Ξεκάθαρο μήνυμα στην ελληνική κυβέρνηση ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο στέλνει ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος έρχεται αύριο Δευτέρα στην Αθήνα για επαφές με την κυβέρνηση, σε μία στιγμή που έχουν αρχίσει να ανακύπτουν δυσκολίες στις συνομιλίες για την υλοποίηση των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση των 2 δισ. ευρώ.
Ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» παραδέχεται ότι «οι δύσκολες και κουραστικές διαπραγματεύσεις έχουν προκαλέσει σοβαρότατη διάβρωση στην εμπιστοσύνη» και σημειώνει ότι η εφαρμογή του προγράμματος είναι η βασική προϋπόθεση, ώστε να μην επανέλθει στο τραπέζι το σενάριο του Grexit. Στο θέμα του χρέους, ο κ. Ντομπρόβσκις μιλάει για μακρύτερες περιόδους αποπληρωμής και χάριτος, ενώ προσθέτει ότι «είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι το πρόγραμμα θα βρίσκεται στον σωστό δρόμο όταν έρθει η ώρα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών».
Αναλυτικά:
Κύριε αντιπρόεδρε, οι εκλογές στην Ελλάδα ολοκληρώθηκαν και μια νέα κυβέρνηση, αποτελούμενη από τα ίδια κόμματα, έχει αναλάβει καθήκοντα. Οι δεσμεύσεις που πρέπει να υλοποιήσει είναι εξαιρετικά απαιτητικές. Ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες;
«Η υψίστη προτεραιότητα είναι η αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας, επειδή αποτελεί προϋπόθεση για επιστροφή στην ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η αποκατάσταση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας σε συνδυασμό με την άρση των κεφαλαιακών ελέγχων και τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων θα βοηθήσουν ώστε η εμπιστοσύνη να επιστρέψει και θα αναζωογονήσουν την ελληνική οικονομία. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να επιστρέψει στην ανάπτυξη στο δεύτερο μισό του 2016 – υπάρχουν τα στοιχεία για να συμβεί αυτό. Η άμεση προτεραιότητα είναι η εφαρμογή του προγράμματος και η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης».
Οι πλέον απαιτητικές μεταρρυθμίσεις, ιδιαίτερα στο Ασφαλιστικό, πρέπει να ολοκληρωθούν ταχύτατα. Ωστόσο, ο Αλέξης Τσίπρας και κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν μιλήσει για ένα πρόγραμμα παράλληλο του Μνημονίου. Υπάρχουν περιθώρια αλλαγών και χρόνος για χάσιμο;
«Έχετε δίκιο, δεν υπάρχει επ’ ουδενί χρόνος για χάσιμο. Είναι προς το συμφέρον όλων να προχωρήσουμε στην εφαρμογή όσων συμφωνήθηκαν προ διμήνου. Περιθώριο για κάποιες προσαρμογές ίσως υπάρχει, αλλά τα προτεινόμενα εναλλακτικά μέτρα θα πρέπει να έχουν ισόποση δημοσιονομική αξία».
Εμπιστεύεστε τον έλληνα πρωθυπουργό και την κυβέρνηση για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων αυτών; Φαίνεται ότι ήδη παρατηρούνται καθυστερήσεις στην εφαρμογή των προαπαιτουμένων για την αποδέσμευση της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ.
«Η αλήθεια είναι ότι οι δύσκολες και κουραστικές διαπραγματεύσεις έχουν προκαλέσει σοβαρότατη διάβρωση στην εμπιστοσύνη. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές έχουν τώρα τη δυνατότητα να την αποκαταστήσουν. Υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η νέα κυβέρνηση θα εκπληρώσει όσα υποσχέθηκε. Υπάρχει πρώτα από όλα το συμφέρον της χώρας και του λαού. Είναι επιτακτική ανάγκη για την Ελλάδα να επαναφέρει την οικονομία της στον σωστό δρόμο και να αντιμετωπίσει κοινωνικά προβλήματα όπως το υψηλό επίπεδο ανεργίας, τα ανεπαρκή δίκτυα κοινωνικής προστασίας και τα προβλήματα στον τομέα της Υγείας. Σε ό,τι αφορά την καταβολή της επόμενης υποδόσης, τα πράγματα είναι απλά: απαιτείται η υλοποίηση των συμφωνηθέντων προαπαιτουμένων. Και η πρώτη αξιολόγηση θα αποτελέσει πολύ σημαντικό σημάδι για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, για τις αγορές και τους επενδυτές».
