Της Δάφνης Γρηγοριάδη
“Ούκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος” είπε ο Μένιππος στον Χάροντα στην αρχαία ελληνική μυθολογία, προκειμένου να περάσει την όχθη του Άδη δίχως να πληρώσει τον οβολό του – τον ναύλο του. Παγκοσμίως, οι μεγαλύτερες και συχνότερες μεταβολές στον τομέα των μεταφορών αφορούν αδιαμφισβήτητα τους ναύλους. Η διαχείριση της αβεβαιότητάς τους, έχει να κάνει κυρίως με τις εμπορευματικές μεταφορές, διότι εκεί οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι. Ένα από τα πιο καινοτόμα και δραστικά εργαλεία αντιμετώπισης των διακυμάνσεων των τιμών των ναύλων είναι η χρήση παραγώγων. Η αυξητική τάση της χρήσης futures και forwards contracts στην ναυτιλία, καθώς και οι πληροφορίες που έρχεται από την Αμερική για επέκταση του hedging και στις χερσαίες μεταφορές, με την δημιουργία των πρώτων trucking freight futures and options (τα συμβόλαια προγραμματίζονται να εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στο Nodal Exchange στα τέλη του 2018), είναι γεγονός.
Όσον αφορά την ναυτιλία, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ακολουθούν κατά βάση τις παραδοσιακές μεθόδους, όπως τη ναύλωση στην spot αγορά ή την χρονοναύλωση (μια χρονοναύλωση μακράς διαρκείας σε περίοδο υψηλής ναυλαγοράς μπορεί να αποτελέσει προστασία από ενδεχόμενη πτώση των ναύλων). Όμως, η μέν πρώτη έχει μεγαλύτερη διακύμανση συγκριτικά με την δεύτερη, και η δε δεύτερη είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί όταν η αγορά βρίσκεται σε κάθοδο. Ειδικά από το 2009 και μετά, όπου η ναυαλαγορά είχε φθίνουσα πορεία για μακρά περίοδο, η ανάγκη για στροφή απο την παραδοσιακή μέθοδο σε μια μοντέρνα φάνηκε να γίνεται απαραίτητη.
Η χρήση Forward Freight Agreements (FFA’s) και Freight Futures είναι αποτελεσματικότερη, πιο ευέλικτη και πιο φθηνή απο τις παραδοσιακές προσπάθειες κάλυψης κινδύνου ναύλων. Αποκτώντας ένα FFA, ο ναυλωτής και ο πλοιοκτήτης συμφωνούν σήμερα τον ναύλο που θα χρησιμοποιηθεί σε μελλοντική στιγμή (για ξηρό και υγρό φορτίο, για μια ή παραπάνω διαδρομές, για συγκεκριμένη ποσότητα και τύπο πλοίου). Οι όγκοι των FFA’s στο ξηρό φορτίο αυξάνονται κάθε έτος κατα 5 %. Χρησιμοποιώντας ενα Freight Future, το κέρδος θα αντισταθμίσει την ενδεχόμενη ζημιά που μπορεί να προκύψει από την πτώση των ναύλων. Η αγορά των παραγώγων ναύλων και γενικά των ναυτιλιακών παραγώγων (καθώς υπάρχουν και άλλα παράγωγα όπως bunkers derivatives, Liquefied natural gas derivatives κ.α) έχει προοπτικές εξέλιξης. Αυτή την στιγμή, η αγορά είναι Διεθνώς ύπο διαμόρφωση, καθώς νέοι “παίκτες” εισέρχονται στο προσκήνιο, αλλά παρατηρείται και μεγάλη κινητικότητα στους εμπλεκόμενους φορείς. Το Singapore Exchange εξαγόρασε την πλατφόρμα Baltex του Baltic Exchange, το τηλεφωνικό trading πέρασε στο στάδιο του μεσιτικού trading, (μέσω brokers όπως οι Clarksons) και η εξέλιξη θα είναι το ηλεκτρονικό trading. Kυριότερα κέντρα είναι το Λονδίνο (Baltic Exchange), η Σιγκαπούρη (Singapore Exchange), η Νέα Υόρκη (Nymex) και το Όσλο (Imarex).
Όσον αφορά την ναυτιλιακή αγορά του Πειραιά, η χρήση τέτοιων παραγώγων βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες αναγνωρίζουν την μεταβλητότητα των ναύλων ώς το πιο σημαντικό πρόβλημα του χώρου, δηλώνουν την προτίμηση τους σε FFA’s (περισσότερο από την χρήση Futures ή Οptions στους ναύλους), μολαταύτα δεν έχουν προβεί σε χρήση τους πάρα μόνο ενα 10 %, είτε διότι βασίζονται ακόμα στο παραδοσιακό μοντέλο ναυλώσεων, είτε διότι δεν έχουν επαρκείς πληροφορίες και εξοικείωση για αυτά τα νέα επενδυτικά προϊόντα. Όι Ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες θα αντιληφθούν σιγά σιγά οτι πρέπει να χρησιμοποιούν FFA’s και Freight Futures, καθώς στην παγκόσμια αγορά η χρήση τους επεκτείνεται συνεχώς. Στην ναυτιλία υπάρχει αλληλεπίδραση, καθώς μια ενδεχόμενη ζημιά στην μεταφορά κάποιου μπορεί να έχει αρνητική επίδραση και σε άλλους.
Παίρνοντας ένα Freight Future διασφαλίζω το κέρδος μου σε περίπτωση πτώσης της αγοράς. Μπορώ επίσης, να τα χρησιμοποιήσω ώς επενδυτικά προϊόντα. Η δε υψηλή ρευστότητα τους, θα τονώσει και το ελληνικό χρηματιστήριο. Είναι τυποποιημένα προϊόντα της οργανωμένης αγοράς, και παρέχουν ασφάλεια, λόγω του οτι μεσολαβούν οι εκκαθαριστικοί οίκοι. Παίρνοντας ένα FFA συμφωνώ σε μια τιμή και σε όρους που με συμφέρουν, καθώς διαπραγματεύομαι σε OTC (Οver The Counter) αγορά. Τα συγκεκριμένα προϊόντα, προσαρμόζονται σε όλους τους τύπους πλοίων και ναύλωσης. Για τα Ελληνικά δεδομένα, ζήτηση έχουν Handysize, Capesize και Panamax. Καθώς οι εμπορευματικές μεταφορές της Ελληνικής ναυτιλίας στηρίζονται κατα βάση στην αγορά ξηρού φορτίου, οι πλοιοκτήτες απλοποιούν με ασφάλεια τον τρόπο της ναύλωση, καθώς τα FFA’s προσεγγίζουν ικανοποιητικά τις μελλοντικές βραχυπρόθεσμες τιμές των ναύλων. Οί παραπάνω παραδοχές ενισχύονται από τις διαπισθώσεις των Clarksons σύμφωνα με τις οποίες, τα Futures και τα FFA’s ήταν αυτά που ισχυροποίησαν την μεταφορά ξηρού χύδην φορτίου το 2017.
Τέλος, προβλέπεται αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου εξαιτίας της Κίνας, η οποία αναμένεται να αυξήσει τις εισαγωγές πρώτων υλών με αποτέλεσμα την άνοδο των ναύλων για το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Πηγή φωτογραφίας: pixabay