει αναστάτωση τόσο στον ΣΥΡΙΖΑ όσο και στη Νέα Δημοκρατία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος στο παρελθόν έχει εκφράσει τη διαφωνία του με τη διαδικασία του δημοψηφίσματος, ενώ η Νέα Δημοκρατία δίνει επίσημα στους βουλευτές, μέσω του Συντονιστή της Αναθεώρησης του βουλευτή Κώστα Τασούλα, εννέα σημεία για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, αγνοώντας την πρόταση της Κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου που είχε παρουσιαστεί στις 4 Δεκεμβρίου του 2014. Υπενθυμίζεται ότι εισηγητής του τότε σχεδίου ήταν ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Στα σημεία που έδωσε ο κ. Τασούλας, μεταξύ άλλων εμπεριέχονται: Η διασφάλιση της προβλεπόμενης θητείας της Βουλής με κατάργηση των προσχηματικών εκλογών, η κατάργηση του άρθρου 86 με την δραστική περιστολή της δικαστικής προστασίας των πολιτικών προσώπων, η αναβάθμιση του κοινοβουλίου, η επέκταση των αρμοδιοτήτων του προέδρου της Δημοκρατίας, η ενίσχυση της προσωπικής ανεξαρτησίας των βουλευτών.
Όσο για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, τη μεγαλύτερη προσοχή θα συγκεντρώσουν οι τοποθετήσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου αλλά και του Ανδρέα Λοβέρδου, ενώ ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος αναμένεται να υποβάλλει επίσης τις προτάσεις του ωστόσο προς το παρόν δεν έχει θεσμικό ρόλο.
Εκτός από όλα τα παραπάνω, τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ατζέντα, είναι ο νέος εκλογικός νόμος, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, η κατάργηση της προνομιακής για τους πολιτικούς αποσβεστικής προθεσμίας (παραγραφής) από το άρθρο 86, αλλά και άλλες διατάξεις, που σχετίζονται με τη διαφάνεια λειτουργίας του πολιτικού συστήματος.
Μέχρι στιγμής, χωρίς να έχουν ληφθεί τελικές αποφάσεις, οι προτάσεις που υπάρχουν για σημαντικά ζητήματα είναι οι παρακάτω:
1) Λαϊκά δημοψηφίσματα και λαϊκή αρνησικυρία: Οι πολίτες με έναν ορισμένο αριθμό υπογραφών θα καταθέτουν σχέδια νόμου στην κρίση της Βουλής, θα αποπέμπουν νόμους και θα επιβάλουν δημοψηφίσματα για κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα.
2) Κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών.
-χρήση της βουλευτικής ασυλίας, μόνον για πολιτικές διώξεις.
-τα ποινικά αδικήματα υπουργών δεν θα έχουν χρόνο παραγραφής. Θα διερευνώνται οποτεδήποτε προκύψουν αποδεικτικά στοιχεία.
-σε ποινικές υποθέσεις που ερευνά η Δικαιοσύνη και εμπλέκονται υπουργοί, δεν θα αποστέλλεται ο φάκελος στη Βουλή, ώστε αυτή να αποφασίσει την πορεία της υπόθεσης, αλλά θα συνεχίζει κανονικά το έργο της και θα απαγγέλλει κατηγορίες.
3) Διαφάνεια στο κράτος: έλεγχος από τους πολίτες χωρίς μεσολαβητές και μεσολαβήσεις των αποφάσεων, εγγράφων ή πληροφοριών σχετικές με τη δημόσια διοίκηση.
4) Δικαιοσύνη: εκλογή από Ειδικό Εκλεκτορικό Σώμα: προέδρου και αντιπροέδρου ΣτΕ, Αρείου Πάγου, Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στο Εκλεκτορικό Σώμα θα συμμετέχουν: Ολομέλεια του αντίστοιχου δικαστηρίου, προεδρεία Δικηγορικών Συλλόγων και των Καθηγητών Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου των δημόσιων ΑΕΙ.
5) Αλλαγή του νόμου περί χρηματοδότησης των κομμάτων: Το κράτος δε θα χρηματοδοτεί τα κόμματα αλλά θα αποζημιώνει μέρος των αποδεδειγμένων δαπανών τους. Απαγορεύεται ο τραπεζικός δανεισμός των κομμάτων με υποθήκευση των μελλοντικών κρατικών χρηματοδοτήσεων.
6) Όριο συνολικής βουλευτικής θητείας. Η υπέρβαση του ορίου θα συνεπάγεται αυτοδίκαια κώλυμα εκλογιμότητας.
7) Κατάργηση των βουλευτικών προνομίων στη σύνταξη και στην αποζημίωση για συμμετοχή σε Επιτροπές της Βουλής.
8) Βουλή: μετατρέπεται σε νομοθετικό και ελεγκτικό θεσμό της κυβέρνησης
-μείωση της χρήσης διαδικασίας του κατ’ επείγοντος.
-νομοσχέδια από αριθμό βουλευτών, με υποχρεωτική συζήτηση
-δημοψήφισμα με πρόταση βουλευτών για ψηφισμένο νομοσχέδιο
-σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής από μικρότερο αριθμό βουλευτών
-πρόσβαση του βουλευτή σε κάθε κρατικό έγγραφο.
9) Συνταγματική απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης Νερού, Ηλεκτρισμού και της ιδιωτικής εκμετάλλευσης των κοινόχρηστων, κοινόκτητων και κοινών αγαθών.
10) Συνταγματική θωράκιση των άρθρων 16 (ΑΕΙ) και 24 (δάση) του Συντάγματος.
11) Εξαίρεση των δαπανών για υγεία, παιδεία, κατοικία από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
12) Αλλαγή της αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης: Διαμορφώνονται τρία επίπεδα διοίκησης: Κεντρικό Κράτος – Περιφέρειες – Δήμοι, με σαφώς προσδιορισμένες αρμοδιότητες και οικονομικά μέσα.
13) Καθιέρωση τοπικών δημοψηφισμάτων.
14) Θεσμοθέτηση λαϊκών συνελεύσεων για κρίσιμα τοπικά ζητήματα με δεσμευτικό για τις αρχές χαρακτήρα.
15) Καθιέρωση της ανακλητότητας για όλους τους αιρετούς, με αίτημα του οικείου εκλογικού σώματος.