Η ελληνική κυβέρνηση έχει δώσει μεγάλη έμφαση στην ανάγκη ελάφρυνσης του χρέους. Εσείς τι πιστεύετε; Ποιες είναι οι επιλογές και το χρονοδιάγραμμα;
«Οπως έχουν δηλώσει τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, που είναι οι δανειστές της Ελλάδας, η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ανοίξει τον δρόμο για συζητήσεις επί του χρέους. Αυτό καθορίζει και το χρονοδιάγραμμα. Σε ό,τι αφορά τις επιλογές, οι υπουργοί Οικονομικών υπήρξαν σαφείς. Ονομαστικό κούρεμα δεν μπορεί να γίνει. Θα μπορούσαν να συζητηθούν οι όροι του ελληνικού χρέους, δηλαδή μακρύτερες περίοδοι χάριτος και αποπληρωμής».
Μπορείτε να διαβεβαιώσετε ότι το σενάριο του Grexit έχει φύγει από το τραπέζι;
«Οπως γνωρίζετε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε επιμείνει καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ότι η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να μείνει στη ζώνη του ευρώ, διότι από οικονομικής απόψεως αυτή ήταν η καλύτερη επιλογή τόσο για τη χώρα σας όσο και για την ευρωζώνη. Είμαι πεπεισμένος ότι με τη συνεπή εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού προγράμματος και την αποτελεσματική χρήση αξιοσημείωτων κοινοτικών κονδυλίων που είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα, ώστε να υποστηριχθούν οι επενδύσεις, η απασχόληση και η κοινωνική συνοχή, η Ελλάδα μπορεί να είναι ένα επιτυχημένο και με ευημερία μέλος της ευρωζώνης».
Μεγάλο μέρος του μεταρρυθμιστικού πακέτου που περιλαμβάνεται στο τρίτο Μνημόνιο συνδέεται με δράσεις σε τομείς πέραν της δημοσιονομικής σταθεροποίησης και του Ασφαλιστικού… Η νέα «task force» θα βρεθεί σύντομα στην Αθήνα. Τι περιμένετε από τη συνεργασία της με τις ελληνικές αρχές και σε ποιους τομείς θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή;
«Η Κομισιόν έχει δημιουργήσει μια νέα Υπηρεσία για την Υποστήριξη των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (SRSS), για την παροχή τεχνικής βοήθειας, με σκοπό την προετοιμασία και την αποτελεσματική εφαρμογή διαρθρωτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων. Αυτή η υπηρεσία παρέχει επίσης συνδρομή για την αποδοτική αξιοποίηση των διαρθρωτικών και κοινοτικών κονδυλίων. Πράγματι, οι ομάδες μας βρέθηκαν στην Ελλάδα την εβδομάδα που πέρασε. Η συνεργασία με τις ελληνικές αρχές είναι εποικοδομητική.
Συνεργαζόμαστε για να βελτιωθεί η είσπραξη των φορολογικών εσόδων, για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και σε άλλους τομείς. Πρόσφατα, μάλιστα, η SRSS άρχισε να βοηθάει τις ελληνικές αρχές στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης. Υπάρχουν δύο στοιχεία που απαιτούνται ώστε οι μεταρρυθμίσεις να πετύχουν. Πρώτον, η πολιτική βούληση και η “ιδιοκτησία” των μεταρρυθμίσεων από την ελληνική πλευρά. Δεύτερον, απαιτείται η τεχνική και διοικητική επάρκεια για την εφαρμογή τους. Η Επιτροπή και πολλά κράτη-μέλη είναι έτοιμα να προσφέρουν τεχνική βοήθεια».
