Τις στρεβλώσεις και τις αδικίες, κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας περί κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμούς, από Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, εντόπισε και αναλύει ο Συνήγορος του Πολίτη σε σχετική ειδική έκθεση, η οποία παρουσιάστηκε σε ειδική ημερίδα.
Μάλιστα, περιγράφοντας τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν αυτού του είδους οι στρεβλώσεις στους πολίτες, ο ειδικός γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους κ. Φώτης Κουρμούσης, είπε χαρακτηριστικά: «Μας ειδοποιούν από τα νοσοκομεία ότι παρέλαβαν ασθενή, ο οποίος πήγε στο ATM για να κάνει ανάληψη χρημάτων και βρήκε άδειο τον λογαριασμό του. Είναι κάτι που αντιμετωπίζουμε συχνά».
.Σύμφωνα με την έκθεση του Συνηγόρου,καταγράφονται πολύ συχνά τα παρακάτω «φαινόμενα»:
• Αιφνιδιασμός του οφειλέτη: η νομοθεσία προβλέπει ότι το κατασχετήριο δεν κοινοποιείται στον οφειλέτη, ακριβώς για να μη σπεύσει να αποσύρει τα χρήματα από τον τραπεζικό του λογαριασμό. Η σχετική πρόβλεψη έχει κριθεί συνταγματικά ανεκτή από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Διαπιστώθηκε, ωστόσο, ότι ακόμη και αν ο οφειλέτης ρυθμίσει εκ των υστέρων την οφειλή του, τα αναγκαστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί εις βάρος του συνήθως δεν αίρονται. Επιπλέον, ο ΣτΠ εντόπισε περιπτώσεις που ο οφειλέτης ρύθμισε εντός 30 ημερών από τη λήψη του σχετικού ειδοποιητηρίου την οφειλή του, όμως η ΔΟΥ προχώρησε στην έκδοση κατασχετηρίου και στη δέσμευση των τραπεζικών του λογαριασμών.
Ξαφνικά μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης
• Αιφνιδιασμός των κληρονόμων του οφειλέτη: μπορεί κάποιος να φεύγει από τη ζωή, οι συγγενείς του να τον διαγράψουν από το φορολογικό μητρώο, όπως οφείλουν, όμως αργότερα απειλούνται εις βάρος τους μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης για οφειλές, με πολλές μάλιστα προσαυξήσεις, για τις οποίες δεν ενημερώθηκαν από τη ΔΟΥ κατά τη δήλωση του θανάτου.
• Κατασχέσεις σε λογαριασμούς με συνδικαιούχους: οι φορολογικές αρχές επιβάλλουν κατάσχεση ακόμη και στην περίπτωση που τα εκεί κατατεθειμένα ποσά αποτελούν διακριβωμένα εισοδήματα (μισθοί, συντάξεις, βοηθήματα ή επιδόματα) μόνο του ενός δικαιούχου χωρίς αυτός να είναι καν ο οφειλέτης και οφειλέτης του Δημοσίου να είναι ο έτερος συνδικαιούχος που δεν έχει νομική σχέση με τα χρήματα.
• Κατασχέσεις προνοιακών επιδομάτων: η νομοθεσία προβλέπει ότι η μη κατάσχεση περιορίζεται έπειτα από αίτηση του οφειλέτη, ενώ το σύνολο του δεσμευθέντος ποσού αποδεσμεύεται μόνο εφόσον κατά την κείμενη νομοθεσία τα επιδόματα προβλέπεται ρητά ότι είναι ακατάσχετα. Μιλώντας στην ημερίδα η κ. Σοφία Φιλιππάκη, δικηγόρος στην Ελληνική Ενωση Τραπεζών, πρότεινε να γίνει συνολική και αναλυτική καταγραφή των επιδομάτων με ρητή πρόβλεψη για τον ακατάσχετο ή μη χαρακτήρα τους, διότι οι τράπεζες δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν ποια μπορούν να δεσμευθούν και ποια όχι.
Το μεγάλο «μπλέξιμο»
• Αλαλούμ με…ένα μηδενικό παραπάνω: η πλέον ίσως κραυγαλέα αδικία είναι αυτή που οφείλεται σε σφάλμα κατά τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Οπως ανέφερε η κ. Μαρία Καραγεώργου, μία εκ των ερευνητών της ανεξάρτητης αρχής, σε μισθοδοσία υπαλλήλου προστέθηκε κατά λάθος μηδενικό, δηλαδή πιστώθηκαν από την εταιρεία στην οποία δουλεύει 10.000 ευρώ αντί για 1.000 ευρώ. Ο υπάλληλος είχε οφειλές προς το Δημόσιο και η τράπεζα ενεργοποίησε το κατασχετήριο δεσμεύοντας και αποδίδοντας προς τη ΔΟΥ το ποσό της λανθασμένης συναλλαγής. Η ακύρωση της συναλλαγής σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει μόνο με προσφυγή στη Δικαιοσύνη.
• Μία οφειλή, πολλές κατασχέσεις: οφειλέτης με οφειλή στον ασφαλιστικό φορέα του ύψους για παράδειγμα 2.000 ευρώ έφτασε να του κατασχέσουν 6.000 ευρώ. Ο λόγος; Είχε τρεις λογαριασμούς σε τρεις διαφορετικές τράπεζες και το κατασχετήριο του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) απεστάλη ταυτόχρονα σε όλες τις τράπεζες. Κάθε τράπεζα δεσμεύει το ποσό χωρίς να ελέγχεται εάν η απαίτηση του ασφαλιστικού ταμείου έχει ήδη καλυφθεί.
Η πιο συχνή αντίδραση, των πολιτών, όπως ανέφερε η κ. Φιλιππάκη είναι η απόσυρση των καταθέσεων υπό τον φόβο της κατάσχεσης