Την επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος και τα μηνύματα της κάλπης επιχειρεί να περιγράψει μέσα από έξι ερωτήσεις και απαντήσεις η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Τι θα συμβεί αν επικρατήσει το όχι;
Ο Αλέξης Τσίπρας έχει δεσμευτεί ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος θα επιστρέψει στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές μετά το δημοψήφισμα. ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ που χρηματοδοτούν τη χώρα από τα μέσα του 2010 έχουν υπογραμμίσει ότι μία αρνητική ψήφος θα σημαίνει το τέλος των διαπραγματεύσεων. Αυτό, με τη σειρά του, θα σημαίνει το τέλος της οικονομικής στήριξης της Αθήνας, που έχει ήδη αποτύχει να πληρώσει 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ και έχει μπροστά της μία καταβολή 3 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου. Ο Τσίπρας έχει δηλώσει ότι μία συμφωνία για χρήματα έναντι μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να επιτευχθεί «εντός 48 ωρών» – ακριβώς πριν ανοίξουν ξανά οι τράπεζες την Τρίτη, όπως έχει προγραμματίσει η κυβέρνηση.
Εχει σημασία το ποσοστό του αποτελέσματος;
Πολλά θα εξαρτηθούν από τη διαφορά μεταξύ του «ναι» και του «όχι». Εάν το «όχι» επικρατήσει με πολύ ευρεία διαφορά, η ρήξη με την Ευρώπη θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιη, καθώς οι δανειστές θα το εκλάβουν ως ηχηρή απόρριψη των δυσβάσταχτων διαρθρωτικών αλλαγών και της λιτότητας τις οποίες απαιτούν σε αντάλλαγμα για περαιτέρω κεφάλαια διάσωσης.
Τι θα σήμαινε μία έξοδος από το ευρώ;
Από την επόμενη ημέρα, οι τράπεζες θα χρεοκοπούσαν, η παραγωγικότητα της οικονομίας θα έπεφτε δραματικά και ο υπερπληθωρισμός θα εκρήγνυτο καθώς η επανεισαγωγή της δραχμής θα υποτιμάτο άμεσα. Κάποιοι εκτιμούν ότι θα μπορούσαν να εμφανιστούν αναταραχές σε περιπτώσεις όπως του κλεισίματος των συνόρων για τα εμποδιστεί η έξοδος σκληρού συναλλάγματος στο εξωτερικό. Το κόστος των εισαγωγών θα εκτοξευόταν.
Η πολιτική αναταραχή θα μπορούσε να ακολουθήσει και η άκρα αριστερά και η άκρα δεξιά -αμφότερες υποστηρίζουν το «όχι»- θα αισθάνονταν ενισχυμένες. Η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, οι εμπορικοί σύλλογοι και τα συνδικάτα, με την υποστήριξη του αντικαπιταλιστικού ΑΝΤΑΡΣΥΑ, εδώ και καιρό κηρύττουν το χωρισμό από την ΕΕ και την διαγραφή του τεράστιου χρέους της Ελλάδας. Η έξοδος από το ευρώ θα μπορούσε να πυροδοτήσει τα γεγονότα που θα οδηγούσαν σε έξοδο από την ΕΕ. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα γινόταν γρήγορα μία τρίτης τάξης βαλκανική χώρα. Οι πλούσιοι θα ευημερούσαν, αγοράζοντας ακίνητα σε εξευτελιστικές τιμές με το σκληρό χρήμα που έχουν βγάλει εκτός συνόρων· οι φτωχοί θα δέχονταν σκληρό πλήγμα από τον υπερπληθωρισμό.
Και αν η νίκη του «όχι» είναι με μικρή διαφορά;
Οι δανειστές θα μπορούσαν να κάνουν κάποια παραχώρηση στον Τσίπρα και να δεχθούν μία συμφωνία μαζί του, εξασφαλίζοντας την πολιτική σταθερότητα. Αλλά με την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών στο ναδίρ, η όρεξη για περαιτέρω διαπραγμάτευση με τον Τσίπρα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Οι ψηφοφόροι του «όχι» θα έκαναν γι’ αυτόν δύσκολο να συμφωνήσει σε επιπλέον «υφεσιακά» μέτρα όπως οι περικοπές και η αύξηση φόρων. Πολύ γρήγορα, θα βρισκόταν όμηρος των απαιτήσεων των δανειστών και της δικής του ρητορείας κατά της λιτότητας. Ακόμη και αν έκανε παραχωρήσεις, όπως έχει ήδη υπονοήσει, θα πίεζε για ελάφρυνση χρέους – ενθαρρυμένος από την ανακοίνωση του ΔΝΤ ότι χωρίς αντιμετώπιση του μη βιώσιμου χρέους της Αθήνας η οικονομία δεν θα επιστρέψει ποτέ σε ανάπτυξη και πλήρη ανάκαμψη.
Αν επικρατήσει το «ναι» τι θα συμβεί;
Είτε με μικρή είτε με μεγάλη διαφορά, μία επικράτηση του «ναι» θα κάνει αδύνατο για την κυβέρνηση να συνεχίσει ως έχει. Μπορεί να προκηρυχθούν εκλογές ή να συγκροτηθεί μία κυβέρνηση σωτηρίας εθνικής ενότητας, πιθανώς υπό την ηγεσία τεχνοκρατών. Ο Τσίπρας έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα παραιτηθεί. Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει πει ότι θα αποχωρήσει εάν ηττηθεί το στρατόπεδο του «όχι».
Μπορούν να ξεκινήσουν ξανά οι συνομιλίες;
Μία νέα κυβέρνηση θα έπρεπε άμεσα να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Εάν το δημοψήφισμα έδινε στο «ναι» ευρύ προβάδισμα, υπάρχει η ελπίδα ότι οι δανειστές θα ανταμείψουν την Ελλάδα με οικονομική «υποστήριξη ζωής» που θα αντιμετώπιζε το θέμα του μη βιώσιμου χρέους. Εάν η επιλογή είναι να γίνουν νέες εκλογές -πιθανώς το Σεπτέμβριο- ο ΣΥΡΙΖΑ πιθανώς θα επικρατούσε εύκολα και πάλι. Και ένας νέος κύκλος του ελληνικού δράματος θα εκρήγνυτο ξανά.