Την ίδια στιγμή που “σκάει” η είδηση πως η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε “χείρα” τεχνικής και οικονομικής βοηθείας από την Παγκόσμια Τράπεζα και ενώ παράλληλα οι διεργασίες στο πολιτικό σκηνικό της χώρας έχουν πάρει για ακόμη μια φορά φωτιά, δεν είναι λίγοι οι Έλληνες που αναρωτιούνται: “Ποια να είναι άραγε αυτή η Παγκόσμια Τράπεζα;”
Άλλωστε τα όσα δήλωσε ο εκπρόσωπος της Τράπεζας, ότι «η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από την Παγκόσμια Τράπεζα την παροχή τεχνικής και οικονομικής βοήθειας για την αντιμετώπιση των πιεστικών προκλήσεων, όπως είναι η μακροχρόνια ανεργία, η οικονομική ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη και η κοινωνική προστασία», δεν ακούγονται ιδιαιτέρως διαφωτιστικά.
Ποια είναι λοιπόν η Παγκόσμια Τράπεζα από την οποία η Ελλάδα ζητάει δάνειο;
Η Παγκόσμια Τράπεζα είναι διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα το οποίο παρέχει οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες για αναπτυξιακά έργα (π.χ. δρόμοι, γέφυρες, σχολεία) με δεδηλωμένο στόχο τη μείωση της φτώχειας.
Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι ο Νοτιοκορεάτης Τζιμ Γιονγκ Κιμ από την 1η Ιουλίου του 2012 και η έδρα του Ομίλου βρίσκεται στην Ουάσινγκτον.
Ο οργανισμός συστάθηκε έπειτα από τη διάσκεψη στο Μπρέτον Γουντς το 1944. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία πρωταγωνίστησαν σε αυτήν τη διάσκεψη. Η Τράπεζα ως το 1968 χορηγούσε δάνεια σε μικρή σχετικά κλίμακα. Η Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα που έλαβε αναπτυξιακή βοήθεια από την Παγκόσμια Τράπεζα. Τις τελευταίες δεκαετίες η Τράπεζα έχει δεχτεί εντονότατη κριτική από αντιπάλους της παγκοσμιοποίησης και άλλες κοινωνικές ομάδες.
Τα μέλη της Παγκόσμιας Τράπεζας
Η IBRD (Παγκόσμια Τράπεζα) έχει σήμερα 189 κράτη μέλη ενώ ο IDA απαρτίζεται από 173 μέλη. Κάθε μέλος της IBRD μπορεί να είναι και μέλος ταυτόχρονα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (IMF).
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα συγκρότημα πέντε τραπεζικών θεσμών:
1. Τη Διεθνή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης(ΔΤΑΑ που χορηγεί αναπτυξιακά δάνεια με επιτόκια αγοράς σε πιστοληπτικά αξιόπιστες χώρες, εγγυάται δάνεια και παρέχει αναλυτικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες δανείζοντας περίπου 10,5 δις δολάρια ΗΠΑ κάθε χρόνο.
2. Την Ένωση Διεθνούς Ανάπτυξης, η οποία χορηγεί άτοκα δάνεια σε μη αξιόπιστες πιστοληπτικά χώρες απέναντι στις χρηματαγορές, επιβάλλοντας μόνο ετήσιο διαχειριστικό κόστος ύψους 0,7% του δανείου και δανείζοντας περίπου 6δις δολάρια ΗΠΑ το χρόνο.
3. Τη Διεθνή νομισματική και χρηματοοικονομική επιτροπή η οποία αναζητά κεφάλαια χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων στην ιδιωτική αγορά και αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα των αναπτυσσόμενων χωρών.
4. Την υπηρεσία πολυμερούς εγγύησης επενδύσεων η οποία παρέχει εγγυήσεις για την πραγματοποίηση επενδύσεων
5. Το Διεθνές Κέντρο Διευθέτησης Επενδυτικών Διενέξεων, το οποίο διευκολύνει την επίλυση διαφορών γύρω από επενδύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων και των ξένων επενδυτών.
Η λειτουργία της
Η Παγκόσμια Τράπεζα, μια πολύπλευρη αναπτυσσόμενη οργάνωση, απασχολεί γύρω στις 10.000 καλά ειδικευμένα, εκπαιδευμένα και εμπιστευτικά μέλη. Μέσα στην τράπεζα, ένα ανώτερο πλαίσιο γύρω από 40 ανθρώπους δρα σαν πρωταγωνιστικό πρόσωπο στο πεδίο. Αυτοί είναι οι διευθυντές των χωρών (Country Directors, CDs), που αντιπροσωπεύουν την τράπεζα στις πρωτεύουσες των χώρων και οι πελάτες άλλων χωρών στην Ουάσιγκτον. Αυτοί δουλεύουν απευθείας με την κυβέρνηση, σε διάφορες ομάδες και με πολίτες των χωρών – πελατών τους για να βεβαιωθούν ότι οι απαιτήσεις τους ακούγονται και έτσι να τις σεβαστούν αναλόγως από το κεντρικό τραπεζικό σύστημα. Με αυτή την υπερβολική αντιπροσώπευση εξουσίας, και αυτονομίας, αυτοί είναι σε θέση να σχεδιάσουν, να διαλέξουν, να πακετάρουν, να επιβλέψουν προγράμματα/σχέδια της τράπεζας της χώρας. Από έναν λογαριασμό, 95 % από των αποφάσεων που αφορούν προγράμματα της χώρας είναι φτιαγμένα από ένα πεδίο διευθυντών χωρών (CDs) και των ομάδων τους. Αυτοί παρέχουν έναν σύνδεσμο ανάμεσα από οργανισμούς των αρχηγείων και στο πεδίο και ανάμεσα από ομάδες της χώρας και τομείς δικτύων. Εφόσον αυτοί είναι στην πρώτη γραμμή μετώπου, η συνεισφορά τους σπάνια τους αναγνωρίζεται και εκτιμάται εκτός από τις χώρες πελάτες τους και από αυτούς που δουλεύουν στην τράπεζα. Αυτοί σπάνια αναγνωρίζονται όταν η τράπεζα συζητείται και καθορίζεται από ακαδημαϊκούς και από το γενικό κοινό εφόσον πολλά στην βιβλιογραφία για την τράπεζα δεν δίνεται μεγάλη προσοχή για τις εσωτερικές διαδικασίες και εξελίξεις της τράπεζας και ο τρόπος το προσωπικό που του εντοπίζει, διαμορφώνει, επιλέγει και παραδίδει μέσω των προγραμμάτων της τράπεζας.
Οι ενισχύσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας
Η Παγκόσμια Τράπεζα προωθεί τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και την μείωση της φτώχειας με την παροχή τεχνικής και οικονομικής στήριξης για να βοηθήσει τις χώρες να μεταρρυθμίσουν συγκεκριμένους τομείς ή να εφαρμόσουν συγκεκριμένα προγράμματα – για παράδειγμα, η οικοδόμηση σχολείων και κέντρων υγείας , την παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος , την καταπολέμηση των ασθενειών και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι ενισχύσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι γενικά μακροπρόθεσμες και το ταμείο της χρηματοδοτείται τόσο από τις εισφορές κάθε χώρα μέλος όσο και μέσω της έκδοσης ομολόγων.