Ένα υποθετικό – αλλά όχι απίθανο – σενάριο για το τι θα συμβεί στην περίπτωση που η Ελλάδα αποπληρώσει το ΔΝΤ, καθώς “ξεμένει από ρευστό” αναλύει ο Raoul Ruparel στο Open Europe.
«Ακόμη κι αν η Ελλάδα καταφέρει να πληρώσει τη δόση της 9ης Απριλίου, θα πρέπει να μπορέσει να ανταποκριθεί και στους λογαριασμούς ύψους 1,4 δισ. στις 14 Απριλίου και 1 δισ. στις 17 Απριλίου;» διερωτάται ο οικονομολόγος, τονίζοντας ότι η δεινή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας έχει επιδεινωθεί περαιτέρω την απόφαση της ΕΚΤ να περιορίσει τη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών.
Στο αρνητικό ενδεχόμενο που δεν καταφέρνει λοιπόν η χώρα να αποπληρώσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ακολουθούν τα εξής βήματα: το Ταμείο θα περιμένει για ένα μήνα. Αν δεν υπάρξει ούτε τότε αποπληρωμή της δόσης, η εκτελεστική διευθύντρια του Ταμείου συγκαλεί το Διοικητικό Συμβούλιο, προκειμένου να το ενημερώσει για την εκπρόθεσμη – πλέον – χώρα.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον αναλυτή, το ΔΝΤ είναι το μικρότερο πρόβλημα, καθώς μεγαλύτερη σημασία έχουν οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα ακολουθήσουν:
1. Το ΔΝΤ συμμετέχει στους «θεσμούς», οι οποίοι λαμβάνουν τις αποφάσεις για τη χώρα και διαπραγματεύονται με τους εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης. Οπότε, «πώς θα δώσει τη συγκατάθεσή του για εκταμίευση χρημάτων προς την Ελλάδα αν δεν έχει αποπληρωθεί τα προηγούμενα από αυτήν;» διερωτάται ο Ruparel.
2. Μια καθυστέρηση στην καταβολή των υποχρεώσεών της «θα είναι η ταφόπλακα» στις ελπίδες της Ελλάδας για επιστροφή στις αγορές, ακόμη κι αν επιτευχθεί επιτέλους η πολυπόθητη συμφωνία με τους εταίρους στην Ευρωζώνη.
3. Στη συμφωνία που έχει υπογράψει η Ελλάδα με τον EFSF αναφέρεται ότι θα μπορούσε να εξετάσει τον τερματισμό της αποπληρωμής των δανείων από την Ευρωζώνη αν η χώρα έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές. Αυτό σημαίνει ότι, έπειτα από έναν μήνα καθυστέρησης και αφού η Λαγκάρντ έχει συγκαλέσει την αντίστοιχη συνεδρίαση του ΔΣ, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μην πληρώσει ούτε τα δάνεια του EFSF. Ωστόσο, επισημαίνει ο αναλυτής, όλα στη συμφωνία είναι «πολύ προσεκτικά διατυπωμένα και αξιολογημένα», καθώς αναφέρεται ότι ο EFSF «δεν υποχρεούται να λάβει τέτοια δράση». Έτσι, φαίνεται μάλλον απίθανο να κηρύξει ολόκληρο το δάνειο σε μη εξυπηρετούμενο. Ως συνέπεια, η πίεση στα κοινοβούλια ορισμένων κρατών-μελών της Ευρωζώνης για νέες παραχωρήσεις προς την Ελλάδα θα αυξηθεί.
4. Μετά το «κούρεμα» του 2012, για τα νέα ελληνικά ομόλογα που πήραν οι επενδυτές, ισχύει το αγγλικό δίκαιο, στο οποίο περιλαμβάνεται η “ρήτρα της διασταυρούμενης αθέτηση πληρωμής», γεγονός που σημαίνει ότι αν η χώρα δεν αποπληρώσει άλλες υποχρεώσεις, τότε κάνει χρήση της εν λόγω ρήτρας και δεν αποπληρώνει ούτε αυτές που προκύπτουν από τα συγκεκριμένα ομόλογα. Επίσης, υπάρχει και η «ρήτρα της συγχρηματοδότησης» ομολόγων και EFSF.
Αλλά, όπως αναφέρει το Open Europe, αυτό ισχύει για τον EFSF και όχι τόσο για τα δάνεια από το ΔΝΤ. Οπότε, η αθέτηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τα ομόλογα μπορεί να γίνει αν συμβεί και κάτι ανάλογο με τα δάνεια του EFSF. Αν η Ελλάδα δεν αποπληρώνει μόνο το ΔΝΤ δεν μπορεί χρησιμοποιήσει τις προαναφερθείσες ρήτρες.
Από μόνη της, επομένως, μια καθυστέρηση αποπληρωμής του ΔΝΤ δεν θα σήμαινε συνολική χρεοκοπία, αλλά θα δημιουργούσε μια «αρνητική πιστοληπτική εικόνα» για την Ελλάδα και θα οδηγούσε σε περαιτέρω υποβάθμισή της από τους οίκους αξιολόγησης.
5. Σύμφωνα με την έρευνα του οικονομικού αναλυτή του Open Europe, τα ομόλογα της ΕΚΤ διέπονται από άλλο καθεστώς, καθώς αυτό έγινε για να μην φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παραβιάζει το καταστατικό της και αγοράζει δημόσιο χρέος. Κατά συνέπεια, τα ομόλογα που είναι στην κατοχή της διέπονται από το ελληνικό δίκαιο. Η “ιδιαιτερότητα” αυτή καθιστά ασαφές το αν δίνεται η δυνατότητα της χρήσης της διασταυρούμενης ρήτρας αθέτησης της αποπληρωμής και για τα εν λόγω ομόλογα και – στην περίπτωση που δίνεται – αν αυτό θα γίνει με το αγγλικό ή με το ελληνικό δίκαιο.
6. Παρ’ ότι δεν είναι εντελώς σαφές το πότε ακριβώς ενεργοποιούνται οι ρήτρες που καθιστούν την Ελλάδα «μη συνεπή στις υποχρεώσεις της» στο σύνολο των πιστωτών της (ακόμη κι αν αυτή χρωστά σε έναν από αυτούς), ωστόσο, η ΕΚΤ έχει πάντα τη δυνατότητα να επανεξετάσει την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA. Αν λοιπόν, η Ελλάδα καθυστερήσει την αποπληρωμή του ΔΝΤ, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ΕΚΤ δεν θα αυξήσει το όριο των χρημάτων προς τις ελληνικές τράπεζες, ενώ δεν αποκλείεται και το σενάριο να το περιορίσει τόσο που να προκαλέσει ασφυξία σε συνδυασμό με τη μαζική εκροή καταθέσεων που θα σημειωθεί.
Το συμπέρασμα του οικονομολόγου είναι ότι η μη αποπληρωμή του ΔΝΤ δεν θα σημάνει αμέσως ολέθριες οικονομικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις. Ωστόσο θα αποτελούσε τεράστια βλάβη, ίσως και ανεπανόρθωτη, στην αξιοπιστία και τη φήμη της χώρας, ενώ θα μεγάλωνε το χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των πιστωτών της.
Σύμφωνα με το Open Europe, ο παίκτης-κλειδί στο όλο «παιχνίδι» θα είναι η ΕΚΤ, την ώρα που η Ελλάδα έχει άμεση ανάγκη από την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους της.