Η Κυβέρνηση “Μεγάλου Συνασπισμού”, που δείχνει η ισχνή δημοσκοπική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία τόσο ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και τα στελέχη της Κουμουνδούρου, ήθελαν να αποφύγουν, φαίνεται πως θα είναι τελικά αναπόφευκτη. Ενώ μέχρι την Κυριακή εμφάνιζε ως απαγορευτική τη σύμπραξη και με τη ΝΔ αλλά και με Ποτάμι-ΠΑΣΟΚ, προχθές άνοιξε παράθυρο συνεργασίας με τα δύο τελευταία κόμματα, αποκλείοντας από κάθε συζήτηση τη ΝΔ. Κι αυτό, για να στείλει μήνυμα ότι σε καμία περίπτωση… δεν σκέφτεται νέες εκλογές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, που επικαλείται στο αναλυτικό ρεπορτάζ του, το euro2day, προκρίθηκε «η στάση της υπευθυνότητας» όχι μόνο για να σταματήσει κάθε («προβοκατόρικη») συζήτηση περί νέων εκλογών, αλλά και διότι τα μηνύματα που φτάνουν στην Κουμουνδούρου είναι πως «κύκλοι» εντός κι εκτός της χώρας προωθούν… τον GroKo. Δηλαδή τον «μεγάλο συνασπισμό» που αποτελεί τα τελευταία χρόνια το γερμανικό μοντέλο κυβερνητικής σύμπραξης «των αντιθέτων» και προωθείται από τα think tanks με τον όρο «Grosse Koalition».
Κατά τις ίδιες πηγές, με μία καθαρή πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ η πίεση θα χαλαρώσει, καθώς εκτιμάται ότι οι «δυνάμει σύμμαχοι» θα συζητήσουν γύρω από το πρόγραμμα του κόμματος -κυρίως τις δεσμεύσεις για βελτιώσεις του μνημονίου. Σε διαφορετική περίπτωση, «εμείς δεν υπάρχει περίπτωση να συμπράξουμε κυβερνητικά με τη ΝΔ».
«Ούτε ως συνεργάτη»
Εξού και οι νέες, χθεσινές τοποθετήσεις, αρχής γενομένης από του κ. Τσίπρα στην Κρήτη για τον Β. Μεϊμαράκη. «Δεν τον θέλω ούτε για αυτοφωράκια (σ.σ. χαρακτηρισμός που του είχε προσδώσει νωρίτερα ο πρόεδρος της ΝΔ), ούτε για συνεργάτη, οι βαρόνοι του κόμματός του τον θέλουν για αυτοφωράκια της ήττας», είπε ο πρώην πρωθυπουργός και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Οι παλιοί πολιτικοί μας έσπρωξαν στο χαντάκι, μας γέμισαν χρέη, κι εμείς πρέπει να βγούμε από το χαντάκι».
«Ασυμβίβαστη» χαρακτήρισε ο Γιώργος Σταθάκης την ιδέα μίας σύμπραξης, στο πλαίσιο του μεγάλου συνασπισμού, με μία πολιτική δύναμη της οποίας ο προγραμματικός λόγος είναι ακριβώς στον αντίποδα των τομών που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ».
Αν και εκφραστής των real politic του κόμματος, ο πρώην υπουργός (και εκ των πρωταγωνιστών στην τελευταία φάση της διαπραγμάτευσης που κατέληξε στη συμφωνία) κατέληξε στην παραδοχή ότι ένας τέτοιος συνασπισμός «προγραμματικά καθίσταται αδύναμος και θεωρώ ότι θα ήταν πολιτικά μη βιώσιμος».
- Ο Νίκος Φίλης χαρακτήρισε «επιστημονική φαντασία» τα σενάρια περί συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ. Πρόσθεσε πάντως κι ο ίδιος, με τη σειρά του, ότι «η λαϊκή εντολή θα καθορίσει τις μετεκλογικές συνεργασίες, είτε θα είναι μια λαϊκή εντολή αυτοδυναμίας στον ΣΥΡΙΖΑ, είτε θα δίνει εντολή για συνεργασίες». Ανοίγοντας τη συζήτηση «για το πώς εννοεί το κάθε κόμμα τη διαχείριση των προβλημάτων, τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά, τη διαπλοκή», αλλά και το χρέος: «Πώς θα πάμε να διαπραγματευτούμε γι’ αυτό το ζήτημα με κόμματα που αυτή τη στιγμή υποστηρίζουν τη διαχειρισιμότητα του χρέους;», το ερώτημα…
- «Δεν πρόκειται να συνεργαστούμε σε κυβερνήσεις εθνικής ενότητας ή οικουμενικές που είναι απολιτίκ», δήλωσε ο Νίκος Βούτσης, με την προσθήκη: «Θα θέλαμε να πάμε σε διακυβέρνηση του τόπου χωρίς το πολιτικό προσωπικό που έχει σχέση με το παρελθόν».
