Στο χείλος μιας οικονομικής ύφεσης με ανυπολόγιστες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, οδηγούνται τρεις από τις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη.
Αυτό ισχυρίζεται τουλάχιστον σε μια εκτενή και εύληπτη ανάλυση ο Τζορτζ Φρίντμαν, Αμερικανός γεωπολιτικός αναλυτής και ιδρυτής του GPF (Geopolitical Future), μιας διαδικτυακής πύλης που αναλύει και προβλέπει παγκόσμια γεγονότα.
Ο Φρίντμαν υπήρξε στο παρελθόν επικεφαλής του Stratfor, μια άλλης πλατφόρμας γεωπολιτικής ανάλυσης με έδρα το Όστιν του Τέξας. Όπως περιγράφει ο Φρίντμαν, πρόκειται για ένα φαινόμενο ντόμινο, το οποίο μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικό και να βυθίσει στην αβεβαιότητα, τόσο τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Γερμανία, τις οποίες αφορούν οι ανησυχίες, όσο όμως και μια σειρά από χώρες που εξαρτώνται σημαντικά από αυτές.
Η έλλειψη καταρτισμένου εργατικού δυναμικού απειλεί τις ΗΠΑ
Παρατηρώντας κανείς τον δείκτη ανεργίας στην Αμερική, θα μπορούσε να υποστηρίξει πως μια χώρα με ανεργία μόλις 3,7% δεν βρίσκεται σε διαδικασία ύφεσης. Ωστόσο, η ανάλυση των οικονομολόγων αναφέρει πως σημαντικό ποσοστό των Αμερικανών πολιτών δεν απασχολείται, καθώς πλάι σε εκείνους που αδυνατούν λόγω κάποιας ασθένειας να εργαστούν, πρέπει να υπολογιστεί και ένα ποσοστό ανθρώπων που έχουν πάψει να αναζητούν εργασία και όμως δεν υπολογίζονται στον δείκτη ανεργίας.
Τον Ιούλιο, ο δείκτης εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ αντιπροσώπευε μόλις το 63%. Για να αναπτυχθεί όμως μια χώρα, θα πρέπει να έχει νέο, καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις χρόνιες αδυναμίες της χώρας που ταλανίζουν την οικονομία εδώ και δεκαετίες καθιστούν πολύ πιθανό ένα καθοδικό σπιράλ.
Η Κίνα δεν ανάρρωσε ποτέ από την ύφεση του 2008
Από την πλευρά της, η κινεζική οικονομία μοιάζει ακόμη λαβωμένη από την ύφεση του 2008. Καθώς η ανάπτυξή της εξαρτάται αποκλειστικά από τις εξαγωγές, οι οποίες κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης μειώθηκαν, υπήρξε μόνιμα μια οικονομική ανωμαλία που δεν επιλύθηκε ποτέ αποτελεσματικά. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς τις κυρώσεις που επιβάλλει ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Κίνας, οι ΗΠΑ, τότε αντιλαμβάνεται κάποιος τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η χώρα.
Το 4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Κίνας προέρχεται από τις εξαγωγές στην Αμερική, ενώ αντίστοιχα για τις ΗΠΑ το ίδιο ποσοστό πέφτει στο 0,5%. Βεβαίως, εταιρίες όπως η Apple βασίζονται στην Κίνα τόσο σε επίπεδο παραγωγής, όσο και σε επίπεδο κατανάλωσης. Οι συνέπειες όμως θα είναι περισσότερο εμφανείς στην Κίνα.
Η Γερμανία πιο κοντά από ποτέ σε μια κλασική ύφεση
Τέλος, ο Φρίντμαν σημειώνει πως αν μια χώρα είναι πιο κοντά στην ύφεση, με την κλασική οικονομική έννοια αυτή δεν είναι άλλη από τη Γερμανία. Το πρόβλημα με την μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη είναι πως οι εξαγωγές καταλαμβάνουν περίπου το 50% του ΑΕΠ της χώρας, ένα τεράστιο ποσοστό που την κάνει ευάλωτη στην παραμικρή μείωση δαπανών άλλων χωρών.
Από τη μια η πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ, την μεγαλύτερη αγορά εξαγωγών για τη Γερμανία θα φέρει αυτομάτως μικρότερες εξαγωγές, ενώ την ίδια στιγμή και εφόσον το Βερολίνο εισέλθει σε ύφεση τότε αυτομάτως δεν θα μπορεί να αγοράζει με τον ίδιο ρυθμό από τους εταίρους της στην Ευρώπη. Καθώς οι χώρες αυτές βασίζονται στις εξαγωγές προς τη Γερμανία, ενδεχόμενη ύφεση θα θέσει σε κίνδυνο και την υπόλοιπη Ευρώπη. Κίνδυνο σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα, με την ΕΚΤ να πασχίζει εδώ και χρόνια να επιτύχει θετικά αποτελέσματα.
Μια ύφεση διαφορετική από τις άλλες
Είναι σημαντικό, λέει ο αναλυτής, να τονίσουμε πως δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια παγκόσμια ύφεση. Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τρεις αυτές χώρες δεν έχουν μια και μόνη αιτία. Αντίθετα, υπάρχουν εθνικές εξηγήσεις για τις αδυναμίες αυτές. Το ερώτημα που τίθεται ωστόσο είναι αν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια νέα ύφεση, μόλις δέκα χρόνια μετά από εκείνη του 2008.
Με τρεις από τις πιο ισχυρές οικονομίες του κόσμου να αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα επιβράδυνση, η αιτία της ύφεση μοιάζει λιγότερο σημαντική από την επίδραση που αυτή θα έχει στις οικονομίες. Μια ταυτόχρονη επιβράδυνση σε διαφορετικές οικονομίες και για διαφορετικούς λόγους είναι πολύ πιο επικίνδυνη από μια ύφεση που πυροδοτείται από έναν και μόνο παράγοντα. Πώς αντιμετωπίζει κανείς οικονομίες που έχουν διαφορετικά προβλήματα;
Η Κίνα, όπως και η Γερμανία, έχουν ανάγκη από περισσότερες εξαγωγές, την ώρα που οι ΗΠΑ επιζητούν μείωση των εισαγωγών. Η λύση στο πρόβλημα κάθε χώρας μπορεί να αποτελεί παράγοντα επιδείνωσης για την οικονομική δυσχέρεια της άλλης. «Κατά την άποψή μου, οι υφέσεις αυτές ίσως να μην έχουν μία, κομψή λύση», λέει κλείνοντας ο Φρίντμαν.