Φαίνεται ότι έχουν διαμορφωθεί δύο στρατόπεδα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: α) ένα το οποίο πιστεύει ότι θα έπρεπε να συνδεθεί με την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, β) και ένα άλλο που επιμένει ότι τα δύο ζητήματα πρέπει να αποσυνδεθούν. Ποια είναι η γνώμη σας για το τι πρέπει να γίνει, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2016 αρχίζει να ισχύει η Οδηγία που προβλέπει και κούρεμα καταθέσεων (BRRD);
«Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να λάβει αποφασιστικά μέτρα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν δράσεις για την ενίσχυση του Πτωχευτικού Δικαίου και μια ουσιαστική βελτίωση της διακυβέρνησης του τραπεζικού τομέα και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), καθώς και για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, όπου αυτή απαιτείται. Τα αποτελέσματα του ποιοτικού ελέγχου αξιών (AQR) αλλά και των stress tests θα καθορίσουν το ύψος της χρηματοδότησης που είναι αναγκαίο για την ανακεφαλαιοποίηση. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα αποτελεί προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Κάθε οικονομία χρειάζεται ένα τραπεζικό σύστημα που να λειτουργεί εύρυθμα ως διαμεσολαβητής και παροχέας πιστώσεων για υποστήριξη των επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας. Hταν η αβεβαιότητα που προέκυψε στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις η οποία οδήγησε σε διαρροή καταθέσεων και δημιούργησε προβλήματα στον ελληνικό τραπεζικό τομέα.
Επομένως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι το πρόγραμμα θα βρίσκεται στον σωστό δρόμο όταν έρθει η ώρα της ανακεφαλαιοποίησης. Το Eurogroup δήλωσε τον Αύγουστο ότι η δεύτερη δόση για την ανακεφαλαιοποίηση και την εκκαθάριση θα χρειαστεί ως και 15 δισ. ευρώ που θα είναι διαθέσιμα μετά την πρώτη αξιολόγηση και όχι αργότερα από τις 15 Νοεμβρίου. Και βέβαια, η αποδέσμευσή τους υπόκειται στην ολοκλήρωση του AQR και των stress tests και στην υλοποίηση όσων προβλέπονται για τον πιστωτικό τομέα στην αξιολόγηση».
Είστε υπεύθυνος για την ταχύτερη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων. Πρόσφατα, η ΕΕ αποφάσισε να χρηματοδοτήσει κατά 100% τα πρότζεκτ που αφορούν την περίοδο 2007-2013. Μπροστά μας έχουμε πλέον την περίοδο 2014-2020. Τι να αναμένουμε και ποια συγκεκριμένα σχέδια εξετάζονται;
«Χαιρετίζω την ταχεία υιοθέτηση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των έκτακτων μέτρων για την Ελλάδα ώστε να χρησιμοποιηθούν γρηγορότερα τα κοινοτικά κονδύλια σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι. Αυτά τα μέτρα αφορούν τόσο την περίοδο 2007-2013 όσο και την περίοδο 2014-2020. Μεταφράζεται σε επιτάχυνση χρηματοδότησης κατά 2 δισ. ευρώ για τη διετία 2015-2016. Αυτή την εβδομάδα μεταφέραμε 835 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα ώστε να μπορέσουν να ξεκινήσουν επενδυτικά έργα που έχουν κολλήσει ή να ξεκινήσουν νέα.