Το μήνυμα των πιστωτών
Την ίδια ώρα νευρικότητα έχει αρχίσει να επικρατεί πίσω από τις κλειστές πόρτες των Βρυξελλών, της Φρανκφούρτης, του Βερολίνου και της Ουάσινγκτον για τις εξελίξεις στην Αθήνα και την πιθανότητα να αργήσει να σχηματιστεί κυβέρνηση στη χώρα μας, κάτι που θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση των δεσμεύσεων.
Σύμφωνα με υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους της ευρωζώνης, που συνομίλησαν με το Euro2day και το οικονομικό πρακτορείο ειδήσεων ΜΝΙ, αν και επικρατεί η γραμμή να μη γίνει οποιαδήποτε παρέμβαση από αξιωματούχους της ΕΕ και του ΔΝΤ κατά την προεκλογική εκστρατεία, οι ιδιωτικές συζητήσεις δίνουν και παίρνουν, ιδιαίτερα μετά και το πρώτο μπαράζ των δημοσκοπήσεων.
Μπορεί οι εν λόγω δημοσκοπήσεις να μην είναι ακόμα ενδεικτικές, όπως σχολίασε υψηλά ιστάμενη πηγή της Ευρωζώνης, οι δανειστές, όμως, έφυγαν για διακοπές με την ιδέα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας θα σχηματίσουν εύκολα κυβέρνηση συνασπισμού, εάν δεν πετύχουν αυτοδυναμία. Γύρισαν όμως τον Σεπτέμβριο αντιμέτωποι με ένα διαφορετικό σκηνικό.
Ο αξιωματούχος παραδέχθηκε ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ περίμεναν από τον Ιούλιο ότι ο κ. Τσίπρας θα προχωρούσε σε εκλογές τον Σεπτέμβριο, όμως, δεν «ανησυχούσαν» γιατί θεωρούσαν ότι με το ξεκαθάρισμα στο κόμμα θα «έστρωνε» και η φθινοπωρινή περίοδος.
Υψηλά ιστάμενη πηγή της Κομισιόν υποστήριξε ότι, κατά τα φαινόμενα, οι δανειστές προετοιμάζονται για καθυστερήσεις τόσο στην επάνοδο των ελεγκτών, όσο και στην ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης που αναμένεται πλέον τον Νοέμβριο και σύμφωνα με την πηγή, δεν θα συνδέεται με τη συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους.
Θα τρέξει η ανακεφαλαιοποίηση
Πηγή του ευρωσυστήματος επιβεβαίωσε τις πληροφορίες, ανέφερε ωστόσο ότι -μετά από αναλυτική παρέμβαση του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι- το κουαρτέτο συμφωνεί σε ένα σημείο: την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μέχρι το τέλος του έτους.
Ήδη τα μηνύματα έχουν φθάσει στη μεταβατική κυβέρνηση, ότι οι διεργασίες για την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα δεν πρέπει να σταματήσουν και το χρονικό πλαίσιο πρέπει να τηρηθεί. Για να γίνει αυτό πρέπει η Ελλάδα να είναι έτοιμη να εκταμιεύσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονται για τις τράπεζες μέσα στον Νοέμβριο. Εξέλιξη όμως που προϋποθέτει να τηρηθούν μια σειρά χρονοδιαγράμματα που τώρα βρίσκονται σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, στις συζητήσεις των δανειστών επικρατούν αυτή τη στιγμή τα εξής:
1. Να ασκηθούν παρασκηνιακές πιέσεις στα μεγάλα κόμματα που ενδέχεται να σχηματίσουν κυβέρνηση, να μη χρονοτριβήσουν ή να μην εξωθήσουν την κατάσταση ώστε να χρειαστούν επαναληπτικές εκλογές. Στην περίπτωση «διπλών εκλογών», όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά μια ευρωπαϊκή πηγή, η ύφεση θα ενταθεί το 2015 και το δημοσιονομικό κενό θα πρέπει να καλυφθεί με επιπλέον μέτρα το 2016 και το 2017, ενώ τα capital controls θα παραμείνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
2. Οι εταίροι θεωρούν πως αλλαγή σχήματος που δεν θα μετέχει ο ΣΥΡΙΖΑ θα δημιουργήσει κίνδυνο καθυστερήσεων, καθώς θα μπουν νέοι υπουργοί οι οποίοι θα χρειαστούν και πάλι χρόνο για να ενημερωθούν, ενώ δεν αποκλείεται κάποιοι να επιχειρήσουν αλλαγές στο μνημόνιο (κίνδυνος που διαφαίνεται και σε επικράτηση ΣΥΡΙΖΑ).
3. Με το που θα σχηματιστεί η -όποια- νέα κυβέρνηση, οι δανειστές θα προχωρήσουν σε αποσαφήνιση των προαπαιτούμενων (milestones) τα οποία θα συνοδεύουν την εκταμίευση των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που εκκρεμεί από την πρώτη δόση.
