Αδράνεια στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καταλογίζει το οικονομικό Ινστιτούτο Bruegel αναφορικά με το πώς αντιμετώπισε τον διαρκώς επιταχυνόμενο πληθωρισμό. Ως κλειδί για το πώς έχασε τον έλεγχο των τιμών καταναλωτή, η ανάλυση του Bruegel -την οποία θα καταθέσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο-, θεωρεί την τελευταία συνεδρίαση για το 2021 όταν πλέον ο πληθωρισμός είχε αρχίσει να ίπταται. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη θα έπρεπε να αναλάβει πιο γρήγορα δράση και να αποφασίσει πιο νωρίς να αυξήσει τα επιτόκια. Στην ανάλυσή του το ινστιτούτο επικεντρώνεται σε έξι βασικές αστοχίες όπως αναφέρει. Ας τις δούμε αναλυτικά.
Οι έξι αστοχίες της ΕΚΤ
Πρώτη αστοχία: Οι προβλέψεις της ΕΚΤ ήταν εκτός πραγματικότητας
Τον Δεκέμβριο του 2021 με τον πληθωρισμό του Νοεμβρίου στο 4,9%, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εκτιμούσαν για μια ισχυρή ανάπτυξη της τάξεως του 4,2% το 2022 και για πιο ήπιο ρυθμό στο 2,9% το 2023. Στο μεταξύ ήδη τα πρώτα δείγματα για επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών είχαν κάνει την εμφάνισή τους, ωστόσο οι ιθύνοντες επέμεναν ότι ήταν ακόμη απαραίτητη η διευκολυντική νομισματική πολιτική.
Δεύτερη αστοχία: Η λήξη του προγράμματος ΑΡΡ
Η ΕΚΤ έκανε ξεκάθαρο ότι η πρώτη αύξηση των επιτοκίων θα έρθει μόλις μπει τέλος στο πρόγραμμα αγορά ομολόγων (ΑΡΡ) ύψους 20 δισ. ευρώ. Ωστόσο στο τέλος του 2021 οριοθέτησε το χρονοδιάγραμμα αυτό για τον Οκτώβριο του 2022 και ακόμη πιο αργά, κάτι που σήμαινε ότι η πρώτη επιτοκιακή αύξηση θα ερχόταν μετέπειτα.
Τρίτη αστοχία: Οι αγορές ομολόγων υπό το ΑΡΡ
Αν η ΕΚΤ είχε εκτιμήσει καλύτερα τα δεδομένα από τις αγορές των ομολόγων καθώς οι αποδόσεις τους είχαν πάρει την ανιούσα, θα είχε συνειδητοποιήσει πιο γρήγορα ότι η επέκταση του ΑΡΡ όχι μόνο δεν ήταν εφικτή, αλλά και πως πρέπει να έρθει το τέλος του νωρίτερα.
Τέταρτη αστοχία: Οι αναλύσεις για τα επιτόκια
Λήφθηκε πολύ σοβαρά υπόψη η καθοδήγηση της ομάδας αναλυτών της ΕΚΤ αναφορικά με τα επιτόκια κι ενώ σύμφωνα με το Bruegel η συγκεκριμένη ομάδα τα πέντε χρόνια πριν από την πανδημία κι ενώ δεν υπήρξε κανένα μεγάλο σοκ στην οικονομία οι προβλέψεις τους δεν επιβεβαιώνονταν.
Πέμπτη αστοχία: Η αγνόηση των τιμών κατοικιών στον πληθωρισμό
Αν και από τη συνεδρίαση του Ιουλίου του 2021 επισημάνθηκε η σημασία των τιμών κατοικιών στον δείκτη τιμών καταναλωτή, εντούτοις αυτές δεν λήφθησαν υπόψη στις προβλέψεις για τον πληθωρισμό το 2023 και 2024.
Έκτη αστοχία: Η αύξηση του ΑΡΡ
Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν τον Μάρτιο του 2022 όταν θα έληγε το ΡΕΡΡ (το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την πανδημία), να αυξηθούν οι αγορές υπό το πρόγραμμα ΑΡΡ. Αυτό, μέχρι να γίνει κατανοητό ότι πρέπει να υιοθετηθεί ένα καινούργιο εργαλείο που θα εξασφαλίσει μια ομαλή μετάβαση στη νομισματική πολιτική και την αποφυγή του κατακερματισμού των αγορών.
Τα επόμενα βήματα
Καταλήγοντας το Ινστιτούτο Bruegel, προτείνει να υπάρχουν βαθμιαίες επιτοκιακές αυξήσεις έως ότου οι οικονομικές επιπτώσεις από τον πόλεμο καταστούν ξεκάθαρες. Σε περίπτωση που δεν επέλθει μια οικονομική ύφεση, τότε οι αυξήσεις των επιτοκίων πρέπει να επιταχυνθούν. Στην περίπτωση μιας οικονομικής κρίσης, τότε οι επιτοκιακές αυξήσεις πρέπει να σταματήσουν, καταλήγει το Bruegel.