Η κοινοτική χρηματοδότηση είναι μια επένδυση στην πραγματική οικονομία σε εποχές που η πρόσβαση στην ιδιωτική χρηματοδότηση είναι περιορισμένη. Ωστόσο, για να αξιοποιηθούν αυτά τα κονδύλια, η Ελλάδα πρέπει να διασφαλίσει ότι θα υπάρξουν όλες οι κανονιστικές προϋποθέσεις. Είναι αναγκαίο, μεταξύ άλλων, να εφαρμοστεί πλήρως ο Νόμος για τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Κονδύλια και να υιοθετηθεί μια σειρά εγκυκλίων και υπουργικών αποφάσεων. Παραμένουμε έτοιμοι για παροχή τεχνικής συνδρομής».
Θα μπορούσε η Ελλάδα να αναμένει χαλάρωση των μέτρων λιτότητας λόγω της έκτακτης κατάστασης που έχει προκαλέσει η προσφυγική κρίση;
«Εξετάζουμε αυτή την περίοδο τα αιτήματα αρκετών κρατών-μελών. Είναι σαφές ότι αντιμετωπίζουμε μια έκτακτη κατάσταση. Η Επιτροπή θα ολοκληρώσει τις προσεχείς εβδομάδες την εκτίμησή της για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής επίπτωσης της προσφυγικής κρίσης».
Η Κομισιόν φαίνεται ότι επιταχύνει την εμβάθυνση της ΟΝΕ. Πρόσφατα, συγκροτήσατε μια ομάδα ειδικών για να προτείνουν ιδέες. Ποιος είναι ο σκοπός αυτής της ομάδας;
«Την εβδομάδα που πέρασε παρουσιάσαμε το πρώτο πακέτο μέτρων για την ενίσχυση της ΟΝΕ. Τώρα, επικεντρώνουμε σε μέτρα που μπορούμε άμεσα να προωθήσουμε, αυτό που ονομάζουμε “πρακτική εμβάθυνση”. Πρόκειται για προτάσεις ενδυνάμωσης της δημοσιονομικής και μακροοικονομικής διακυβέρνησης. Δίνουμε επίσης έμφαση σε οικονομικές και εργασιακές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κρίση αποκάλυψε τα βαθύτερα προβλήματα της ανταγωνιστικότητας και των ανισορροπιών σε πολλές οικονομίες της ευρωζώνης.
Χωρίς τη δυνατότητα προσαρμογής των συναλλαγματικών ισοτιμιών σε κάθε κράτος ξεχωριστά, πρέπει να βρεθούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί αντιμετώπισης των προκλήσεων για την ανταγωνιστικότητα σε αρχικό στάδιο. Προτείνουμε λοιπόν τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας σε όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Αλλες προτάσεις αφορούν τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, την ενιαία εκπροσώπηση της ευρωζώνης στο ΔΝΤ και την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης με τη δημιουργία και Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Προστασίας των Καταθέσεων. Σε ό,τι αφορά την ομάδα των ειδικών, θα συσταθεί το 2016. Θα εργαστεί επί των νομικών, οικονομικών και πολιτικών πτυχών για την ολοκλήρωση της ΟΝΕ. Στο πλαίσιο αυτό, όμως, πρέπει να διευκολύνουμε και τη διεξαγωγή ενός ευρέος δημοσίου διαλόγου».
Το πρόγραμμα:
Τη Δευτέρα ο Βάλντις Ντομπρόβσκις θα συναντηθεί με τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη (09:30) και εν συνεχεία (10:30) με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη. Θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις στον Τύπο.
Στις 12:00 θα συναντηθεί με τα προεδρεία των κοινοβουλευτικών Επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Παραγωγής και Εμπορίου και Οικονομικών Υποθέσεων και με Διακομματική Αντιπροσωπεία της Βουλής. Στις 14:00 θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και στις 15:30 θα συναντηθεί με τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο. Θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις στον Τύπο.
Για την Τρίτη έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα (09:30) και στις 10:45, συνοδευόμενος από τον δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη, θα επισκεφθεί τον Κόμβο Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας INNOVATHENS, έργο που δημιουργήθηκε από πρωτοβουλία της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων και συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ, στην Τεχνόπολη-Γκάζι.
Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με συνάντηση που θα έχει με τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων.