Επειδή η κυβέρνηση εξετάζει το σενάριο προστασίας των τραπεζών μέσω ενός σχήματος εγγυοδοσίας μέρους των κόκκινων δανείων τους, γνωστού ως Asset Protection Scheme – APS, επιχειρούμε, με απλά λόγια, να εξηγήσουμε τι ακριβώς είναι το σχήμα αυτό και πως λειτουργεί.
Τι σημαίνει Asset Protection Sheme – APS και σε τι αφορά αυτό το καθεστώς προστασίας των τραπεζών;
Το APS είναι ένα “ασφαλιστικό σχήμα” που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις τράπεζες που έχουν πολλά επισφαλή δάνεια. Αφορά κυρίως τράπεζες των οποίων οι μετοχές έχουν χάσει την αξία τους και είναι απρόθυμες ή δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε περαιτέρω δανεισμό επειδή η κεφαλαιουχική βάση τους απειλείται. Θεωρητικά, μόλις η κυβέρνηση ασφαλίσει τις τράπεζες από τις περαιτέρω απώλειες, αυτές μπορούν να επιστρέψουν στο δανεισμό σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά για να βοηθήσουν την οικονομία να ξαναβρεθεί στα πόδια της και πάλι.
Πώς λειτουργεί το APS;
Οι τράπεζες πρέπει να συμφωνήσουν με το Υπουργείο Οικονομικών και αυτό με τη σειρά του με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοδοτικής Σταθερότητας πόσα περιουσιακά στοιχεία και το είδος των περιουσιακών στοιχείων που μπορούν να ασφαλίσουν. Βασική προϋπόθεση για να λειτουργήσεις το σχήμα αυτό είναι Δημόσιο να καλύψει το 90% των ζημιών των τραπεζών. Το Δημόσιο χρεώνει τέλος για την ασφάλιση που παρέχει και παίρνει ως εγγύηση μετοχές των τραπεζών.
Υπάρχει παράδειγμα εφαρμογής του APS;
Ναι, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Σκωτία και αλλού. Στην περίπτωση της Royal Bank of Scotland λ.χ. τοποθετήθηκαν περιουσιακά στοιχεία της αξίας £ 325 δις στο σύστημα. H RBS διαπραγματεύθηκε το μερίδιό της στον κίνδυνο σε ποσοστό 6% και όχι σε 10% και έτσι θα ευθύνεται μόνο για τα πρώτα 19,5 δισ. λίρες μελλοντικών ζημιών από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, ενώ η κυβέρνηση κάλυψε τα υπόλοιπα.
Ποιο ήταν το τέλος που πλήρωσε η RBS;
Πρόκειται για £ 6,5 δισ. ή 2% της συνολικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων στο σύστημα, που καταβάλλονται για επτά χρόνια. Ωστόσο, αντί να πληρώσει τα μετρητά, η RBS αντικατέστησε αυτή την αμοιβή με την έκδοση μετοχών υπέρ του Δημοσίου. Οι μετοχές αυτές λαμβάνουν μερίσματα, αλλά δεν έχουν δικαιώματα ψήφου.
Τι είδους περιουσιακά στοιχεία παραχωρούνται στο APS;
Ένα ευρύ φάσμα, συμπεριλαμβανομένων των δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, στεγαστικά δάνεια καθώς και ομόλογα και δομημένα ομόλογα που κατέχει η τράπεζα. Παραχωρούνται εξυπηρετούμενα, μη εξυπηρετούμενα και τοξικά δάνεια.
Δεν κρατικοποιείται έτσι η τράπεζα;
Στην ουσία ναι, γιατί το δημόσιο αποκτά ως εγγύηση της εγγύησης που δίνει μετοχές της τράπεζας. Το υπουργείο Οικονομικών της Αγγλίας λ.χ. αποφάσισε στην περίπτωση ανάλογης εγγυοδοσίας στους Lloyds ότι θα έπρεπε να θεωρηθούν πλέον δημόσια επιχείρηση, επειδή το Δημόσιο είχε τον αποτελεσματικό έλεγχο στην εταιρία, παρόλο που δεν είχε ακόμη την πλειοψηφία των μετοχών.
Αποτελεί το APS “κρατική ενίσχυση” που δεν επιτρέπεται από τους κανόνες της ΕΕ;
Αυτό “παίζεται”. Θεωρητικά αποτελεί “κρατική ενίσχυση”. Και στην Ελλάδα το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ότι τα διαθέσιμα χρήματα για ενδεχόμενη εγγυοδοσία των τραπεζών είναι δανεικά από τους Θεσμούς