Στην περίοδο της κρίσης στην αγορά εργασίας έχουν καθιερωθεί πλέον μισθοί και επιδόματα πολλών και διαφορετικών ταχυτήτων. Οι αμοιβές μπορούν να καθορίζονται με μονομερείς αποφάσεις του εργοδότη, στο πεδίο των συμβάσεων κυριαρχούν οι ατομικές ή οι επιχειρησιακές και σπάνια υπογράφονται συμβάσεις που καλύπτουν ενιαία έναν κλάδο της οικονομίας.
Μέσα στο σκηνικό αυτό, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ώστε να ξέρουν τι μπορούν να διεκδικήσουν, τι δικαιούνται και κυρίως πότε δικαιολογούνται μειώσεις στις αποδοχές τους αλλά και τι επιδόματα πρέπει να παίρνουν ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση και τα προσόντα που διαθέτουν.
Η εξειδικευμένη ιστοσελίδα money-money.gr παρουσίασε όλες τις χρήσιμες πληροφορίες και τα μυστικά της νομοθεσίας για τα βασικότερα θέματα που καθορίζουν τους μισθούς, τα επιδόματα, τις έξτρα αμοιβές και τους όρους των συμβάσεων.
Tα 10 πράγματα που πρέπει να ξέρουν οι εργαζόμενοι για το μισθό τους είναι:
• ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ: Ο βασικός μισθός της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας για νεοπροσλαμβανόμενο υπάλληλο άνω των 25 ετών, χωρίς προϋπηρεσία και χωρίς ειδικότητα, είναι τα 586,08 ευρώ μικτά και 644,68 ευρώ αν είναι παντρεμένος, οπότε δικαιούται προσαύξηση 10%, ή 58,6 ευρώ με επίδομα γάμου.
• ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ: Τα καθαρά είναι αυτά που προκύπτουν μετά τις ασφαλιστικές κρατήσεις, που είναι για τους περισσότερους 16%, ήτοι 6,67% για κύρια ασφάλιση, 3,5% για επικουρική, 1,83% για ΟΑΕΔ (ανεργία) 2,55% για ασθένεια, 1,35% για εργατική εστία (κοινωνικός τουρισμός), 0,10% για λογαριασμό κατάρτισης (ΛΑΕΚ). Για τα βαρέα ισχύει επιπλέον κράτηση 2,20%. Οι κρατήσεις γίνονται στο βασικό μισθό και όχι στα επιδόματα. Δηλαδή ο παντρεμένος με 644,6 ευρώ, έχει ασφαλιστικές κρατήσεις στα 586,08 ευρώ, οπότε οι καθαρές προ φόρου αποδοχές του διαμορφώνονται ως εξής: 586,08Χ16%= 93,7 ευρώ. Οπότε 586,08-93,7=492,38 ευρώ. Σε αυτό το ποσό προστίθεται το επίδομα γάμου 10% που υπολογίζεται όμως στις μικτές αποδοχές των 586,08 ευρώ (58,6 ευρώ). Οπότε το σύνολο των καθαρών αποδοχών είναι 495,25 ευρώ+ 58,6 ευρώ= 553,84 ευρώ
• ΚΑΤΩ ΑΠΟ 25 ΕΤΩΝ: Για τους κάτω των 25 ετών ο μισθός είναι 510,95 ευρώ. Και μετά τις ασφαλιστικές εισφορές είναι 431,75 ευρώ (510,95 Χ 16%=81,75 ευρώ και επομένως 510,95-79,19 = 429,2 ευρώ). Ο υποκατώτατος μισθός των υπαλλήλων κάτω των 25 ετών προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για μία τριετία προϋπηρεσίας αρκεί αυτή να είχε διανυθεί έως τις 14.2.2012. Οι νέοι δηλαδή κάτω των 25 ετών δικαιούνται μόνο μια 3ετία προϋπηρεσίας.
• ΤΡΙΕΤΙΕΣ: Οσοι αμείβονται με τα 586,08 ευρώ δικαιούνται επίδομα 10% (58,60 ευρώ) για κάθε κλεισμένη τριετία προϋπηρεσίας που είχαν έως τις 14.2.2012 με ανώτατο πλαφόν τις τρεις 3ετίες. Δηλαδή τα 586,08 γίνονται 644 με 3 έτη προϋπηρεσίας, 703 με 6 έτη προϋπηρεσίας και 761 ευρώ με 9 έτη προϋπηρεσίας. Προσοχή, απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα χρόνια να έχουν συμπληρωθεί μέχρι τον Φλεβάρη του 2012. Τότε πάγωσαν δια νόμου οι τριετίες μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω από 10%. Αυτό σημαίνει πως τα χρόνια προϋπηρεσίας από 14/2/2012 και μετά δεν “μετράνε” για την προσαύξηση του βασικού μισθού. Δηλαδή υπάλληλος με 9 χρόνια προϋπηρεσίας ως το Φεβρουάριο του 2012 και 15 χρόνια έως σήμερα, δικαιούται επίδομα για τα 9 χρόνια.
• ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΟ. Όσοι αμείβονται με το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών άνω των 25 ετών δικαιούνται προσαύξησης 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως 6 τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 18 ετών και άνω. Αντίστοιχα οι νέοι κάτω των 25 ετών που αμείβονται με το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών κάτω των 25 ετών, δικαιούνται προσαύξηση 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως 2 τριετίες και συνολικά 10% για προϋπηρεσία 6 και άνω ετών.
• ΝΕΟΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΙ: Για τους νεοπροσλαμβανόμενους από 14/2/2012 και μετά, δεν χορηγούνται επιδόματα προϋπηρεσίας. Οι 3ετίες προβλέπεται να ξεπαγώσουν όταν η ανεργία πέσει κάτω από 10%.
• ΠΑΛΙΕΣ ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: Για τους μισθωτούς που είχαν κλαδική σύμβαση (π.χ. λογιστές, τραπεζοϋπάλληλοι, κ.λπ) και η σύμβαση αυτή έληξε αλλά δεν ανανεώθηκε, καταβάλλονται πλέον μόνο 4 επιδόματα:
• Επίδομα τέκνων (5% για κάθε παιδί).
• Επίδομα προϋπηρεσίας (ανάλογα με το κλιμάκιο που είχαν βάσει ετών εργασίας).
• Επίδομα σπουδών (5% για κάθε έτος σπουδών με ανώτατο το 25% για ΤΕΙ, ΑΕΙ, ΚΑΤΕΕ, ή 18% για πτυχίο ΑΕΙ και 13% για ΤΕΙ, ανάλογα με το τι ίσχυε σε κάθε κλαδική σύμβαση)
• Ανθυγιεινό επίδομα που είναι ανάλογα με την ειδικότητα. Στο Δημόσιο το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας καταβάλλεται σε τρεις κατηγορίες με 150 ευρώ το μήνα, για όσους ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, 70 ευρώ για τις ειδικότητες της δεύτερης και 35 ευρώ για τις ειδικότητες της τρίτης κατηγορίας. Στον ιδιωτικό τομέα, το ανθυγιεινό πάει ως ποσοστό επί του μισθού (5%, 10%, 12%).
• ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΜΙΣΘΟΥ: Ο μισθός μπορεί να μειωθεί και χωρίς τη συμφωνία του εργαζόμενου, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν ο εργοδότης επικαλείται μείωση τζίρου με στοιχεία τα οποία προσκομίζει στην Επιθεώρηση Εργασίας και αφού προηγουμένως ενημέρωσε το προσωπικό του. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί –αφού δεν υπήρξε συμφωνία στο προσωπικό- να επιβάλλει μείωση μισθών με εκ περιτροπής εργασία για διάστημα ως 6 μήνες. β) όταν υπάρχει κλαδική σύμβαση που έχει λήξει και δεν έχει ανανεωθεί. Σε αυτή την περίπτωση οι εργαζόμενοι που είχαν κλαδική σύμβαση και είναι στον ίδιο εργοδότη, ή προσλαμβάνονται σε άλλον εργοδότη, χάνουν αυτομάτως τα επιδόματα που προέβλεπε η παλιά τους σύμβαση και δικαιούνται μόνο 4 (σπουδών, παιδιών, προϋπηρεσίας, ανθυγιεινό). Ενώ ο βασικός τους μισθός μπορεί να καθορίζεται στα όρια της Εθνικής Σύμβασης (586,08 ευρώ) ακόμη και αν ο βασικός της κλαδικής τους σύμβασης ήταν υψηλότερος.
• ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ: Οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση για υπερωριακή εργασία, για νυχτερινή απασχόληση και για εργασία Κυριακής ή Αργίας. Η νομοθεσία προβλέπει προσαύξηση 75% στο ωρομίσθιο για εργασία Κυριακής ή Αργίας, προσαύξηση 25% για νυχτερινή εργασία, προσαύξηση 20% για τις υπερωρίες από τις 40 ως τις 43 ώρες την εβδομάδα, 40% για την υπερωρία από τις 43η ως την 45η ώρα και 80% για τις λεγόμενες «παράνομες» υπερωρίες, δηλαδή πέραν της 46ης ώρας.
• ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: Με ατομική σύμβαση εργασίας, ο μισθός είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμος. Ο εργαζόμενος μπορεί να συμφωνήσει ότι θέλει με τον εργοδότη. Δεν υπάρχουν περιορισμοί. Το ελάχιστο ποσό όμως δεν μπορεί να είναι κάτω από τα 586,08 ευρώ για τους άνω των 25 ετών και κάτω των 510,95 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών. Ενας εργαζόμενος με 15 χρόνια δηλαδή που έπαιρνε 2.000 ευρώ με παλιά σύμβαση, μπορεί με ατομική σύμβαση να πέσει μέχρι τα 586,08 ευρώ στο βασικό μισθό και από εκεί και πάνω να πάρει μόνο την προϋπηρεσία, αν την αναγνωρίσει ο νέος εργοδότης. Στις άδειες όμως η προϋπηρεσία αναγνωρίζεται υποχρεωτικά και με ατομική σύμβαση.
Πηγή: economico.gr