Η αλλαγή των συντελεστών αναπλήρωσης προκειμένου να ενισχυθεί η ανταποδοτική σχέση εισφορών – παροχών είναι από τις πρώτες προτεραιότητες του υπουργείου εργασίας για το θέμα των συντάξεων, το επόμενο εξάμηνο.
Στο νόμο Κατρούγκαλου που εφαρμόζεται εδώ και τρία χρόνια, οι συντελεστές αναπλήρωσης στο ανταποδοτικό σκέλος της παροχής ευνοούν τους χαμηλόμισθους με λίγα χρόνια ασφάλισης, ενώ ζημιώνουν όσους έχουν καταβάλλει εισφορές για περισσότερα χρόνια. Η τελική σύνταξη είναι μειωμένη έως και 40% σε σχέση με αυτή που θα λάμβανε ο ασφαλισμένος με το προηγούμενο καθεστώς ακόμα κι αν έχει παραμείνει υποχρεωτικά στο σύστημα για 40 έτη.
Αυτό σημαίνει ότι περίπου 200.000 νέοι συνταξιούχοι, που συνταξιοδοτήθηκαν μετά τις 13/5/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) έλαβαν ‘κουτσουρεμένες’ συντάξεις έως και 465 ευρώ τον μήνα.
Σύμφωνα με το protothema.gr έμφαση θα δοθεί πλέον στο πεδίο 25 έως 38 έτη ασφάλισης όπου εντοπίζονται οι μεγαλύτερες αδικίες. Ωστόσο παρέμβαση αναμένεται και στις συντάξεις με 15-25 χρόνια ασφάλισης, καθώς η απόδοση που λαμβάνουν έναντι των εισφορών που έχουν καταβάλλει αγγίζει το 180%.
Σε ποιους κλάδους όμως παρατηρούνται οι πιο έντονες οι ανισότητες;
«Η μεγαλύτερη αδικία εντοπίζεται στους νέους συνταξιούχους μηχανικούς, γιατρούς, δικηγόρους αλλά και εμπόρους οι οποίοι φτάνουν συνήθως στα 40 χρόνια ασφάλισης ,με υψηλές αποδοχές- σημειώνει ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης – Σ΄αυτά τα ταμεία οι απώλειες ανέρχονται έως και σε 38%. Ακολουθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι νέες συντάξεις για την πλειοψηφία του δημοσίου κινούνται γύρω στα 900 ευρώ. Ανισότητα επικρατεί και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς χαμένοι βγαίνουν όσοι έχουν ασφαλιστικό βίο πάνω από 20 χρόνια. Σε βάθος 5ετίας οι διαφορές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες εις βάρος των νέων συνταξιούχων.»
Ενδεικτικό παράδειγμα που δημοσιοποίησε πρόσφατα η ΑΔΕΔΥ αποτελεί η μειωμένη σύνταξη κατά 464,97 ευρώ τον μήνα που έλαβε δημόσιος υπάλληλος μετά από 40 χρόνια υπηρεσίας. Συγκεκριμένα, η σύνταξη του υπαλλήλου αν υπολογιζόταν με τον Ν. 3863/2010 θα ήταν 1.574,02 ευρώ, όπως αναφέρει η απόφαση του ΕΦΚΑ, ενώ με τον νόμο Κατρούγκαλου διαμορφώνεται στα 1.019,05 ευρώ.
Ο κ. Κουτρουμάνης επισημαίνει ότι η μείωση των συντάξεων, ιδίως έπειτα από περισσότερα έτη συνεισφοράς, στο σύστημα οδηγεί σε εισφοροδιαφυγή και αδήλωτη εργασία, με αποτέλεσμα την υπονόμευση των εσόδων του ίδιου του συστήματος.
Και αυτό γιατί ένας χαμηλόμισθος, ύστερα από 15 έτη ασφάλισης, λαμβάνει, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, σύνταξη της τάξης των 413 ευρώ που αντιστοιχεί στο 77% της σύνταξης που θα λάβει κάποιος που θα επιλέξει να ασφαλιστεί για τα διπλάσια (30) έτη.
Οι αρμόδιοι υπουργοί θα εξετάσουν αλλαγές συντελεστών αναπλήρωσης για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης μετά την 25ετία, ενώ μετά τα 38 έτη μπορεί να αυξηθεί το ποσοστό αναπλήρωσης (σήμερα το πλαφόν είναι 2%).
Ενας τρόπος ενίσχυσης της ανταποδοτικότητας, σύμφωνα με τους ειδικούς της ασφάλισης, είναι να ισχύσουν ενιαίοι συντελεστές για το σύνολο των ετών ασφάλισης, αντί για τους κλιμακωτούς συντελεστές αναπλήρωσης, με βάση τις περιόδους ασφάλισης που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου.
Δηλαδή για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος που έχει διανύσει ασφαλιστικό βίο 35 ετών με μέσο μισθό 1500 ευρώ, με το σημερινό σύστημα θα λάβει ανταποδοτική σύνταξη 509 ευρώ + 384 ευρώ εθνική σύνταξη =893 ευρώ.
Αν ισχύσει ενιαίος συντελεστής 1.31% θα λάβει ανταποδοτική σύνταξη 687 ευρώ + 384 εθνική σύνταξη=1071 ευρώ.
Αν ο ίδιος εργαζόμενος έχει δουλέψει 40 χρόνια, με το σημερινό σύστημα θα λάβει ανταποδοτική σύνταξη 642 ευρώ + 384 ευρώ εθνική σύνταξη=1026 ευρώ.
Αν υπολογιστεί η σύνταξή του με ενιαίο συντελεστή 1.5% θα λάβει ανταποδοτική παροχή 900 ευρώ + εθνική σύνταξη 384 ευρώ= 1284 ευρώ.
Πονοκέφαλος
Ωστόσο πονοκέφαλο για τη νέα κυβέρνηση θα αποτελέσει το πεδίο εφαρμογής των αλλαγών. Αν εφαρμοστούν οι βελτιώσεις για τους συνταξιούχους που θα βγουν στη σύνταξη μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου θα «ξεσηκωθούν» οι 200.000 ήδη συνταξιούχοι που αποχώρησαν με το νέο σύστημα και υπέστησαν τις αδικίες.
Νομικοί που ειδικεύονται σε θέματα ασφάλισης επισημαίνουν ότι η νέα ανισότητα θα οδηγήσει σε νέες δικαστικές προσφυγές. Αν ισχύσει για τους εισερχόμενους στην αγορά εργασίας, το όφελος δε θα είναι ούτε μεσοπρόθεσμα μετρήσιμο.
Τέλος,στις προτεραιότητες που πρέπει να υλοποιήσει η νέα ηγεσία του υπουργείου εργασίας εντός του επομένου εξαμήνου είναι η ψηφιοποίηση των συντάξεων, η μείωση των εισφορών και η βελτίωση της εξυπηρέτησης των ασφαλισμένων.