Πάει πίσω το χρέος;
4. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αποσυνδέουν πλέον την πρώτη αξιολόγηση από τη συζήτηση για τη διαχειρισιμότητα του ελληνικού χρέους, που μάλλον μετατίθεται για αργότερα. Κάποιες χώρες της ευρωζώνης έχουν εκφράσει την άποψη ότι η λύση πρέπει να δοθεί εντός του 2016, όμως η επιστολή που έχει στείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ για τρίτο δάνειο από το Ταμείο «πιέζει» το χρονοδιάγραμμα για νωρίτερα.
5. Ορισμένες κυβερνήσεις της ΕΕ, όπως και η Κομισιόν, δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τον εάν στο ΔΝΤ θα αποφασίσουν για το τρίτο δάνειο εντός του Νοεμβρίου και το αποσυνδέουν χρονικά από τις εξελίξεις και τις εκταμιεύσεις του ευρωπαϊκού σκέλους της βοήθειας, δηλαδή το δάνειο του ESM.
Υπάρχει μάλιστα σχετική δυσφορία για τις διαρροές ότι ο Πολ Τόμσεν έχει εκφραστεί με σκεπτικισμό έως και αρνητικά για τις προοπτικές του τρίτου πακέτου στήριξης που αποφασίστηκε, όμως κορυφαίο στέλεχος της Ευρωζώνης ανέφερε ότι η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ δεσμεύθηκε ενώπιον όλων στη Σύνοδο του Ιουλίου ότι το ΔΝΤ θα παρέχει δάνειο στην Ελλάδα, συνεπώς, όπως είπε, σε τελική ανάλυση το θέμα είναι πολιτικό παρά τεχνοκρατικό (Τόμσεν).
6. Η αψιμαχία του ΔΝΤ με την ΕΕ για τη διαχειρισιμότητα του ελληνικού χρέους μάλλον θα φέρει δύο διαφορετικές εκθέσεις διαχειρισιμότητας (DSA) και εκεί αναμένουμε να δούμε τι θα αποφασίσει να κάνει το Ταμείο αφού η ΕΕ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι η διαχειρισιμότητα θα επιτευχθεί με επέκταση των ωριμάνσεων των υπαρχόντων δανείων.
7. Υπάρχουν απόψεις ότι το ΔΝΤ πρέπει να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα απλώς με ένα πακετάρισμα των δόσεων που ήδη εκκρεμούν, ύψους 16 δισεκατομμυρίων ευρώ, ή και λιγότερα. Και ενώ το δάνειο των 86 δισεκατομμυρίων ήδη -χωρίς να είναι καταγεγραμμένο προεξοφλεί ότι στο ποσό περιλαμβάνεται και η συμμετοχή του ΔΝΤ, τώρα παράγοντες αναφέρουν ότι εάν το Ταμείο τραβήξει το σχοινί, τότε το ποσό θα καλυφθεί εξ ολοκλήρου από τον ΕΣΜ, χωρίς να χρειάζεται νέες εγκρίσεις από τα κοινοβούλια, καθώς αυτά ενέκριναν το ύψος του ποσού χωρίς τις λεπτομέρειες.
8. Σε σχετική ερώτηση για τις δηλώσεις του επικεφαλής της Νέας Δημοκρατίας, Ευάγγελου Μεϊμαράκη, ότι θα παγώσει τους φόρους στους αγρότες κ.λπ., κύκλοι της Ευρωζώνης ανέφεραν ότι ακόμα και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα στο οποίο ανήκει η Νέα Δημοκρατία θα επιστρατευθεί, ώστε ο κ. Μεϊμαράκης να «ενημερωθεί» για το μνημόνιο και το πώς γίνονται οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Ενδέχεται μάλιστα η πρώτη «σύσταση» να γίνει εάν ο κ. Μεϊμαράκης μεταβεί τελικά την επόμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο.
Αυτό που απορρέει από τις συζητήσεις με τους εν λόγω αξιωματούχους είναι ότι όποια κυβέρνηση και να σχηματιστεί στις εκλογές, οι πιέσεις θα είναι ασφυκτικές και το νέο πακέτο μέτρων «σκληρό», καθώς θα περιέχει την «καυτή πατάτα» του ασφαλιστικού. Και όσο πιο θολό το τοπίο και το αποτέλεσμα, τόσο θα αυξάνονται οι πιέσεις για να περιοριστούν οι καθυστερήσεις.
Στο άτυπο Eurogroup που θα διεξαχθεί στο Λουξεμβούργο την άλλη εβδομάδα, πάντως, η Ελλάδα δεν αναμένεται να απασχολήσει επισήμως. Οι εταίροι θα περιοριστούν σε «φιλικές» προειδοποιήσεις ότι οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να εφαρμοστούν απρόσκοπτα. Θα ειπωθεί και το σύνηθες, ότι εάν δεν εφαρμόσουμε, δόσεις δεν παίρνουμε…